Μία νέα μεγάλη μελέτη δεν κατάφερε να αποδείξει αν η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία του ηλίου μπορεί να προκαλέσει συστηματικό ερυθηματώδη λύκο (ΣΕΛ), ωστόσο υπήρχαν αρκετές ενδείξεις ότι αυτό πράγματι μπορεί να συμβαίνει.
Η έρευνα εξέτασε εθελοντές από τη Nurses’ Health Study (Ι & ΙΙ) και διαπίστωσε ότι οι ασθενείς με τη μεγαλύτερη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία είχαν 30% υψηλότερα ποσοστά εμφάνισης ΣΕΛ, ωστόσο το ποσοστό αυτό δεν ήταν στατιστικώς σημαντικό, όπως ανέφεραν οι συγγραφείς.
Αντίστοιχα ποσοστά παρατηρήθηκαν και για συγκεκριμένες μορφές του ΣΕΛ, όπως για παράδειγμα ο ΣΕΛ με φωτοευαισθησία ή αντι-Ro/La αντισώματα, ωστόσο και αυτές οι συνδέσεις δεν ήταν στατιστικώς σημαντικές, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Arthritis Care & Research.
Η χαμηλή στατιστική ισχύς των αποτελεσμάτων αποδίδεται πιθανώς στον πολύ μικρό αριθμό νέων περιστατικών ΣΕΛ στο δείγμα που εξετάστηκε. Συγκεκριμένα, σε περίπου 6 εκατομμύρια χρόνια ασθενών παρουσιάστηκαν συνολικά μόλις 297 περιστατικά. Η έρευνα παρατήρησε, ωστόσο, ισχυρή σύνδεση ανάμεσα στο ΣΕΛ με εξάνθημα πεταλούδας και την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία. Για αυτή τη μορφή του ΣΕΛ οι εθελοντές με την υψηλότερη έκθεση είχαν 62% αυξημένο κίνδυνο.
«Δεν παρατηρήσαμε σύνδεση ανάμεσα στην έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία και τον κίνδυνο ΣΕΛ συνολικά στο μεγάλο δείγμα γυναικών που εξετάσαμε», αναφέρουν οι συγγραφείς. «Ωστόσο, η έρευνά μας δεν μπορεί να αποκλείσει τη σύνδεση της υπεριώδους ακτινοβολίας με ορισμένες μορφές του ΣΕΛ που σχετίζονται με δερματικά συμπτώματα».
Σήμερα είναι γνωστό ότι η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση εξάρσεων σε ασθενείς που έχουν διαγνωστεί με ΣΕΛ, ενώ η φωτοευαισθησία αποτελεί συχνό σύμπτωμα της νόσου. Από τα περίπου 297 περιστατικά ΣΕΛ που εμφανίστηκαν στους εθελοντές της μελέτης, το 58% παρουσίασε φωτοευαισθησία.
Η έρευνα εξέτασε και τη σύνδεση άλλων παραγόντων με τον κίνδυνο εμφάνισης ΣΕΛ. Δύο παράγοντες που συνδέθηκαν ισχυρά με τη νόσο ήταν το ιστορικό καπνίσματος και η έκθεση στο πυρίτιο.
Οι συγγραφείς υποστήριξαν ότι η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία μακροπρόθεσμα μπορεί να αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση ΣΕΛ. Όπως υποστήριξαν, η υπεριώδης ακτινοβολία προκαλεί βλάβες στα κερατινοκύτταρα του δέρματος με αποτέλεσμα να απελευθερώνονται αντιγόνα που μπορεί να προκαλέσουν αυτοάνοση αντίδραση. Στα πλαίσια της μελέτης τους, οι επιστήμονες εξέτασαν τα δεδομένα της μελέτης NHS με σκοπό να εξερευνήσουν περισσότερο την παραπάνω θεωρία.
Η μελέτη αυτή διεξάγεται εδώ και δεκαετίες και περιλαμβάνει δεδομένα για περισσότερους από 240.000 εθελοντές, η πλειοψηφία των οποίων είναι γυναίκες. Καθώς ο ΣΕΛ εμφανίζεται συχνότερα στις γυναίκες, η βάση αυτή ήταν ιδανική για να εξεταστεί η θεωρία της επιστημονική ομάδας.
Ωστόσο, ο ΣΕΛ είναι σχετικά σπάνια νόσος και ως αποτέλεσμα τα δεδομένα της παρούσας μελέτης δεν επαρκούν για να αποδείξουν ότι η σύνδεση 30-50% που παρατηρήθηκε στη μελέτη ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.
Ένας περιορισμός της μελέτης ήταν ότι η έκθεση των εθελοντών στην υπεριώδη ακτινοβολία εκτιμήθηκε από τον τόπο κατοικίας τους. Για παράδειγμα, οι επιστήμονες θεώρησαν ότι αυτοί που μένουν σε μεγάλο υψόμετρο έχουν αυξημένη έκθεση σε σχέση με αυτούς που ζουν σε παραθαλάσσιες περιοχές. Επιπλέον, οι επιστήμονες είχαν δεδομένα σχετικά με τη χρήση αντηλιακού από τους εθελοντές, όχι όμως για το ιστορικό εγκαυμάτων, το χρόνο που περνούσαν εκτός σπιτιού και το χρώμα του δέρματος, παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν την πιθανότητα βλαβών στα κερατινοκύτταρα.
Επιμέλεια: Αντώνιος Δημητρακόπουλος MD, PhD, Ειδικός Παθολόγος Διευθυντής Γ’ Παθολογικής Κλινικής Ερρίκος Ντυνάν HC, ΕΔΙΠ Παθολογίας-Ανοσολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ
