Η νανοτεχνολογία τα τελευταία χρόνια έχει εφαρμογές στην αντιμετώπιση του καρκίνου, σε θέματα καρδιολογικά, ακόμη και στην αντιγήρανση
Τα εμβόλια για την Covid είναι με τεχνολογία νανοσωματιδίων και σύντομα αναμένεται και το εμβόλιο της γρίπης μέσα στο 2024 ή το αργότερο το 2025 να στηρίζεται σε αυτήν τη νέα τεχνολογία, ανέφερε στο Πρακτορείο FM ο αντιπρύτανης του ΕΚΠΑ, καθηγητής Ιατρικής Φυσικής – Νανοϊατρικής και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Νανοτεχνολογίας στις Επιστήμες Υγείας (ΕΛΕΝΕΠΥ) Στάθης Ευσταθόπουλος.
Ο αντιπρύτανης μιλά με αφορμή την πρόσφατη ημερίδα που πραγματοποίησε στο Μέγαρο Μουσικής η ΕΛΕΝΕΠΥ με τίτλο «Σύγχρονες Νανοτεχνολογικές Προσεγγίσεις στην Υγεία».
Καθώς η νανοτεχνολογία τα τελευταία χρόνια έχει εφαρμογές στην αντιμετώπιση του καρκίνου, σε θέματα καρδιολογικά, ακόμη και στην αντιγήρανση, ο καθηγητής εξηγεί σε πολύ απλή γλώσσα, ποιος είναι ο ρόλος των νανοσωματιδίων.
«Τα νανοσωματίδια τα παράγουμε με διάφορους τρόπους, ανάλογα με το τι είδους νανοσωματίδιο είναι κατάλληλο για την εκάστοτε εφαρμογή. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα νανοσωματίδια ως όχημα για να οδηγήσουμε στοχευμένα στο κάθε κύτταρο, είτε έναν διαγνωστικό παράγοντα είτε ένα θεραπευτικό φάρμακο. Έτσι λοιπόν μας βοηθάνε για να πάμε πάρα πολύ στοχευμένα. Για παράδειγμα, να θανατώσουμε μόνο τα καρκινικά κύτταρα και όχι ό,τι βρει στην πορεία του το φάρμακο. Ανάλογα με το είδος του καρκινικού κυττάρου χρησιμοποιούμε κάποια φάρμακα. Όταν καταφέρουμε να προσδέσουμε το φάρμακο αυτό σε ένα νανοσωματίδιο, τότε το νανοσωματίδιο είναι προγραμματισμένο να πάει να ανιχνεύσει και να βρει τα συγκεκριμένα καρκινικά κύτταρα και εκεί να εναποθέσει τη φαρμακευτική ουσία που θα τα εξολοθρεύσει. Αυτό είναι ένα παράδειγμα χημειοθεραπείας. Και το ίδιο γίνεται και στη διάγνωση. Μπορούμε να πάμε στοχευμένα να επικεντρωθούμε στα κύτταρα. Παραδείγματος χάριν της αθηρωματικής πλάκας, να ανιχνεύσουμε και να ξεχωρίσουμε την ευάλωτη από την σταθερή αθηρωματική πλάκα».
Θεραγνωστική: Με ένα σμπάρο δυο τρυγόνια
Όσον αφορά την αντιγήρανση, σύμφωνα με τον κ. Ευσταθόπουλο, ο βασικός μηχανισμός είναι να θανατωθούν τα γηρασμένα κύτταρα, έτσι ώστε να αυξηθεί η συγκέντρωση των νέων κυττάρων.
«Οπότε αυτό που κάνουμε είναι ότι προσπαθούμε να στείλουμε στα γερασμένα κύτταρα μία ουσία που θα τα θανατώσει. Οδηγός για να πάει αυτή η ουσία στοχευμένα στα γηρασμένα κύτταρα θα είναι ένα νανοσωματίδιο. Τα νανοσωματίδια είναι καλά «οχήματα», γιατί πάνω τους μπορούμε να συνδέσουμε περισσότερες από μία ουσίες και για αυτό μία άλλη εφαρμογή της νανοιατρικής, είναι αυτή που ονομάζουμε θεραγνωστική. Δηλαδή, με το ίδιο νανοσωματίδιο κάνουμε και διάγνωση και θεραπεία. Π.χ. με τη μαγνητική τομογραφία, μπορούμε να στείλουμε μαγνητικά νανοσωματίδια σε έναν όγκο, να τον ανιχνεύσουμε, και όταν φτάσουν εκεί τα μαγνητικά νανοσωματίδια και δώσουν σήμα ότι εδώ είναι ο όγκος, τότε με το μαγνητικό πεδίο μπορούμε να φορτώσουμε τα νανοσωματίδια με ενέργεια, να την εναποθέσουν στον όγκο να αυξήσουν τη θερμοκρασία του κι έτσι ο όγκος να γίνει πιο ευάλωτος στη θεραπεία. Με αυτό τον τρόπο πετυχαίνουμε με το ίδιο σωματίδιο και τη διάγνωση και τη θεραπεία».
Η συμβολή του ΕΚΠΑ στην ανάπτυξη της Νανοϊατρικής στην Ελλάδα
Τα νανοσωματίδια, όπως επισημαίνει ο καθηγητής, είναι μία πολύ καλή μέθοδος, για αυτή τη μοντέρνα τάση που είναι η εξατομικευμένη ιατρική.
Σε ποια άλλα πεδία αναμένεται η ανάπτυξη της νανοϊατρικής, ρωτήθηκε ο κ. Ευσταθόπουλος: «Υπάρχουν ερευνητικές δουλειές στη νευρολογία, στη χειρουργική και σε άλλα πεδία. Πρακτικά σε όλες τις ειδικότητες και τα πεδία της ιατρικής αναμένουμε άμεσα εξελίξεις με τα νανοσωματίδια».
Πώς το ΕΚΠΑ έχει συμβάλει στην ανάπτυξη της Νανοϊατρικής στην Ελλάδα, ήταν η επόμενη ερώτηση που ετέθη στον αντιπρύτανη του ΕΚΠΑ: «Το ΕΚΠΑ έχει συμβάλει στην ανάπτυξη της Νανοϊατρικής στη χώρα μας με πολλούς τρόπους. Καταρχάς είναι το πρώτο πανεπιστήμιο που έχει εκλέξει καθηγητές με γνωστικό αντικείμενο τη Νανοϊατρική. Επίσης, είναι το πρώτο πανεπιστήμιο το οποίο έχει δημιουργήσει μεταπτυχιακό πρόγραμμα στη Νανοϊατρική, το πρώτο και μοναδικό μέχρι στιγμής στη χώρα μας».
