Η τεράστια πρόοδος που έχει σημειωθεί στην Ιατρική τεχνολογία τα τελευταία χρόνια, θα συνεχισθεί και στο μέλλον και μάλιστα με πολύ ταχύτερο ρυθμό. Επιπλέον, στην ήδη υπάρχουσα Ιατρική τεχνολογία, θα προστεθεί και αυτή της τεχνητής νοημοσύνης. Με όλες αυτές τις εξελίξεις, γεννάται το ερώτημα ποιος θα είναι ο ρόλος του κλινικού Ιατρού ή πολύ περισσότερο αν θα υπάρχουν κλινικοί ιατροί στο μέλλον. Πιστεύουμε ναι, πως θα υπάρχουν.
Ο EricTopol διεθνούς φήμης καρδιολόγος, Ιδρυτής και Διευθυντής Ινστιτούτου Έρευνας και Μεταφραστικής Έρευνας, στο βιβλίο του που έχει εκδοθεί πρόσφατα «DeepMedicine: HowArtificialIntelligenceCanMakeHealthHumanAgain», καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα απαλλάξει τον Ιατρό από πολλές άλλες ασχολίες που δεν έχουν άμεση σχέση με την καθαρά κλινική ιατρική πράξη και έτσι θα του δώσει τον απαραίτητο χρόνο ώστε αυτός να ασχοληθεί περισσότερο και αποκλειστικά μόνο με τον ασθενή. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να επανέλθει η σχέση Ιατρού-Ασθενούς, η οποία σήμερα έχει αρχίσει να χάνεται, παρά το γεγονός ότι αυτή η σχέση αποτελεί την καρδιά της Ιατρικής, και έτσι η Ιατρική θα γίνει πιο «ανθρώπινη».
Στη βιολογία, η ποικιλομορφία είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση. Η άποψη ότι όλοι οι ασθενείς με την ίδια ασθένεια είναι όμοιοι, είναι όχι μόνο λανθασμένη, αλλά και ενάντια στη φύση. Ο πατέρας της Ιατρικής Ιπποκράτης είχε επισημάνει πως «είναι σπουδαιότερο να καθοριστεί τί είδους ασθενής έχει την ασθένεια, παρά το τί ασθένεια έχει ο ασθενής». Ενώ όμως την εποχή του Ιπποκράτη, τα συμπτώματα του ασθενούς και η κλινική εξέταση ήταν τα μόνα εφόδια που ο Ιατρός είχε στη διάθεσή του, με τη σύγχρονη τεχνολογία και την τεχνητή νοημοσύνη, ο Ιατρός θα έχει λεπτομέρειες για τον ασθενή, από το γενετικό του υπόστρωμα μέχρι την κλινική εικόνα. Θα γνωρίζει δηλαδή το σύνολο του ασθενούς, τα γονίδια του, την αλληλοεπίδραση των γονιδίων μεταξύ τους, την αλληλοεπίδραση των γονιδίων με το περιβάλλον, τους λεπτούς μοριακούς μηχανισμούς που προκαλούν τη νόσο, την αλληλοεπίδραση μεταξύ των μοριακών μηχανισμών και με τα γονίδια, την αλληλοεπίδραση αυτών με το περιβάλλον και πολλά άλλα. Με αυτό τον τρόπο ο Ιατρός θα είναι σε θέση να εφαρμόζει απόλυτα στοχευόμενη και εξατομικευμένη ιατρική στο συγκεκριμένο ασθενή και όχι την ιατρική της «μάζας» που ασκούν οι επιδημιολόγοι και συχνά και οι κλινικοί ιατροί με τις κατευθυντήριες οδηγίες σήμερα. Έτσι η διάγνωση θα γίνεται πιο γρήγορα και με μεγάλη ακρίβεια, η πρόγνωση θα καθορίζεται λεπτομερώς, η θεραπεία θα είναι εξατομικευμένη, και ο χειρουργός θα έχει τη δυνατότητα να κάνει στοχευόμενη εγχείρηση με απόλυτη ακρίβεια, πολύ πιο γρήγορα και πολύ πιο αποτελεσματικά. Με αυτό τον τρόπο θα ελαττωθεί το κόστος της «Υγείας», θα βελτιωθεί η ποιότητα της ζωής, θα μειωθεί ο ανθρώπινος πόνος, και θα αυξηθεί το προσδόκιμο της επιβίωσης.
Ο Ιατρός όμως, όσο προσεκτικός και αν είναι και όση εμπειρία και αν έχει, ως άνθρωπος φυσικό είναι να κάνει σφάλματα, «ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθον βαλέτω». Όταν όμως ο Ιατρός κάνει σφάλμα, τότε ο ασθενής υποφέρει. Η τεχνητή νοημοσύνη θα βοηθήσει και σε αυτό τον τομέα, με αποτέλεσμα να ελαττωθούν τα ιατρικά σφάλματα και μαζί με αυτά και ο ανθρώπινος πόνος.
