Η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) θα επηρεάσει τη ζωή του ανθρώπουποικιλοτρόπως, και προς το καλύτερο, αν βέβαια το όλο θέμααντιμετωπιστεί εποικοδομητικά. Μεταξύ άλλων, θα βοηθήσειστην έρευνα ώστε αυτή να γίνεται ταχύτερα και με μικρότεροκόστος, και στην Ιατρική θα συμβάλλει ουσιαστικά στην καλύτερη αντιμετώπιση του ασθενούς. Για να γίνουν όλα αυτά, εκτός από την ΤΝ χρειάζεται και η ανθρώπινη ευφυΐα. Για τη δημιουργική όμως σκέψη, απαραίτητη είναι η γνώση των βασικών μηχανισμών στον τομέα που κάθε άτομο ασχολείται. Για να αποκτήσει κάποιος κριτική ικανότητα, απαιτείταιεντατική και συνεχής προσπάθεια «κόποις κτώνται τα αγαθά». Η ΤΝ, που σε ορισμένες περιπτώσεις δίνει εύκολες λύσεις(έτοιμη τροφή στον εγκέφαλο) δυνατόν να αφαιρέσει κάτι από την κριτική ικανότητα του ανθρώπου και όχι μόνο.
Σε μια πρόσφατη έρευνα που έγινε στο διάσημο πανεπιστήμιο Massachutte Institute of Technology (MIT) των ΗνωμένωνΠολιτειών της Αμερικής (ΗΠΑ), οι ερευνητές (NataliyaKosmyna και συνεργάτες), ζήτησαν από τα άτομα που συμμετείχαν στη μελέτη να γράψουν μια έκθεση και τα χώρισαν σε τρείς ομάδες: η μια ομάδα χρησιμοποίησε ΤΝ γι’ αυτό το σκοπό, η δεύτερη ομάδα είχε τη δυνατότητα να πάρειπληροφορίες από το Yahoo ή Google, και η άλλη ομάδα έγραψετην έκθεση με την κλασσική μέθοδο, δηλαδή με τη γνώση που είχαν οι συμμετέχοντες χωρίς καμία άλλη βοήθεια. Οι εκθέσειςπου γράφτηκαν με τη χρήση της ΤΝ, κατά κανόνα ήτανομοιογενείς, ενώ αυτές που είχαν γραφτεί με τον κλασσικότρόπο περιείχαν διάφορες απόψεις, όπως και αναμενόταν. Μετάζητήθηκε από τους συμμετέχοντες στη μελέτη να αναφέρουναποσπάσματα από την έκθεσή τους. Οι χρήστες της ΤΝ είχανδυσκολία να αναφέρουν προτάσεις που οι ίδιοι είχαν γράψει(δηλαδή δεν είχαν αφομοιώσει αυτά που είχαν γράψει). Αντίθετα, αυτοί που έγραψαν την έκθεση χωρίς καμιά βοήθειαδεν είχαν κανένα πρόβλημα να απαντήσουν αποτελεσματικάστις ερωτήσεις των ερευνητών. Επίσης όσοι είχαν γράψει την έκθεση μόνοι τους πίστευαν ότι αυτή είναι κτήμα τους, σε αντίθεση με αυτούς που είχαν γράψει την έκθεση με ΤΝ. Η τρίτη ομάδα (Yahoo, Google), ήταν κάπου στη μέση μεταξύ των δυο άλλων ομάδων στις απαντήσεις τους.
Επιπλέον οι ερευνητές χρησιμοποίησανηλεκτροεγκεφαλογράφημα για να μελετήσουν τη λειτουργία του εγκεφάλου όταν τα άτομα έγραφαν την έκθεση. Μελετήθηκε η ενεργοποίηση των νευρικών κυττάρων (νευρώνων) που συνδέουν τα διάφορα τμήματα του εγκεφάλου μεταξύ τους. Κάθε νευρώνας συνδέεται με εκατοντάδες ή ακόμα και με χιλιάδες άλλους νευρώνες. Υπάρχουν τρισεκατομμύριαδιασυνδέσεις μεταξύ των νευρώνων που είναι απαραίτητες για τη λειτουργία του εγκεφάλου. Στα άτομα που είχαν γράψει την έκθεση χωρίς καμία βοήθεια παρατηρήθηκε πολύ έντονηενεργοποίηση των διασυνδέσεων μεταξύ των διαφόρωντμημάτων του εγκεφάλου (μεγάλη λειτουργικότητα). Αντίθετα η ενεργοποίηση των διασυνδέσεων μεταξύ των διαφόρωντμημάτων του εγκεφάλου ήταν 55% μικρότερη σε άτομα που χρησιμοποίησαν ΤΝ.
