Χρησιμοποιώντας απεικονιστικές εξετάσεις του εγκέφαλου και τεχνικές μηχανικής μάθησης, επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου κατάφεραν να ανακαλύψουν διάφορους παράγοντες που επηρεάζουν τη διαδικασία της γήρανσης στον εγκέφαλο.
Για παράδειγμα, μία από τις παρατηρήσεις της ομάδας ήταν ότι η καρδιαγγειακή υγεία στην ηλικία των 36 ετών έχει προγνωστική ισχύ για την εγκεφαλική υγεία στη μετέπειτα ζωή. Ακόμη, η ομάδα παρατήρησε ότι οι άνδρες έχουν συνήθως πιο γερασμένο εγκέφαλο σε σχέση με τις γυναίκες ίδιας ηλικίας, όπως αναφέρει η ομάδα στο περιοδικό Lancet Healthy Longevity.
Η μεγαλύτερη ηλικία του εγκεφάλου συνδέεται με χειρότερες επιδόσεις στις εξετάσεις των γνωστικών λειτουργιών, καθώς και αυξημένο κίνδυνο συρρίκνωσης (ατροφίας) τα επόμενα 2 χρόνια, γεγονός που δείχνει ότι μπορεί να αποτελέσει προγνωστικό παράγοντα για την έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών και την υγεία του εγκεφάλου γενικότερα.
«Διαπιστώσαμε ότι αν και όλοι οι εθελοντές της έρευνας είχαν παρόμοια ηλικία, το υπολογιστικό μοντέλο που αναπτύξαμε εκτίμησε σημαντικές διαφορές στην εγκεφαλική τους ηλικία. Ελπίζουμε ότι κάποια μέρα η χρησιμοποίηση ενός αντίστοιχου μοντέλου στην κλινική πράξη θα βοηθήσει τους γιατρούς να ταυτοποιήσουν εγκαίρως τους ασθενείς που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο έκπτωσης των γνωστικών λειτουργιών, έτσι ώστε να μπορούν να τους χορηγήσουν άμεσα τις κατάλληλες θεραπείες πρόληψης», αναφέρουν οι συγγραφείς.
Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν το μοντέλο μηχανικής μάθησης που ανέπτυξαν προκειμένου να εκτιμήσουν την υγεία του εγκεφάλου αρκετών εθελοντών που συμμετείχαν στη μελέτη Insight 46. Καθώς οι εθελοντές αυτοί συμμετέχουν στη μελέτη από τη γέννησή τους, οι επιστήμονες είχαν αρκετά δεδομένα για να εκτιμήσουν την πορεία της υγείας του εγκεφάλου σε διάφορα στάδια της ζωής και αναφορικά με την επίδραση διαφόρων παραγόντων.
Οι εθελοντές της μελέτης ήταν από 69 έως 72 ετών, ωστόσο το μοντέλο που χρησιμοποιήθηκε εκτίμησε ότι η εγκεφαλική τους ηλικία είναι από 46 έως 93 ετών.
Οι επιστήμονες κατάφεραν να εξηγήσουν περίπου το 33% της διαφοροποίησης που παρατηρήθηκε ανάμεσα στη βιολογική ηλικία και την ηλικία του εγκεφάλου.
Συγκεκριμένα, οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι οι εθελοντές που είχαν τη χειρότερη καρδιαγγειακή υγεία στις ηλικίες 36-69 είχαν συνήθως μεγαλύτερη εγκεφαλική υγεία. Το ίδιο ισχύει και για τους ασθενείς που είχαν ενδείξεις εγκεφαλοαγγειακής νόσου στη μαγνητική τομογραφία. Οι παραπάνω παρατηρήσεις πρακτικά συμφωνούν με τα αποτελέσματα μίας προηγούμενης μελέτης από την ίδια ομάδα που είχε δείξει ότι η υπέρταση στην ηλικία των 36 ετών συνδέεται συνήθως με χειρότερη εγκεφαλική υγεία στη μετέπειτα ζωή.
Η έρευνα δεν διαπίστωσε σύνδεση ανάμεσα στην πρόωρη γήρανση του εγκεφάλου και το επίπεδο εκπαίδευσης, την κοινωνική κατάσταση ή τις γνωστικές λειτουργίες στην παιδική ηλικία.
Οι επιστήμονες παρατήρησαν, ωστόσο, ότι η μεγαλύτερη ηλικία του εγκεφάλου συνδέεται με υψηλότερες συγκεντρώσεις της πρωτεΐνης NfL στο αίμα. Τα υψηλά επίπεδα της πρωτεΐνης αυτής θεωρούνται σήμερα δείκτης νευροεκφυλισμού.
«Η έρευνα Insight 46 μας βοηθά να κατανοήσουμε αρκετά σχετικά με την επίδραση αρκετών διαφορετικών παραγόντων στην υγεία του εγκεφάλου. Χρησιμοποιώντας τεχνικές μηχανικής μάθησης καταφέραμε να αποκαλύψουμε αρκετά δεδομένα που δείχνουν ότι η χειρότερη καρδιακή υγεία στη μέση ηλικία μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την υγεία του εγκεφάλου αργότερα», καταλήγουν οι συγγραφείς.
Επιμέλεια: Αντώνιος Δημητρακόπουλος MD, PhD, Αντώνιος Δημητρακόπουλος MD, PhD