From Ηands to Heads toHearts, OP-ED New York Times, January 7, 2017. ThomasL.Friedman–
Ο φιλόσοφος RenéDescartes (1596-1650 μ.Χ.), είχε χρησιμοποιήσει τη φράση «σκέπτομαι, άρα υπάρχω», γιατί αυτό που τότε χαρακτήριζε τον άνθρωπο περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο ζώο, ήταν η ικανότητα του να σκέπτεται. Με την τεχνητή όμως νοημοσύνη, η σκέψη δεν είναι αποκλειστικό προνόμιο του ανθρώπου, αφού άψυχες μηχανές και ρομπότ έχουν την δυνατότητα να σκέπτονται. Τα ρομπότ μπορεί να σκέπτονται, αλλά δεν έχουν και ποτέ δεν θα αποκτήσουν «αισθήματα» και «καρδιά» που έχει ο Άνθρωπος. Οι άνθρωποι εκτός του ότι σκέπτονται, συμπονούν, αγαπούν, κάνουν όνειρα για το μέλλον, φοβούνται, νευριάζουν, έχουν τη δυνατότητα να εμπνεύσουν άλλους ανθρώπους, έχουν άλλες αρετές, πράγματα που δεν έχουν αλλά ούτε και θα αποκτήσουν οι μηχανές και τα ρομπότ. Έτσι το «σκέπτομαι, άρα υπάρχω», σήμερα είναι δυνατόν να αντικατασταθεί με το «αγαπώ», «έχω όνειρα», «συμπονώ», έχω αισθήματα, έχω «καρδιά», άρα υπάρχω. Ο ιατρός μπορεί να πάρει ότι καλύτερο παρέχει η τεχνητή νοημοσύνη για να βγάλει διάγνωση και να θεραπεύσει τον ασθενή, επιπλέον όμως θα δώσει κάτι περισσότερο στον ασθενή που δεν μπορεί να δώσει η τεχνητή νοημοσύνη, θα του δώσει αγάπη, στοργή, συμπόνια, ακόμα και την «καρδιά» του.
Ο κάθε ασθενής έχει τα δικά του προβλήματα και τις δικές του ανησυχίες, που καμιά τεχνολογία ή τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι σε θέση να επισημάνει. Όταν είμαστε άρρωστοι θέλουμε την καλύτερη και την πιο σύγχρονη τεχνολογία, καθώς και τον Ιατρό με τη μεγαλύτερη δυνατή επιδεξιότητα που θα εφαρμόσει αυτή την τεχνολογία. Εκείνο όμως που επίσης θέλουμε, είναι ο ιατρός να γνωρίζει, όχι μόνο επιφανειακά τα ιατρικά μας προβλήματα, αλλά τα βαθύτερα αισθήματά μας, την «καρδιά» μας, θέλουμε έναν Ιατρό που να μας εμπνέει, που να μας δίνει θάρρος και αισιοδοξία. Θέλουμε δηλαδή ένα Ιατρό που να μας φροντίζει και όχι ένα ρομπότ. Η τεχνητή νοημοσύνη, εκτός των άλλων, θα δώσει στον Ιατρό το χρόνο για να ασχοληθεί περισσότερο με τον ασθενή και να μοιρασθεί τον πόνο του.
“…the secret of the care of the patient is in caring for the patient”-Francis W. Peabody-
Ο καλός Ιατρός, όπως στο παρελθόν, έτσι και σήμερα, αλλά και με τον ίδιο τρόπο και στο μέλλον, θα βασίζει την κλινική ιατρική πράξη στην εμπειρία του, στην επιστημονική του γνώση, αλλά και στην τεχνολογία μέσα στην οποία θα περιλαμβάνεται και η τεχνητή νοημοσύνη. Η Ιατρική όμως πράξη είναι κάτι περισσότερο από τέχνη και επιστήμη. Αυτή περιλαμβάνει τον ασθενή, την ασθένεια, την επίδραση της ασθένειας στον ασθενή, τη σχέση του ασθενή με τον Ιατρό, τη σχέση του ασθενή με το περιβάλλον και πολλά άλλα. Ο ασθενής εκτός από την τεχνολογία και την επιστήμη χρειάζεται τη στοργή και την αγάπη του Ιατρού. Όλα αυτά ο Ιατρός πρέπει να τα λαμβάνει υπόψη, όταν αντιμετωπίζει ασθενείς, ασχέτως της τεχνολογίας που διαθέτει, τον τόπο ή την εποχή που εργάζεται, και ποτέ δεν πρέπει να ξεχνάει ότι το μυστικό της ιατρικής περίθαλψης, όπως είχε επισημάνει ο Peabody είναι η «φροντίδα» για τον ασθενή. Ευελπιστούμε, πως η τεχνητή νοημοσύνη που σιγά-σιγά άρχισε να εφαρμόζεται στην κλινική πράξη, θα επαναφέρει τη σχέση Ιατρού-Ασθενούς, η οποία άρχισε να χάνεται, παρά το γεγονός ότι αυτή η σχέση αποτελεί την καρδιά της ιατρικής, και θα κάνει την Ιατρική πιο ανθρώπινη.
«deep learning …. enable us to get back to the patient care that we have lost over time» – Eric J. Topol –
Επιμέλεια-Συγγραφή:
Konstantinos D Boudoulas, MD, Professor of Medicine/Cardiovascular Medicine, Section Head Interventional Cardiology, Director Cardiac Catheterization Laboratories,The Ohio State University, Columbus Ohio, USA
Harisios KBoudoulas MD. Dr, Dr Hon, Professor of Medicine and Pharmacy (emeritus)The Ohio State University, Columbus Ohio, USA,Honorary Professor, Academician (an. Mem.)