Η εντατική και συνεχής προσπάθεια αυξάνει τη διανοητικήικανότητα του εγκεφάλου, ενώ η χρήση μεθόδων (π. χ. ΤΝ) που παρέχει έτοιμη λύση στα διάφορα προβλήματα συνοδεύεται με ελάττωση της διανοητικής ικανότητας αυτού. Σήμερα αρκετοίφοιτητές, τουλάχιστο στις ΗΠΑ χρησιμοποιούν ΤΝ. Όσο πιο πολύ ο χρόνος πιέζει, τόσο πιο πολύ τη χρησιμοποιούν για να γράψουν ένα δοκίμιο ή και για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις για εργασία που δόθηκε να κάνουν στο σπίτι (hοmework). Σε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό NewYorker από τον καθηγητή λογοτεχνίας Hua Hsu (30 Ιουνίου2025, “What happens after A.I. destroys college writing?”-Τι συμβαίνει όταν η ΤΝ καταστρέφει το γράψιμο στο πανεπιστήμιο;), αναφέρονται εκτεταμένα ιστορίες φοιτητών για τη χρήση της ΤΝ. Ένας μάλιστα (μεταξύ αστείου και σοβαρού) ανέφερε ότι την ΤΝ την χρησιμοποιεί παντού, ακόμα και για ναστείλει μηνύματα σε κορίτσια. Σε ένα συνέδριο της ακαδημαϊκής κοινότητας που έγινε πρόσφατα στις ΗΠΑ, έναςαπό τους καθηγητές ανέφερε ότι «…είναι η ΤΝ που θα μας σκοτώσει», ( David Brook, New York Times, 3 Ιουλίου 2025«Are we really willing to become dumber?»-Είμαστεπραγματικά πρόθυμοι να γίνουμε πιο ηλίθιοι;).
Πολλοί φοιτητές χρησιμοποιούν ΤΝ για ευκολία, να κερδίσουνχρόνο και για να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους. Η ερώτησηφυσικά είναι τι θέλουμε, να κερδίσουμε χρόνο ή να μορφωθούμε; Αν κάποιος θέλει να γυμνάσει το σώμα του πηγαίνει στο γυμναστήριο για να ασκηθεί. Αν θέλει να αποκτήσει κριτική ικανότητα και να αυξήσει την ευφυΐα, πρέπεινα διαβάζει και να γράφει μόνος του αυτά που έχει μάθει. Ότανδιανύεις μια τεράστια απόσταση με το αυτοκίνητο, το σώμα σου δεν γυμνάζεται αλλά αδρανεί. Κατά τον ίδιο τρόπο, αν γράψειςμια εργασία με ΤΝ ο εγκέφαλος αδρανεί και η ευφυΐα σου δεν αυξάνει. Ο Paul White, ένας από τους θεμελιωτές της σύγχρονηςκαρδιολογίας είχε επισημάνει ότι τα αυτοκίνητα σκοτώνουνπολλούς ανθρώπους όχι γιατί γίνονται πολλά ατυχήματα, αλλάγιατί οι άνθρωποι σταμάτησαν να περπατούν. Η χρήση της ΤΝ στο πανεπιστήμιο και στο λύκειο χωρίς κανένα έλεγχο, δυνατόννα οδηγήσει σε «αδράνεια της σκέψης», όπως τα αυτοκίνηταοδήγησαν σε αδράνεια του σώματος. Εκτός από αυτό υπάρχεικαι θέμα ηθικής, γιατί πολλές από αυτές τις ενέργειες αποτελούναπρεπή ακαδημαϊκή συμπεριφορά ( academic misconduct).Φυσικά δεν είμαι εναντίον της ΤΝ η οποία έχει τη δυνατότητανα αλλάξει την ανθρωπότητα προς το καλύτερο, αν το όλο θέμασε διεθνές και εθνικό επίπεδο αντιμετωπιστεί εποικοδομητικά. Ο χρόνος για να καθοριστούν κανόνες πως και σε τι βαθμό είναι δυνατό να χρησιμοποιείται η ΤΝ, καθώς και πως αυτή πρέπει να διδάσκεται στα διάφορα εκπαιδευτικά ιδρύματα έχει ήδηπεράσει. Όλοι μας, και ιδιαίτερα οι ιθύνοντες, είμαστευπεύθυνοι για την εκπαίδευση των νέων, γιατί από την εκπαίδευση αυτών θα εξαρτηθεί όχι μόνο το μέλλον τους αλλάκαι το μέλλον της χώρας. Οι ανθρωπιστικές αξίες αποτελούναναπόσπαστο στοιχείο μιας καλά οργανωμένης και ευνομούμενης κοινωνίας. Οι αξίες όμως αυτές, γίνονται ακόμαπιο απαραίτητες όταν η τεχνολογία τείνει να τις απομακρύνειαπό την ανθρωπότητα.
Επιμέλεια: Harisios K Boudoulas MD, PhD, PhD Hon., Professor of Medicine/Cardiovascular medicine and Pharmacy (emeritus), The Ohio State University, Columbus Ohio, USA. Honorary Professor, Academician (an. mem.)
