Πάνω από 1 δισεκατομμύριο άτομα παγκοσμίως έχουν αυξημένη αρτηριακή πίεση, μία κατάσταση που μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο βλαβών σε διάφορα όργανα, μεταξύ των οποίων και το νευρικό σύστημα.
Αν και προηγούμενες μελέτες είχαν συνδέσει την υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση) με αυξημένο κίνδυνο έκπτωσης των γνωστικών λειτουργιών, οι μηχανισμοί της σύνδεση αυτής δεν είχαν αποσαφηνιστεί πλήρως.
Μία νέα επιστημονική ομάδα αποφάσισε να εξερευνήσει ποιες είναι οι περιοχές του εγκεφάλου που πλήττονται συχνότερα ως αποτέλεσμα της επιβάρυνσης του καρδιαγγειακού συστήματος.
«Η έρευνά μας αποκάλυψε για πρώτη φορά συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου που πιθανώς συνδέονται με σχέση αιτίας-αποτελέσματος με την υπέρταση και την έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών», αναφέρουν οι συγγραφείς της μελέτης που δημοσιεύτηκε στο European Heart Journal.
Η επιστημονική ομάδα χρησιμοποίησε δεδομένα από το UK Biobank με σκοπό να εξετάσει ποιες βλάβες που προκαλεί η υπέρταση στον εγκέφαλο συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο άνοιας.
Χρησιμοποιώντας δεδομένα από απεικονιστικές εξετάσεις αλλά και γενετικές αναλύσεις, οι επιστήμονες κατάφεραν να προσδιορίσουν ποιες περιοχές του εγκεφάλου παρουσιάζουν δομικές αλλαγές εξ’ αιτίας της υπέρτασης και στη συνέχεια εξέτασαν πως αποτυπώνονται οι παραπάνω αλλαγές στις απεικονιστικές εξετάσεις του εγκεφάλου.
«Πιστεύουμε ότι σε αυτές τις περιοχές η υπέρταση προκαλεί αλλοιώσεις οι οποίες επηρεάζουν τις γνωστικές λειτουργίες και προκαλούν έκπτωση της μνήμης και άνοια», εξηγούν οι συγγραφείς.
«Όταν εξετάσαμε ασθενείς από την Ιταλία που είχαν υπέρταση, παρατηρήσαμε ότι πράγματι είχαν αλλοιώσεις σε αυτές τις περιοχές του εγκεφάλου», πρόσθεσαν.
Προηγούμενες μελέτες είχαν παρατηρήσει σύνδεση ανάμεσα στη λευκή ουσία του εγκεφάλου και τον κίνδυνο άνοιας, όχι όμως για το σύνολο των γνωστικών λειτουργιών. Η ειδική προσέγγιση που χρησιμοποιήθηκε στην παρούσα μελέτη επέτρεψε στους επιστήμονες να παρατηρήσουν ότι συγκεκριμένες περιοχές της λευκής ουσίας επηρεάζονται περισσότερο από την υπέρταση, γεγονός που δείχνει ότι η εκτίμηση της λευκής ουσίας ποσοτικά ως σύνολο πιθανώς δεν μας δίνει μία καλή εικόνα για τις επιδράσεις της υπέρτασης στις γνωστικές λειτουργίες.
Στις αναλύσεις που έκαναν, οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι 9 χαρακτηριστικές περιοχές της λευκής ουσίας συνδέονται τόσο με την υπέρταση όσο και με την επιδείνωση της λειτουργίας του εγκεφάλου.
Η ομάδα παρατήρησε επίσης ότι αρκετές δομικές αλλαγές συνδέονται με τη διαφορά ανάμεσα στη συστολική και τη διαστολική πίεση. Όπως διαπιστώθηκε, μεγαλύτερες τιμές της παραπάνω διαφοράς συνδέθηκαν με αυξημένο κίνδυνο έκπτωσης των γνωστικών λειτουργιών, ενώ αντιθέτως η υψηλή διαστολική πίεση από μόνη της δεν συνδέθηκε με αυξημένο κίνδυνο.
Το γεγονός αυτό μπορεί να εξηγήσει πιθανώς γιατί προηγούμενες μελέτες δεν είχαν καταφέρει να στοιχειοθετήσουν σαφή σύνδεση ανάμεσα στην αρτηριακή πίεση και την έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών.
«Ελπίζουμε ότι οι παρατηρήσεις μας θα βοηθήσουν τις επιστημονικές ομάδες που ασχολούνται με την ανάπτυξη θεραπειών για την έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών στους ασθενείς με υπέρταση», υποστήριξαν οι συγγραφείς.
Καταλήγοντας, η ομάδα υποστήριξε ότι ιδανικά θα πρέπει να μπορούμε να προβλέψουμε ποιοι ασθενείς με υπέρταση θα παρουσιάσουν άνοια και να κάνουμε τις κατάλληλες παρεμβάσεις πρόληψης για να αποτρέψουμε την εμφάνιση της νόσου.
Επιμέλεια: Αντώνιος Δημητρακόπουλος MD, PhD, Ειδικός Παθολόγος Διευθυντής Γ’ Παθολογικής Κλινικής Ερρίκος Ντυνάν HC, ΕΔΙΠ Παθολογίας-Ανοσολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