O χρόνος ζωής έχει σχεδόν διπλασιαστεί τα τελευταία εκατόν πενήντα με διακόσια χρόνια.
Η αύξηση όμως του προσδόκιμου της επιβίωσης σήμερα, οφείλεται κυρίως στην πρόληψη καθώς και την καλύτερη αντιμετώπιση των νόσων και όχι στην επιβράδυνση της γήρανσης. Υπολογίζεται μάλιστα πως αν θεωρητικά θεραπεύσουμε όλες τις μορφές καρκίνου, ο μέσος χρόνος ζωής θα αυξηθεί λίγο λιγότερο από τρία χρόνια και αν θεραπεύσουμε τα καρδιαγγειακά νοσήματα ο χρόνος ζωής θα αυξηθεί κατά δυόμισι χρόνια περίπου. Κατά συνέπεια για να αυξηθεί σημαντικά ο χρόνος ζωής του ανθρώπου δεν αρκεί να θεραπεύσουμε μόνο τα νοσήματα που υπάρχουν αλλά θα πρέπει να επιβραδύνουμε και την επέλευση της γήρανσης.
Όταν ο άνθρωπος φτάσει σε μια ορισμένη ηλικία, τότε το γήρας έρχεται όχι μόνο του αλλά μαζί με όλες τις αρρώστιες που το συνοδεύουν. Ένα αντιπροσωπευτικό άτομο 80 χρόνων π.χ. κατά μέσον όρο πάσχει από πέντε αρρώστιες. Επιβράδυνση της γήρανσης θα έχει ως αποτέλεσμα την αναστολή των νόσων που τη συνοδεύουν, τη σημαντική αύξηση του μέσου όρου ζωής, αλλά και την καλύτερη ποιότητα αυτής. Εν τούτοις όμως, σήμερα η έρευνα εστιάζεται κυρίως στη θεραπεία ή/και πρόληψη των νόσων και όχι στη σχέση των νόσων με τη γήρανση και την πρόληψη αυτής καθαυτής της γήρανσης.
“Blood is a truly remarkable juice” -Goethe-
Από αρκετά χρόνια είναι γνωστό ότι χορήγηση αίματος από νεαρά σε ηλικιωμένα ποντίκια είχε ως αποτέλεσμα την αναστολή αλλοιώσεων που προέρχονται με το γήρας σε πολλά όργανα των ηλικιωμένων ποντικιών. Για να μελετήσουν καλύτερα αυτό το φαινόμενο, ερευνητές από το πανεπιστήμιο του Harvard πριν χρόνια, συνέδεσαν το δέρμα νέων σε ηλικία με ηλικιωμένα ποντίκια (παραβίωσης). Με την παραβίωση αναπτύσσονται νέα αγγεία και επέρχεται πλήρης ανάμειξη του αίματος μεταξύ των δυο πειραματόζωων. Με αυτά τα πειράματα, οι ερευνητές παρατήρησαν αναστολή και σε αρκετές περιπτώσεις και υποστροφή αλλοιώσεων που οφείλονται στη γήρανση στα ηλικιωμένα ποντίκια.
Μετά από εκτεταμένες αναλύσεις πρωτεϊνών, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι μια από τις δεκάδες χιλιάδες πρωτεΐνες που υπάρχουν στον οργανισμό, η πρωτεΐνη GDF11 που κυκλοφορεί στο αίμα είναι υπεύθυνη για τις ευεργετικές αυτές ενέργειες που παρατηρήθηκαν στα ηλικιωμένα ποντίκια μετά από τη συμβίωση με νεότερα ποντίκια. Φυσικά πρωτεΐνες που κυκλοφορούν στο αίμα δυνατόν να επηρεάσουν όλα τα όργανα στα οποία κυκλοφορεί αίμα. Τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών έχουν δημοσιευθεί σε επιφανή και παγκοσμίου κύρους περιοδικά, όπως το Cell, το Science, το Circulation Research και άλλα. Επίσης έχει παρατηρηθεί ότι τα επίπεδα της πρωτεΐνης GDF11 ελαττώνονται με την πάροδο της ηλικίας σε πολλά ζώα (ποντίκια, κουνέλια, πρόβατα, άλογα , μεταξύ άλλων). Έχει μάλιστα παρατηρηθεί ότι χορήγηση πρωτεΐνης GDF11 αναστέλλει τη γήρανση σχεδόν σε όλα τα όργανα και συστήματα του οργανισμού (καρδιά, νευρικό σύστημα, πνεύμονες, νεφροί, μεταξύ άλλων), καθώς και τη φλεγμονώδη αντίδραση που συχνά συνυπάρχει με το γήρας. Με βάση αυτά τα δεδομένα έχει δημιουργηθεί φαρμακοβιομηχανία η οποία μελετά έντονα αυτό το φαινόμενο. Υπολογίζεται μάλιστα ότι στα μέσα του 2023 θα αρχίσουν και προσχεδιασμένες μελέτες στον άνθρωπο με τη χορήγηση πρωτεΐνης GDF11. Κατά συνέπεια δεν είναι απίθανο να έχουμε εκπλήξεις σ ’αυτό τον τομέα και να δούμε ότι το «εύρος» της υγειούς και παραγωγικής ζωής να αυξάνει σημαντικά στο όχι και τόσο απώτερο μέλλον.
Η Ελλάδα δεν υπολείπεται ιδιαίτερα σε αυτό τον τομέα αφού ο καθηγητής κ.Στεφανάδης έχει κάνει σημαντική έρευνα πάνω σ ‘αυτό το θέμα και το 2013 είχε ιδρύσει το «Ερευνητικό Ινστιτούτο για τη Μακροζωία και την Πρόληψη των Νόσων του Γήρατος». Η Ικαρία είναι ένα από τα πέντε μέρη του κόσμου (Σαρδηνία-Ιταλία, Οκινάβα-Ιαπωνία, Λόμα-Λίντα-Καλιφόρνια, Νικόγια-Κόστα Ρίκα), όπου οι άνθρωποι ζουν περισσότερα χρόνια σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο μέρος του κόσμου. Αν σ ’αυτά τα μέρη που οι άνθρωποι ζουν περισσότερα χρόνια, μεταξύ των άλλων παραγόντων που πιθανόν συμβάλουν στη μακροζωία έχουν και υψηλότερα επίπεδα πρωτεΐνης GDF11, ακόμα δεν έχει καθοριστεί. Ο κ. Στεφανάδης σκέπτεται να κάνει μελέτη σχετική με την πρωτεΐνη GDF11 και τη μακροζωία σε πληθυσμό της Ικαρίας.
Επιμέλεια:
Konstantinos Dean Boudoulas, MD Professor of Medicine/Cardiovascular Medicine, Section Head Interventional Cardiology, Director Cardiac Catheterization Laboratories, The Ohio State University, Columbus Ohio, USA.
Christodoulos I Stefanadis MD, PhD, Professor of Cardiology University of Athens, Honorary Professor.
Harisios K Boudoulas MD, PhD, PhD Hon, Professor of Medicine/Cardiovascular Medicine and Pharmacy (emeritus), The Ohio State University, Columbus Ohio, USA, Honorary Professor, Academician (an. mem.)