Ενόψει της Παγκόσμιας Ημέρας Διαβήτη (14 Νοεμβρίου), αναμένουμε θετικές εξελίξεις σχετικά με τη μεταβολική μάστιγα του 21ου αιώνα. Νέα που συγκροτούν έναν «φωτεινό, καρποφόρο και ελπιδοφόρο ορίζοντα». Και, μάλιστα, κοντινό. Το ζητούμενο για την αντιμετώπιση του διαβήτη όμως, είναι και παραμένει ίδιο: η ρύθμισή του. Ρύθμιση που, στις μέρες της πανδημίας COVID-19, έχει γίνει από απαραίτητη για την ποιότητα ζωής, απαραίτητη για τη ζωή.
Σακχαρώδης διαβήτης: Τα δεδομένα του σήμερα και οι προοπτικές του αύριο
Ο δρ Α. Μελιδώνης, Συντονιστής Διευθυντής Διαβητολογικού Κέντρου, Metropolitan Hospital – Πρόεδρος Ελληνικού Κολλεγίου Μεταβολικών Νοσημάτων (ΕΚΟΜΕΝ), αναφέρει: «Αδιαμφισβήτητα σήμερα, ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί τη μεγάλη παγκόσμια μεταβολική νόσο που η εξάπλωσή της λαμβάνει πλέον εκρηκτικές διαστάσεις
Ενδεικτικά τα 60 εκατ. ατόμων που έπασχαν από διαβήτη τη δεκαετία του ’80 έχουν γίνει σήμερα 460 εκατ. παγκόσμια (στην Ελλάδα τα τελευταία επιδημιολογικά δεδομένα δείχνουν ότι το 10-12% του πληθυσμού έχει διαβήτη, ενώ υπάρχει και ένα ποσοστό 3-4% που δεν γνωρίζει ότι πάσχει από τη νόσο). Η προοπτική είναι ακόμα περισσότερο ζοφερή. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι τα επόμενα 10-15 χρόνια, εάν δεν υπάρξουν συντονισμένες παρεμβάσεις, ο αριθμός των ατόμων με διαβήτη θα υπερβεί τα 600 εκατομμύρια. Η διαχρονική μεταβολική πανδημία του διαβήτη είναι εδώ!
Και, δυστυχώς, ο διαβήτης δεν είναι μια αθώα, μια πρόσκαιρη και χωρίς συνέπειες νόσος. Είναι μια μόνιμη διαταραχή της μεταβολικής ομοιοστασίας του οργανισμού με αποτέλεσμα την υπεργλυκαιμία, το αυξημένο δηλαδή σάκχαρο, που η μη αντιμετώπισή του, η μη ρύθμισή του θα οδηγήσει στην πορεία του χρόνου σε μία ή περισσότερες χρόνιες επιπλοκές.
Ο διαβήτης είναι ο πρωταγωνιστικός παράγοντας χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας και συνεπώς αιμοκάθαρσης, οφθαλμοπάθειας και απώλειας όρασης των ενηλίκων, ακρωτηριασμού των κάτω άκρων, στυτικής δυσλειτουργίας και το κύριο αίτιο εμφραγμάτων και αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων».
Και συνεχίζει: «Σε μεγάλη μετα-ανάλυση 27 μελετών φάνηκε ότι άτομα με ΣΔ2 μέσης ηλικίας 60 ετών και μέσης διάρκειας διαβήτη 10 χρόνια έχουν επιπολασμό (συχνότητα) καρδιαγγειακής νόσου 40%, διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας 52%, διαβητικής νεφροπάθειας 32% και διαβητικής νευροπάθειας 65%.
Αυτοί οι ιδιαίτερα αυξημένοι κίνδυνοι χρόνιων επιπλοκών λόγω του διαβήτη οδηγούν σε μείωση του προσδόκιμου επιβίωσης κατά 6-8 χρόνια σε ασθενή με σακχαρώδη διαβήτη μέσης ηλικίας 60 ετών και κατά 12 χρόνια εάν συνυπάρχει και η επιπλοκή της καρδιαγγειακής νόσου. Σύμφωνα με στοιχεία της IDF (Παγκόσμια Ομοσπονδία του Διαβήτη), 4,2 εκατ. θάνατοι σημειώθηκαν το 2019 παγκοσμίως λόγω του διαβήτη.
Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι νόσος με ιδιαίτερα σημαντικό κόστος ατομικό, οικογενειακό, κοινωνικό, οικονομικό. Ευρωπαϊκές οικονομικές μελέτες έχουν δείξει ότι το ετήσιο κόστος διαβητικού ασθενή με μικροαγγειοπαθητικές (νεφροπάθεια, οφθαλμοπάθεια) και μακροαγγειοπαθητικές (καρδιαγγειακές) επιπλοκές είναι πενταπλάσιο σε σχέση με αυτό αντίστοιχης ηλικίας ατόμου χωρίς διαβήτη και χωρίς επιπλοκές και υπερβαίνει τις 6.000 ευρώ ετησίως (μελέτη CODE-2). Εκτιμάται δε ότι το 12% του προϋπολογισμού για την υγεία αναλώνεται για την αντιμετώπιση των ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη και κυρίως των επιπλοκών που προκαλεί.
Ωστόσο, η καταιγίδα των επιπλοκών αποτρέπεται με την άριστη ρύθμιση του σακχάρου όπως έδειξαν πολλές μεγάλες μελέτες. Πρόσφατη μετα-ανάλυση 8 μελετών έδειξε ότι στα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη χωρίς ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου η εντατική γλυκαιμική ρύθμιση επιφέρει μείωση κατά 40% του κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών επιπλοκών, που είναι οι επιπλοκές που οδηγούν σε θανατηφόρα περιστατικά.
Σχετικά με την πανδημία της εποχής, την COVID-19, στοιχεία από την IDF δείχνουν ότι μέχρι και 50% των νοσηλευομένων για COVID-19 πάσχουν από διαβήτη, ενώ οι διαβητικοί ασθενείς με COVID-19 έχουν τετραπλάσιο κίνδυνο θνησιμότητας συγκριτικά με μη διαβητικούς με COVID-19.
Τέλος, οι διαβητικοί ασθενείς που νοσηλεύονται για COVID που παρουσιάζουν καλή γλυκαιμική ρύθμιση κατά τη νοσηλεία τους, μειώνουν σχεδόν κατά 90% τον κίνδυνο θνησιμότητας σε σχέση με τους αρρύθμιστους διαβητικούς κατά τη νοσηλεία για COVID.
Τα τελευταία χρόνια, η παγκόσμια ιατρική κοινότητα έχει εντείνει τις προσπάθειες για την αναχαίτιση της πανδημίας του διαβήτη.
Το θεραπευτικό μας οπλοστάσιο έχει ενισχυθεί πλέον σημαντικά με νέες αγωγές που παρουσιάζουν εξαιρετική αποτελεσματικότητα στην αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη και στη μείωση της υπεργλυκαιμίας, του αυξημένου δηλαδή σακχάρου.
Αυτές οι νεότερες αντιδιαβητικές θεραπείες (που αφορούν σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2)είναι οι ινκρετινικές αγωγές (αναστολείς DPP-4 και αγωνιστές GLP-1) και οι αναστολείς SGLT-2. Οι ινκρετινικές αγωγές βελτιώνουν τα επίπεδα των ινκρετινικών ορμονών που παράγονται από το έντερο των ασθενών μετά τη λήψη φαγητού.
Οι αγωνιστές GLP-1 (που ενισχύουν σημαντικά τη δράση της ινκρετινικής ορμόνης GLP-1) είναι η πλέον προβεβλημένη και πλέον αποτελεσματική εκδοχή των ινκρετινικών αγωγών. Η αντιδιαβητική τους δράση συνοδεύεται και με σημαντική μείωση του σωματικού βάρους και γι’ αυτό αποτελούν προτιμώμενη θεραπευτική λύση για την αντιμετώπιση των παχύσαρκων διαβητικών. Εδώ και ένα χρόνο, στο θεραπευτικό μας οπλοστάσιο έχει προστεθεί και ένας ενέσιμος αγωνιστής GLP-1 που χορηγείται μία φορά την εβδομάδα με εξίσου θετικά αποτελέσματα.
