Η γενικευμένη χρήση προστατευτικής μάσκας από τον γενικό πληθυσμό είναι ένα μέτρο για το οποίο δεν υπάρχουν ξεκάθαρα δεδομένα όσον αφορά την αποτελεσματικότητα του. Η χρήση μάλιστα υφασμάτινων καλυμμάτων προσώπου ή υφασμάτινων μασκών περιπλέκει ακόμα περισσότερο την αντικειμενική αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας τους.
Οι μάσκες αυτές κατασκευάζονται από διαφορετικά υλικά και με διαφορετικό τρόπο και είναι ουσιαστικά αδύνατο να εξαχθούν γενικά συμπεράσματα για τη συνολική αποτελεσματικότητα τους. Επίσης, η αποτελεσματικότητα θα πρέπει να αξιολογηθεί ξεχωριστά όσον αφορά την προστασία του φέροντα από μόλυνση και την προστασία τρίτων από την μετάδοση. Επιπλέον η προστασία που προσφέρουν εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την ορθή χρήση τους, την εφαρμογή σε κάθε πρόσωπο και την εκπαίδευση στο χειρισμό-απόρριψη. Οδηγίες για τις διαφορές, τις προδιαγραφές και την ορθή χρήση των μασκών από το κοινό υπάρχουν στην σελίδα του ΕΟΔΥ https://eody.gov.gr/covid-19-odigies-gia-ti-chrisi-maskas-apo-to-koino/.
Είναι πρακτικά αδύνατο να υπάρξει επάρκεια ιατρικών μασκών χειρουργικού τύπου ή υψηλής αναπνευστικής προστασίας για το σύνολο του πληθυσμού. Η προσπάθεια και μόνο εξασφάλισης τέτοιων ιατρικών μασκών από το κοινό θα δημιουργούσε τεράστιες ελλείψεις με οδυνηρές συνέπειες για το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό. Είναι επίσης αδύνατο να εκπαιδευθεί το σύνολο του πληθυσμού στην ορθή χρήση τους ειδικά εφόσον αυτή εξ’ ορισμού γίνεται σε μη ελεγχόμενο, μη ιατρικό περιβάλλον. Η Πολιτεία και τα αρμόδια όργανα έχοντας αξιολογήσει όλα τα δεδομένα, τις συχνά αντικρουόμενες επιστημονικές απόψεις και προσαρμοζόμενη στις μεταβαλλόμενες συνθήκες αποφάσισε να επιβάλει τη χρήση καλυμμάτων προσώπου ή μάσκας από το γενικό πληθυσμό, σε συνθήκες και χώρους που ευνοούν τη μετάδοση της νόσου COVID19. H Οδηγία αυτή έχει εφαρμοστεί ήδη σε πολλές χώρες.
Η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία, δεδομένων των πρωτόγνωρων συνθηκών και της ανάγκης εξασφάλισης με κάθε δυνατό τρόπο της ηπιότερης πορείας της επιδημίας και παρά την μη ύπαρξη απόλυτης επιστημονικής τεκμηρίωσης, θεωρεί ότι η καθολική και πιστή εφαρμογή από το κοινό των προτεινόμενων μέτρων μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην επιτυχή αντιμετώπιση της επιδημίας. Οι ανησυχίες για την ασφάλεια της χρήσης μάσκας είναι εν πολλοίς αδικαιολόγητες και η ΕΠΕ εξέδωσε οδηγίες για τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να γίνονται αιτιολογημένες εξαιρέσεις σε ασθενείς με σοβαρά αναπνευστικά νοσήματα βλ. http://hts.org.gr/news/newsid510/850
Την ώρα της κρίσης είναι σημαντικό οι πολίτες, με αίσθημα ατομικής ευθύνης, να ανταποκριθούν-συμμορφωθούν με τις υποδείξεις των ειδικών που μέχρι σήμερα έχουν να επιδείξουν σημαντικές επιτυχίες στην διαχείριση της πρώτης φάσης της πανδημίας COVID19 στη χώρα μας. Τα επιστημονικά δεδομένα θα αναλυθούν σε δεύτερο χρόνο και η αποτελεσματικότητα της κάθε είδους επιδημιολογικής παρέμβασης θα αξιολογηθεί από την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα για την καλύτερη αντιμετώπιση πιθανών αντίστοιχων μελλοντικών κρίσεων.
Ως εκ τούτου, χωρίς καμία προσπάθεια φίμωσης των αντίθετων απόψεων, η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία συνιστά στα μέλη της να είναι ιδιαίτερα προσεκτικά στη διατύπωση απόψεων στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και στα κοινωνικά δίκτυα ως προς την ορθότητα-αποτελεσματικότητα της χρήσης μάσκας από το κοινό. Η παράθεση επιστημονικών μελετών -πολλές φορές περιορισμένης επιστημονικής αξίας- και συχνά με αντιφατικά συμπεράσματα είναι πιθανώς χρήσιμη σε επίπεδο επιστημονικής αντιπαράθεσης, αλλά επικίνδυνη όταν γίνεται σε τηλεοπτικές εκπομπές ή δημοσιεύματα. Υπάρχει ο κίνδυνος, χωρίς ευθύνη του ομιλούντα, τα λεγόμενα να διαστρεβλωθούν ή να χρησιμοποιηθούν αποσπασματικά. Με αυτό τον τρόπο είναι πιθανό οι αμφιβολίες να μετατραπούν σε βεβαιότητες και οι απόψεις σε αποδείξεις. Προφανώς η ύπαρξη αντιφάσεων και αβεβαιοτήτων αποτελεί την κινητήριο δύναμη για την πρόοδο της επιστήμης όταν γίνεται αφορμή γόνιμης επιστημονικής αντιπαράθεσης. Όταν όμως αυτές οι αντιφάσεις εκτίθενται στα ΜΜΕ από “αυθεντίες” με απόλυτο τρόπο, μπορεί να οδηγήσουν σε απαξίωση συνολικά της επιστημονικής κοινότητας. Όταν αντίθετες επιστημονικές ή προσωπικές απόψεις (ο διαχωρισμός είναι δύσκολος για το κοινό) εκφράζονται σε τηλεοπτικές εκπομπές, αντί για πλουραλισμό και αντικειμενικότητα ανοίγεται ευρύ πεδίο υποκειμενικών ερμηνειών και παρερμηνειών από το κοινό.
Την εποχή των fake news και της παντοδυναμίας των κοινωνικών δικτύων αξιόλογοι συνάδελφοι κινδυνεύουν εκούσια ή ακούσια να γίνουν σύμβολα, ηγέτες και άλλοθι για ομάδες με ατζέντα και προθέσεις που είναι πολύ πέραν του ελέγχου τους. Αυτή η συσχέτιση μπορεί να πλήξει ανεπανόρθωτα το επιστημονικό τους κύρος.
Με συναδελφικούς χαιρετισμούς,
Το ΔΣ της ΕΠΕ