Μεταβολικό Σύνδρομο

Ο Βασικός Υπαίτιος πίσω από τη Χοληστερίνη, την Παχυσαρκία και τη Χρόνια Κόπωση

Μπορεί να αναρωτιέστε τι ακριβώς είναι το μεταβολικό σύνδρομο και γιατί θα πρέπει να σας ενδιαφέρει.

Το πιθανότερο όμως είναι να πάσχετε ήδη από αυτό.

Ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού, κυρίως μετά την ηλικία των 40 ετών, αναπτύσσει μεταβολικό σύνδρομο.

Αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί δεν νοιώθετε καλά, γιατί έχετε παραπάνω κιλά, ενώ αυξάνει την πιθανότητα για προβλήματα καρδιάς, για διαβήτη και άλλα χρόνια νοσήματα.  

Το 1988 ο G. Reaven, καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ, περιέγραψε για πρώτη φορά το μεταβολικό σύνδρομο ή σύνδρομο Χ.

Στην ιστορική του διάλεξη ο G. Reaven, ανέπτυξε ότι η κεντρικού τύπου παχυσαρκία (συσσώρευση λίπους κυρίως στη κοιλιά), ο διαβήτης, η υπέρταση και η διαταραχή των λιπιδίων (τριγλυκερίδια και χοληστερίνη) έχουν ένα κοινό αίτιο, την αντίσταση στην ινσουλίνη.

Αντίσταση στην Ινσουλίνη

Η ινσουλίνη είναι μια από τις σημαντικότερες ορμόνες στο ανθρώπινο σώμα.

Πέρα από τον γνωστό ρόλο της στην διατήρηση σταθερών επιπέδων σακχάρου στο αίμα μας, ρυθμίζει την παραγωγή ενέργειας, τις καύσεις του λίπους και έχει πλειάδα άλλων λειτουργειών.

Στην πράξη, όλο σχεδόν το ενδοκρινικό σύστημα ρυθμίζεται από την ινσουλίνη.

Όταν το σώμα μας παράγει αυξημένες ποσότητες ινσουλίνης για μεγάλο χρονικό διάστημα, τότε πολλά όργανα μειώνουν την ανταπόκριση τους (ευαισθησία τους) σε αυτήν. Τα κύτταρα μας «συνηθίζουν» στα συνεχή υψηλά επίπεδα ινσουλίνης και δεν υπακούουν στις εντολές της.

Η συγκεκριμένη κατάσταση μειωμένης δραστικότητας και ευαισθησίας, που συνοδεύεται από αυξημένη έκκρισης ινσουλίνης, ονομάζεται αντίσταση στην ινσουλίνη. Αυτό μας εξηγεί γιατί ενώ μπορεί κανείς να έχει φυσιολογικά επίπεδα ζαχάρου, να βιώνει έντονες μεταβολικές διαταραχές. 

Αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης, προωθούν τη φλεγμονή και έχουν συσχετιστεί με πολλά αυτοάνοσα και χρόνια νοσήματα.  

Η αντίσταση στην ινσουλίνη φαίνεται να είναι ένας από τους κύριους υπαίτιους για τα βασικά προβλήματα υγείας στο σύγχρονο Δυτικό Πολιτισμό.

Παχυσαρκία

Αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης, προωθούν την αποθήκευση λίπους στον οργανισμό, ενώ παράλληλα εμποδίζουν την καύση του. Τα αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης, ενισχύουν τη πείνα και μας ωθούν προς την αναζήτηση τροφής.

Η κατανάλωση “κενών θερμίδων”, τροφών με αυξημένες θερμίδες χωρίς όμως θρεπτική αξία, είναι από τους κύριους παράγοντες αύξησης της έκκρισης ινσουλίνης. Ένα μεγάλο μέρος από τις τροφές που καταναλώνουμε σήμερα είναι υψηλά επεξεργασμένες και δεν παρέχουν στο σώμα μας τα βασικά συστατικά για την επιτέλεση των χημικών αντιδράσεων που συντελούν στην επίβίωση και την υγιή του λειτουργία. 

