Η κλιμακτήριος αποτελεί την περίοδο μετάβασης από την αναπαραγωγική ηλικία στην εμμηνόπαυση και συνοδεύεται από πλειάδα συμπτωμάτων με άλλοτε άλλη βαρύτητα για την κάθε γυναίκα. Αρχίζει συνήθως μετά την ηλικία των 45 ετών και μπορεί να διαρκέσει από ένα έως 5 έτη. Τα πιο χαρακτηριστικά και συχνά συμπτώματα που επηρεάζουν την καθημερινότητα της γυναίκας είναι οι εξάψεις, οι διαταραχές του ύπνου, οι αλλαγές στην ψυχική σφαίρα.
Επιπλέον, αυτή η περίοδος χαρακτηρίζεται από δραματικές ορμονικές μεταβολές με δυσμενείς επιδράσεις στις μεταβολικές παραμέτρους και στους δείκτες καρδιαγγειακού κινδύνου, όπως τα επίπεδα των λιπιδίων (χοληστερόλης-τριγλυκεριδίων), τις τιμές σακχάρου αίματος, την συσσώρευση λίπους στην κοιλιά, την αρτηριακή πίεση.
Η απώλεια της «ασπίδας των οιστρογόνων» πλήττει τον γυναικείο οργανισμό σε πολλαπλά επίπεδα, συμπεριλαμβανομένης της ποιότητας ζωής, του σκελετού με την εμφάνιση οστεοπόρωσης, καθώς επίσης της καρδιάς και των αγγείων.
Συγκεκριμένα, η εμφάνιση εξάψεων, διαταραχών ύπνου, δυσπαρευνίας, συχνών λοιμώξεων της ουρογεννητικής οδού και διαταραχών από την ψυχική σφαίρα επηρεάζουν την ποιότητα ζωής, την αποδοτικότητά στις διάφορες δραστηριότητές της, την σεξουαλική της ζωή, την κοινωνικότητάς της. Είναι μάλιστα αξιοσημείωτο ότι η ίδια η παρουσία εξάψεων (αγγειοκινητικών συμπτωμάτων) έχει συσχετισθεί ως ανεξάρτητος παράγοντας με αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο.
Επίσης, οι γυναίκες πρέπει να γνωρίζουν ότι η μεγαλύτερη απώλεια οστικής μάζας συμβαίνει κατά το πρώτο έτος της εμμηνόπαυσης, γεγονός που δείχνει πόσο σημαντικό είναι ο έλεγχος οστεοπόρωσης να γίνεται μέσα στην πρώτη 5ετία από την εμμηνόπαυση για την απώτερη πρόληψη οστεοπορωτικών καταγμάτων.
Επιπλέον, κατά την κλιμακτήριο η αντίσταση στην ινσουλίνη και η συσσώρευση κοιλιακού λίπους, το οποίο παράγει φλεγμονώδεις ουσίες οδηγούν σε ένα status χρόνιας φλεγμονής και αυξάνουν την συχνότητα σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 ιδίως στις παχύσαρκες γυναίκες ή αυτές που έχουν οικογενειακό ιστορικό διαβήτη. Οι ίδιοι παράγοντες σε συνδυασμό και με την εμφάνιση δυσλιπιδαιμίας και αρτηριακής υπέρτασης οδηγούν σε αυξημένη συχνότητα Στεφανιαίας νόσου και Εμφράγματος μυοκαρδίου.
Συμπερασματικά, ενώ η εμμηνόπαυση αποτελεί φυσιολογική διαδικασία, η κάθε γυναίκα δεν θα πρέπει να αγνοεί, υπομένει ή υποτιμά τα συμπτώματα και τις μεταβολικές διαταραχές που την συνοδεύουν. Η σύγχρονη γυναίκα μπορεί και θέλει να διατηρεί ανεπηρέαστη τη δημιουργικότητα, τις δραστηριότητές και τα ενδιαφέροντά της καθ’ όλη τη διάρκεια της περιεμμηνοπαυσιακής περιόδου. Οι ειδικοί ιατροί μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση των εμμηνοπαυσιακών συμπτωμάτων και να προσφέρουν υγιεινοδιαιτητικές οδηγίες και όταν ενδείκνυται, φαρμακευτική αγωγή για την πρόληψη σοβαρών επιπτώσεων στην υγεία των γυναικών.
Επιμέλεια: Κλαίρη Χρηστάκου, MD, PhD, Ενδοκρινολόγος-Διαβητολόγος