Καθώς οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν, αρκετά δεδομένα δείχνουν ότι το φετινό καλοκαίρι θα είναι πιο ζεστό σε σχέση με προηγούμενα έτη. Οι υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να επιβαρύνουν την υγεία των ασθενών που πάσχουν από διάφορα χρόνια νοσήματα, μεταξύ των οποίων και οι καρδιακές παθήσεις. Στο παρόν άρθρο θα ασχοληθούμε ειδικά με τις επιδράσεις της ζέστης στους ασθενείς με καρδιαγγειακές παθήσεις, καθώς και τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να προστατευτούν από τον καύσωνα.
Πώς Επηρεάζεται η Καρδιά από τη Ζέστη;
Εκτός από τον κίνδυνο θερμικής εξάντλησης και θερμοπληξίας, οι υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να επηρεάσουν και διάφορα όργανα, μεταξύ των οποίων και η καρδιά. Η ζέστη επιβαρύνει το καρδιαγγειακό σύστημα και κάνει την καρδιά να λειτουργεί ταχύτερα, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο εμφράγματος, αρρυθμίας ή καρδιακής ανεπάρκειας.
Σύμφωνα με επιδημιολογικά δεδομένα, η ζέστη ενοχοποιείται για το 1/4 περίπου των θανάτων από καρδιαγγειακά αίτια.
Μάλιστα, όσο υψηλότερες είναι οι θερμοκρασίες, τόσο μεγαλύτερος είναι ο καρδιακός κίνδυνος. Μία πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Circulation εξέτασε τα ποσοστά θανάτων από καρδιαγγειακά αίτια σε ένα διάστημα 7 ετών στο Κουβέιτ, μία χώρα όπου οι θερμοκρασίες μπορεί να ξεπεράσουν τους 40 βαθμούς αρκετούς μήνες του χρόνου. Οι επιστήμονες της μελέτης αυτής παρατήρησαν ότι πράγματι υπάρχει σύνδεση ανάμεσα στις υψηλές θερμοκρασίες και τον κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακά αίτια.
Πώς Μειώνει τη Θερμοκρασία του ο Οργανισμός;
Ο οργανισμός μπορεί να περιορίσει τη θερμοκρασία του με δύο μηχανισμούς:
- Όταν αντιλαμβάνεται ότι η θερμοκρασία του αέρα είναι χαμηλότερη σε σχέση με αυτή του οργανισμού, τροποποιεί τη ροή του αίματος, έτσι ώστε να απελευθερώνεται περισσότερη θερμότητα από το δέρμα.
- Ένας άλλος σημαντικός μηχανισμός είναι η εφίδρωση. Η τελευταία είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική σε χαμηλά επίπεδα υγρασίας. Όταν, ωστόσο, υπάρχει έντονη υγρασία τότε ο ιδρώτας παραμένει στο δέρμα με την άνοδο της θερμοκρασίας.
Όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος υπερβαίνει τη θερμοκρασία του οργανισμού, ιδιαίτερα όταν υπάρχει υψηλή υγρασία, η καρδιά πρέπει να λειτουργεί περισσότερο και να αντλεί αίμα ταχύτερα έτσι ώστε να απομακρύνεται περισσότερη θερμότητα από το δέρμα. Σε μία ζεστή ημέρα με υψηλή υγρασία η καρδιά μπορεί να αντλήσει διπλάσια ή ακόμα και τετραπλάσια ποσότητα αίματος σε σχέση με μία ψυχρή ημέρα.
Ορισμένα φάρμακα που χορηγούνται για καρδιακές παθήσεις μπορεί επίσης να δημιουργήσουν προβλήματα σε μία ζεστή ημέρα. Για παράδειγμα, οι β αποκλειστές επιβραδύνουν τον καρδιακό ρυθμό, καθώς και την ικανότητα της καρδιάς να αντλεί το αίμα γρήγορα, με αποτέλεσμα να επιβραδύνεται η απομάκρυνση θερμότητας από τον οργανισμό. Τα διουρητικά αυξάνουν επίσης την ποσότητα των ούρων, με αποτέλεσμα να αυξάνεται και ο κίνδυνος αφυδάτωσης.
Πώς Μπορείτε να Προστατεύσετε την Καρδιά σας από τη Ζέστη;
Οι υψηλές θερμοκρασίες είναι επικίνδυνες για όλους, ωστόσο μπορεί να δημιουργήσουν περισσότερα προβλήματα στους ασθενείς με καρδιαγγειακές παθήσεις. Κατά συνέπεια, αν ανήκετε στην τελευταία κατηγορία είναι σημαντικό να ακολουθήσετε τις παρακάτω οδηγίες στις ημέρες με έντονη ζέστη:
- Παρακολουθήστε το δελτίο καιρού και μείνετε στο σπίτι τις ημέρες με έντονη ζέστη. Αν το σπίτι σας δεν έχει κλιματισμό, τότε ζητήστε από φίλους ή συγγενείς αν μπορείτε να μείνετε στο σπίτι τους τις ημέρες του καύσωνα. Αν είναι απαραίτητο να βγείτε από το σπίτι, προτιμήστε πρωινές ή απογευματινές ώρες, όταν η θερμοκρασία είναι χαμηλότερη. Αποφύγετε τον ήλιο και παραμείνετε στη σκιά όταν αυτό είναι δυνατό.
- Όταν βρίσκεστε έξω από το σπίτι, προσπαθήστε να πίνετε τουλάχιστον 250ml νερό κάθε 20 λεπτά. Αν έχετε καρδιακή ανεπάρκεια ρωτήστε τον γιατρό σας πόσο νερό μπορείτε να πίνετε καθημερινά, καθώς η κατακράτηση υγρών μπορεί να προκαλέσει οιδήματα. Αν παίρνετε διουρητικά, επικοινωνήστε με τον γιατρό σας και ρωτήστε τον πόσο νερό πρέπει να πίνετε τις ημέρες με καύσωνα.
- Αποφύγετε τη σόδα και το χυμό φρούτων και περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ. Οι σόδες και οι χυμοί φρούτων μπορεί να επιβραδύνουν τη μεταφορά του νερού από το γαστρεντερικό σύστημα στην κυκλοφορία του αίματος. Δεδομένα έχουν δείξει επίσης ότι η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο θερμοπληξίας τις ημέρες με καύσωνα.
- Προστατεύστε το δέρμα σας. Τα ηλιακά εγκαύματα μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητα του οργανισμού να μειώνει τη θερμοκρασία του, αυξάνοντας παράλληλα τον κίνδυνο αφυδάτωσης. Φορέστε μεγάλο καπέλο, γυαλιά ηλίου και ανοιχτόχρωμα ρούχα. Τέλος, χρησιμοποιήστε αντηλιακό με SPF τουλάχιστον 30 σε όλες τις περιοχές του δέρματος που εκτίθενται στον ήλιο. Βάλτε αντηλιακό 30 λεπτά πριν εκτεθείτε στον ήλιο και κάθε 1 ώρα.
Επιμέλεια: Αντώνιος Δημητρακόπουλος MD, PhD, Ειδικός Παθολόγος Διευθυντής Γ’ Παθολογικής Κλινικής Ερρίκος Ντυνάν HC, ΕΔΙΠ Παθολογίας-Ανοσολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