Όσο υψηλότερα τα επίπεδα ινσουλίνης, τόσο μειώνονται οι καύσεις του λίπους και τόσο αυξάνεται η πείνα μας. Πρόκειται για έναν αρχέγονο μηχανισμό, που ενώ βοήθησε το ανθρώπινο είδος να επιβιώσει σε συνθήκες έλλειψης τροφής, σήμερα είναι ίσως ο Νο 1 δήμιος του.

Αν δεν μειωθούν τα επίπεδα ινσουλίνης, ώστε να αποκατασταθεί η φυσιολογική μεταβολική λειτουργία, η συνεχής αύξηση του σωματικού βάρους και η επιδείνωση της υγείας είναι σταθερά και αναπόφευκτα.

Αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης, προωθούν την αποθήκευση λίπους στον οργανισμό, ενώ παράλληλα αυξάνουν την πείνα και εμποδίζουν την καύση του. 

Στρες

Γνωρίζουμε ότι η ινσουλίνη είναι ένας από τους πιο ισχυρούς διεγέρτες του νευρικού συστήματος.

Αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης στο αίμα, συνδέονται με υπερένταση, ταχυκαρδίες, προβλήματα ύπνου, μείωση της σεξουαλικής διάθεσης και χρόνια κόπωση.

Πρόκειται για μια κατάσταση μεταβολικού στρες, που λανθασμένα συγχέεται από το άτομο ως ψυχολογικό στρες. Αν στη συγκεκριμένη εικόνα προστεθεί και κάποια ψυχολογική πίεση από το εργασιακό ή το οικογενειακό περιβάλλον, τότε τα πράγματα αρχίζουν να δυσκολεύουν, γιατί τα περιθώρια αντίδρασης είναι μικρά.

Χρόνια κόπωση   

Η αδυναμία καύσης λίπους, αναγκάζει το σώμα μας να στραφεί στις ορμόνες του στρες, όπως η αδρεναλίνη και η κορτιζόλη. Για κάποιο χρονικό διάστημα, που μπορεί να είναι μήνες ή χρόνια, ανάλογα με τα αποθέματα του κάθε οργανισμού, ο οργανισμός μας “μπαλώνει” το πρόβλημα μέσα από την αυξημένη παραγωγή αυτών των ορμονών.

Το τίμημα βέβαια, είναι επιπλέον στρες και άγχος, που προστίθενται στη διέγερση της ινσουλίνης. Περισσότερη κορτιζόλη και αδρεναλίνη μειώνουν περαιτέρω την αποτελεσματικότητα της ινσουλίνης.  Ένα από τα χαρακτηριστικά συμπτώματα της συγκεκριμένης μεταβολικής φάσης, είναι μειωμένη αντίληψη της κούρασης και λιγότερες ώρες ύπνου.

Σε αυτό το σημείο, το άτομο έχει αρχίσει να αντιλαμβάνεται όλο και λιγότερο τι ακριβώς συμβαίνει στο σώμα του και ποιες είναι οι πραγματικές του ανάγκες.

Κάποια στιγμή η παραγωγή κορτιζόλης είναι η πρώτη που υποχωρεί, το σώμα δεν μπορεί να διατηρήσει αυξημένα επίπεδα για όλο το 24ωρο. Το άτομο αρχίζει να εμφανίζει συμπτώματα έλλειψης ενέργειας αργά το απόγευμα. Η παραγωγή κορτιζόλης συνεχίζει να εξαντλείται σταδιακά, μέχρι να φτάσει στο σημείο που το άτομο ξυπνάει κουρασμένο, χωρίς αποθέματα ενέργειας.

 Υπέρταση  
 
Ενώ η κορτιζόλη αρχίζει να μειώνεται, η ινσουλίνη και η αδρεναλίνη παραμένουν αυξημένες. Οι δύο αυτές ορμόνες συμβάλουν σε αυξημένη απώλεια, μέσα από τα ούρα, σε μαγνήσιο και κάλιο. Ταυτόχρονα, προκαλούν σπασμό στα αγγεία, που σε συνάρτηση με τις ελλείψεις σε βασικά αμινοξέα και μεταλλικά στοιχεία, λόγω της φτωχής ποιότητας των τροφών μας σε θρεπτικά συστατικά, κάνουν την αύξηση της αρτηριακής πίεσης αναπόφευκτη.

