Τα εμβόλια της COVID-19 που χορηγήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας προσέφεραν διαφορετικού βαθμού προστασία από τον ιό τόσο τις πρώτες εβδομάδες όσο και αρκετούς μήνες αργότερα, με τα επίπεδα των αντισωμάτων να παρουσιάζουν διαφορετικές διακυμάνσεις ανάλογα με το εμβόλιο. Η ηλικία, το φύλο, ο δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ) και το ιστορικό καπνίσματος ήταν επίσης παράγοντες που επηρέασαν τόσο την αποτελεσματικότητα όσο και τη διάρκεια της προστασίας από τα εμβόλια, όπως έδειξε μία νέα έρευνα από τις ΗΠΑ.
Στην έρευνα αυτή, η οποία είχε όνομα BOOST (Building Optimal antibOdies STudy), οι επιστήμονες παρακολούθησαν την απόκριση 498 υγιών εθελοντών στα εμβόλια της Pfizer, της Moderna και της Johnson & Johnson. Συγκεκριμένα, η ομάδα εξέτασε τα επίπεδα των εξουδετερωτικών αντισωμάτων σε δείγματα αίματος που έδιναν τακτικά οι εθελοντές.
Από την ανάλυση των δεδομένων οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι 1 μήνα μετά τον εμβολιασμό τους, οι εθελοντές που έκαναν το εμβόλιο της Pfizer είχαν 21 φορές ισχυρότερη απόκριση αντισωμάτων σε σχέση με αυτούς που έκαναν το εμβόλιο της Johnson & Johnson, ενώ αυτοί που έκαναν το εμβόλιο της Moderna είχαν 51 φορές υψηλότερα επίπεδα.
Ωστόσο, προς έκπληξή τους, οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι 6 μήνες μετά τη χορήγηση του εμβολίου, τα επίπεδα των αντισωμάτων σε αυτούς που είχαν κάνει το εμβόλιο της Johnson & Johnson συνέχισαν να αυξάνονται, ξεπερνώντας τα επίπεδα των εθελοντών που είχαν κάνει το εμβόλιο της Pfizer και φτάνοντας αυτά του εμβολίου της Moderna.
«Το φαινόμενο αυτό παρατηρήθηκε και σε άλλες μελέτες, ωστόσο ακόμα δεν μπορούμε να εξηγήσουμε τα αίτιά του», αναφέρουν οι συγγραφείς στη μελέτη τους που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Scientific Reports.
Το Κάπνισμα Μειώνει την Απόκριση Αντισωμάτων στο Εμβόλιο κατά 240%
Από την ανάλυση των δεδομένων που έκανε η ομάδα διαπιστώθηκε ότι υπήρχαν και άλλοι παράγοντες που επηρέαζαν την αποτελεσματικότητα των εμβολίων. Συγκεκριμένα, η απόκριση αντισωμάτων ήταν 17% μειωμένη στους ηλικιωμένους που έκαναν το εμβόλιο της Pfizer και 11% μειωμένη σε αυτούς που έκαναν το εμβόλιο της Johnson & Johnson. Για το εμβόλιο της Moderna δεν παρατηρήθηκε διαφοροποίηση της απόκρισης αντισωμάτων ανάλογα με την ηλικία.
Το εμβόλιο της Johnson & Johnson είχε επίσης 11% χαμηλότερη αποτελεσματικότητα στους ασθενείς με υψηλό ΔΜΣ, ενώ τα εμβόλια της Pfizer και της Moderna ήταν εξίσου αποτελεσματικά ανεξαρτήτως σωματικού βάρους.
Το φύλο ήταν επίσης παράγοντας που επηρέαζε την αποτελεσματικότητα, καθώς για όλα τα εμβόλια η απόκριση αντισωμάτων ήταν 30% χαμηλότερη στους άνδρες σε σχέση με τις γυναίκες.
Τέλος, στους καπνιστές η αποτελεσματικότητα όλων των εμβολίων ήταν μειωμένη κατά 240%.
Τόσο η Pfizer όσο και η Moderna χρησιμοποίησαν την τεχνολογία του mRNA για την ανάπτυξη των εμβολίων τους, ενώ αντίθετα η Johnson & Johnson χρησιμοποίησε μία παλαιότερη τεχνολογία με ιούς φορείς.
Σήμερα, και τα 3 παραπάνω εμβόλια έχουν αποσυρθεί από την αγορά και έχουν αντικατασταθεί από νέα πολυδύναμα εμβόλια τα οποία στοχεύουν ειδικά τις παραλλαγές ΒΑ.4 και ΒΑ.5 του στελέχους Όμικρον.
Καταλήγοντας, οι επιστήμονες της μελέτης υποστήριξαν ότι τα αποτελέσματα της έρευνάς τους έχουν ακόμα σημασία, καθώς πιθανώς δεν αφορούν μόνο τα παλαιότερα εμβόλια της πανδημίας, αλλά και αυτά που χρησιμοποιούνται σήμερα.
«Αν και δεν εξετάσαμε ειδικά τα πολυδύναμα εμβόλια, φαίνεται ότι παράγοντες όπως η ηλικία, το φύλο, ο δείκτης μάζας σώματος και το ιστορικό καπνίσματος επηρεάζουν και την αποτελεσματικότητα των νέων εμβολίων», υποστήριξαν οι συγγραφείς.
Επιμέλεια: Αντώνιος Δημητρακόπουλος MD, PhD, Ειδικός Παθολόγος Διευθυντής Γ’ Παθολογικής Κλινικής Ερρίκος Ντυνάν HC, ΕΔΙΠ Παθολογίας-Ανοσολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