Οι αναστολείς SGLT-2 ή φλοζίνες αναστέλλουν την αυξημένη, επί διαβήτη, απορρόφηση της γλυκόζης από τα νεφρικά σωληνάρια και συμβάλλουν στην γλυκοζουρία (στην αποβολή δηλαδή γλυκόζης με τα ούρα) άρα και στη μείωση του αυξημένου σακχάρου του αίματος. Οι αναστολείς SGLT-2 έχουν και πολλές άλλες ενδιαφέρουσες παράλληλες δράσεις και ευνοούν την απώλεια σωματικού βάρους, τη μείωση της υπέρτασης, τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών περιστατικών και επιπλοκών.
Σε αυτές τις πολλά υποσχόμενες νέες θεραπευτικές αντιδιαβητικές κατηγορίες, τους GLP-1 αγωνιστές κα τους SGLT-2 αναστολείς, υπάρχουν και νέες εξελίξεις τις οποίες αναμένουμε με μεγάλο ενδιαφέρον.
Αναμένουμε, συνεπώς, νέους εξελιγμένους ενέσιμους εβδομαδιαίους GLP-1 αγωνιστές, καθώς και δισκία GLP-1 αγωνιστών που θα έχουν παρόμοια δράση με τους ενέσιμους αγωνιστές. Περιμένουμε επίσης και νέους εξελιγμένους SGLT-2 αναστολείς (με SGLT-2 και SGLT-1 δράση) που θα ενισχύσουν τις θεραπευτικές μας δυνατότητες.
Αυτό επομένως που ξεχωρίζει τις νέες φαρμακευτικές αγωγές για τον διαβήτη σε σχέση με τις προηγούμενες κλασικές αντιδιαβητικές αγωγές (σουλφονυλουρίες, μετφορμίνη, ινσουλίνη κ.λπ.) είναι ότι παρουσιάζουν και ευρύτερες θετικές μεταβολικές, καρδιοπροστατευτικές και νεφροπροστατευτικές επιδράσεις και δεν εξαντλούνται μόνο στη μείωση του σακχάρου στο αίμα.
Εξελίξεις επίσης θα έχουμε στη θεραπευτική αντιμετώπιση των ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 και ιδιαίτερα στον τομέα των αντλιών έγχυσης ινσουλίνης.
Νέα, εξαιρετικά εξελιγμένα συστήματα συνεχούς καταγραφής γλυκόζης επίσης θα διασυνδέονται στο μέλλον με τις αντλίες έγχυσης και θα βελτιώνουν τις θεραπευτικές προσπάθειες στον σακχαρώδη διαβήτη 1. Ήδη έχει εγκριθεί από τον FDA (δηλ. τον αντίστοιχο ΕΟΦ στις ΗΠΑ) η κυκλοφορία ιδιαίτερα μικρής συσκευής καταγραφής, που τοποθετείται υποδόρια για 3 μήνες, η οποία δεν θα χρειάζεται ρύθμιση και αξιολόγηση και θα προβάλλει συνεχώς τις τιμές του σακχάρου (ή θα τροφοδοτεί με αυτές) στην αντλία ινσουλίνης.
Βαδίζουμε δηλαδή προς το βιοτεχνητό πάγκρεας με το οποίο – μέσω του αισθητήρα-καταγραφέα γλυκόζης και της προηγμένης και με υπερσύγχρονο λογισμικό αντλίας – θα έχουμε πλήρη και αυτόματη 24ωρη κάλυψη των αναγκών του ασθενούς σε ινσουλίνη. Αυτή είναι μία προοπτική ιδιαίτερα ελπιδοφόρα για όλα τα νέα παιδιά με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1».
Και καταλήγει: «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το μέλλον για την αντιμετώπιση του διαβήτη είναι φωτεινό, καρποφόρο και ελπιδοφόρο. Η συντονισμένη προσπάθεια των επιστημόνων, των επιστημονικών εταιριών και τελικά της IDF σε παγκόσμιο επίπεδο προδιαγράφουν θετικές εξελίξεις και προοπτικές. Και η Παγκόσμια Ημέρα για τον Διαβήτη θα συνοδεύεται κάθε χρόνο από αποδοτικές νέες εξελίξεις».
Πηγή: https://www.iefimerida.gr/ygeia/pagkosmia-imera-kata-toy-diabiti-thetikes-exelixeis