Τι είναι ο καύσωνας;
Πρόκειται για ένα σπάνιο μετεωρολογικό φαινόμενο, το οποίο συνδυάζει πολύ υψηλές θερμοκρασίες της ατμόσφαιρας με υψηλή ατμοσφαιρική υγρασία και πλήρη άπνοια, η οποία διαρκεί επί σειρά ημερών.
Τι σημαίνει θερμοπληξία;
Ο ανθρώπινος οργανισμός λειτουργεί σε μία συγκεκριμένη θερμοκρασία. Όλες οι μεταβολικές οδοί στο ανθρώπινο σώμα για να μπορέσουν να λειτουργήσουν χρειάζονται θερμοκρασίες κάτω από 37 °C. Άρα στις περιπτώσεις εκείνες στις οποίες η θερμοκρασία του σώματός μας είναι πάνω από 38 ή και 40 °C για μακρό χρονικό διάστημα τότε εμφανίζεται δυσλειτουργία κυρίως στο νευρικό σύστημα με πρώτα συμπτώματα τους εμετούς, την ζάλη, την λιποθυμία. Αυτό το φαινόμενο σε συνδυασμό με την αφυδάτωση και την σύγχυση, ονομάζεται θερμοπληξία.
Πώς προστατεύεται ο ανθρώπινος οργανισμός από τις υψηλές θερμοκρασίες;
Στο σώμα μας υπάρχουν δύο μηχανισμοί που βοηθούν στη μείωση της θερμοκρασίας. Ο πρώτος αφορά την αγγειοδιαστολή των αγγείων του δέρματος, δηλαδή την μεταφορά μεγάλης ποσότητας αίματος στο δέρμα. Όταν η θερμοκρασία περιβάλλοντος είναι κάτω από 36 °C τότε το δέρμα κρυώνει, το αίμα το οποίο έρχεται σε επαφή με την επιδερμίδα κρυώνει άρα και οργανισμός μας μειώνει την θερμοκρασία του. Ο δεύτερος μηχανισμός αφορά την εφίδρωση δηλαδή την κατάσταση εκείνη κατά την οποία ποσότητα υγρού του σώματός μας εξιδρώνεται διαμέσου των αγγείων. Η εξάτμιση λοιπόν του υγρού αυτού οδηγεί σε μείωση της θερμοκρασίας του σώματος.
Τι παθαίνει ο ανθρώπινος οργανισμός σε τέτοιες συνθήκες;
Στον πραγματικό καύσωνα, δημιουργούνται συνθήκες αποπνικτικής ατμόσφαιρας. Το θερμορυθμιστικό σύστημα του ανθρώπου που βρίσκεται στον εγκέφαλο αρχίζει να απορρυθμίζεται. Ο ιδρώτας του σώματος δεν εξατμίζεται εύκολα, γιατί η μεγάλη υγρασία της ατμόσφαιρας δεν υποβοηθά την εξάτμιση και έτσι η θερμοκρασία του δέρματος και κατ’ επέκταση του σώματος δεν πέφτει, αλλά αντιθέτως παραμένει υψηλή. Μάλιστα μπορεί να φθάσει τους 41ο C. Η πλήρης απορρύθμιση του θερμορυθμιστικού συστήματος δεν του επιτρέπει να πραγματοποιήσει την αγγειοδιαστολή των αγγείων του δέρματος με αποτέλεσμα να εγκλωβίζεται μέσα στο σώμα η θερμική ενέργεια. Η απορρύθμιση του θερμορυθμιστικού συστήματος είναι ιδιαίτερα καταφανής στα ηλικιωμένα άτομα καθώς και στους καταβεβλημένους από σοβαρές αρρώστιες οργανισμούς.
Ποια είναι τα κύρια συμπτώματα της θερμοπληξίας;
Η εμφάνιση υψηλού πυρετού με συνοδό διανοητική σύγχυση σε περιόδους καύσωνα αποτελούν προάγγελο της θερμοπληξίας. Η εικόνα πολλές φορές συμπληρώνεται από εμέτους, γενικευμένη αδυναμία, υπόταση και ελάττωση της διούρησης. Άτομα που πάσχουν από νοσήματα όπως ο διαβήτης, η υπέρταση και λαμβάνουν αγγειοδιασταλτικά και διουρητικά φάρμακα πρέπει να αποφεύγουν τις εξόδους από το σπίτι ιδιαίτερα τις μεσημβρινές ώρες και να συμβουλεύονται τον ιατρό τους προκειμένου να προσαρμόσουν τη δοσολογία των φαρμάκων τους σε συνθήκες καύσωνα.
Ποια είναι τα μέτρα που θα πρέπει να λαμβάνουν οι ευπαθείς ομάδες;
– Να κατοικούν εάν είναι δυνατόν σε σπίτια που να διαθέτουν κλιματισμό και να κάνουν ντους πολλές φορές κατά τη διάρκεια της ημέρας.
– Να πίνουν παγωμένο νερό, χυμούς φρούτων και να διατρέφονται με υγρές τροφές.
– Όταν υποχρεώνονται να κυκλοφορήσουν στους δρόμους, πρέπει να είναι ντυμένα με άσπρα φαρδιά ρούχα, ώστε το σώμα τους να διατηρείται δροσερό, αφού τα λευκά ρούχα δεν απορροφούν θερμότητα.
– Η παρατεταμένη ηλιοθεραπεία μετά το θαλασσινό μπάνιο μπορεί να οδηγήσει σε θερμοπληξία γι’ αυτό συνιστάται όλα τα ευαίσθητα άτομα μετά το κολύμπι, να παραμένουν στον ήλιο μέχρις ότου στεγνώσει το σώμα τους.
Η πιστή αυτή εφαρμογή όλων αυτών των απλών μέτρων ελαχιστοποιεί την πιθανότητα θερμοπληξίας.
Επιμέλεια: Τσούγκος Ηλίας MD, PHD, Δ/ντής ΣΤ’ Καρδιολογικής κλινικής Νοσοκομείο Υγεία, Επικ. Καθηγητής Καρδιολογίας EUC, Πρόεδρος Ελ.Ι.ΚαΡδ.ΜεΤ, Ιατρός της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής
Πηγή: https://tsougos.gr/for-the-patient/proliptiki-kardiologia/heat-what-to-watch-out-for/