Διαβήτης

Ένα στα δέκα άτομα πάσχει από Σακχαρώδη Διαβήτη και 20 – 30 % του πληθυσμού βρίσκεται σε προ-διαβητικό στάδιο.

Μετά από πολλά χρόνια αυξημένης παραγωγής ινσουλίνης, τα κύτταρα του παγκρέατος που είναι επιφορτισμένα με αυτό το δύσκολο έργο, καταβάλλονται και δεν μπορούν πλέον να παράξουν ινσουλίνη στις συγκεκριμένες ποσότητες. Το ζάχαρο στο αίμα μας αρχίζει να ανεβαίνει και αυτό ονομάζεται διαβήτης.

Νέα δεδομένα σχετικά με τα τελομερή, δηλώνουν ότι η αυξημένη ζήτηση ινσουλίνης οδηγεί σε περισσότερες κυτταρικές διαιρέσεις των κυττάρων αυτών (κύτταρα του Langerhans) και μείωση του μήκους των τελομερών τους. Το αποτέλεσμα είναι ο πρόωρος θάνατος (απόπτωση) αυτών των κυττάρων.

Τι μπορούμε να κάνουμε;

Οι σύγχρονες εξελίξεις στην Ιατρική μας επιτρέπουν να αλλάξουμε αυτή την εικόνα. 

Νέα στοιχεία επιβεβαιώνουν το γεγονός, ότι για να επιτευχθεί μια ουσιαστική βελτίωση της υγείας και της ποιότητας ζωής, πρέπει ο κάθε ασθενής να αντιμετωπιστεί ως μια μοναδική περίπτωση, να αποκατασταθούν οι μεταβολικές διαταραχές και οι ελλείψεις του οργανισμού σε βασικά θρεπτικά στοιχεία,που οδήγησαν στην εκδήλωση νόσου. 

Η μέτρηση πολύ μικρών μορίων, με τη διενέργεια εξειδικευμένων αναλύσεων, παρέχει ακριβή εικόνα για την κατάσταση του μεταβολικού προφίλ του κάθε ατόμου ξεχωριστά. 

Πρόκειται για επιπρόσθετα εργαλεία στις τρέχουσες επιλογές διάγνωσης και αντιμετώπισης, που βοηθούν το γιατρό να παραδώσει πιο αποτελεσματικές θεραπείες. 

Βιβλιογραφικές αναφορές

1. Insulin Resistance in Chronic Disease
    
2. Understanding Empty Calories. Harvard Medical School  
    
3. Ten-Hour Time-Restricted Eating Reduces Weight, Blood Pressure, and Atherogenic Lipids in Patients with Metabolic Syndrome. Michael J. Wilkinson, et. al.Cell Metabolism, 2019; DOI: 10.1016/j.cmet.2019.11.004
    
4. Association between insulin resistance and the development of cardiovascular disease
    
5. Metabolic syndrome and chronic diseases 
    
6. Insulin Resistance, the Insulin Resistance Syndrome, and Cardiovascular Disease 
    
7. Metabolic Effects of Fructose and the Worldwide Increase in Obesity
    
8. The Metabolic Cardiovascular Syndrome: Syndrome X, Reaven’s Syndrome, Insulin Resistance Syndrome, Atherothrombogenic Syndrome
    
9. Fructose, insulin resistance, and metabolic dyslipidemia
    
10. The Sweet Path to Metabolic Demise: Fructose and Lipid Synthesis 
     
11. Fructose and NAFLD: The Multifaceted Aspects of Fructose Metabolism. Prasanthi Jegatheesan and Jean‐Pascal De Bandt. Nutrients. 2017.

Dr. Δημήτρης Τσουκαλάς

Επιμέλεια Κειμένου: Επιστημονική Ομάδα Metabolomic Medicine

Πηγή: https://www.drtsoukalas.com/metaboliko_sindromo-su-316.html