Μία πρόσφατη μελέτη από το European Alzheimer’s & Dementia Biobank Mendelian Randomization (EADB-MR) Collaboration παρατήρησε ότι τα υψηλά επίπεδα της HDL (καλής) χοληστερόλης καθώς και η υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση) συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο νόσου Alzheimer. Η έρευνα, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό JAMA Network Open, παρατήρησε μάλιστα γενετική σύνδεση ανάμεσα στους 3 παραπάνω παράγοντες, γεγονός που ανοίγει το δρόμο για την ανάπτυξη θεραπειών ή προσεγγίσεων πρόληψης για την άνοια.
Η χοληστερόλη είναι μία ουσία που παράγεται φυσιολογικά στον οργανισμό και εμπλέκεται σε διάφορες λειτουργίες του τελευταίου. Η ουσία αυτή μεταφέρεται στο αίμα μέσω των λιποπρωτεϊνών και συγκεκριμένα της HDL και LDL χοληστερόλης. Από αυτές, η LDL λέγεται και «κακή» χοληστερόλη καθώς όταν τα επίπεδά της αυξάνονται υπερβολικά μπορεί να εναποτίθεται στις αρτηρίες προκαλώντας αθηροσκλήρωση. Αντίθετα, η HDL λέγεται και «καλή» χοληστερόλη καθώς απομακρύνει την LDL από τις αρτηρίες. Τελευταία δεδομένα έχουν δείξει ωστόσο ότι και η υπερβολική αύξηση της HDL μπορεί να είναι επιβλαβής για τον οργανισμό καθώς αυξάνει τα επίπεδα της φλεγμονής.
Η συστολική αρτηριακή πίεση, η οποία πρακτικά αποτελεί ένα δείκτη για την πίεση που ασκείται στις αρτηρίες κατά τη συστολή της καρδιάς, αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους δείκτες της καρδιαγγειακής υγείας. Η αύξηση της συστολικής πίεσης (υπέρταση) αποτελεί παθολογική κατάσταση και μπορεί να αποδίδεται σε διάφορα αίτια, όπως για παράδειγμα η παχυσαρκία, η αναιμία, ο διαβήτης και ο υπερθυρεοειδισμός.
Στην παρούσα μελέτη, οι επιστήμονες εξέτασαν δεδομένα για περίπου 39.000 ασθενείς με νόσο Alzheimer και 401.000 εθελοντές που αποτέλεσαν την ομάδα ελέγχου. Από την ανάλυση των δεδομένων για τους παραπάνω εθελοντές διαπιστώθηκε ότι αυτοί που είχαν γενετική προδιάθεση για υψηλότερη HDL είχαν αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν νόσο Alzheimer. Η παρατήρηση αυτή δείχνει ότι πιθανώς ορισμένα δυσλειτουργικά σωματίδια της HDL στον εγκέφαλο μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τόσο τη μεταφορά της χοληστερόλης όσο και την απομάκρυνση τοξικών προϊόντων, παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο άνοιας.
Η έρευνα επιβεβαίωσε επίσης τη σύνδεση ανάμεσα στην υπέρταση και τη νόσο Alzheimer, γεγονός που αναδεικνύει πιθανώς ένα τομέα όπου θα μπορούσαμε να εφαρμόσουμε παρεμβάσεις πρόληψης.
Καταλήγοντας, η ομάδα υποστήριξε ότι οι παρατηρήσεις τους ανοίγουν το δρόμο για την ανάπτυξη φαρμάκων τα οποία θα στοχεύουν τόσο τα επίπεδα της HDL όσο και τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης για την αντιμετώπιση ή πρόληψη της νόσου Alzheimer.
Επιμέλεια: Αντώνιος Δημητρακόπουλος MD, PhD, Ειδικός Παθολόγος Διευθυντής Γ’ Παθολογικής Κλινικής Ερρίκος Ντυνάν HC, ΕΔΙΠ Παθολογίας-Ανοσολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