Στο 5ο έτος της Ιατρικής θυμάμαι έναν καθηγητή που ξέφευγε από τα τετριμμένα. Μιλούσε για τον θάνατο και μας έλεγε ότι είναι «μυστήριο». Μερικά χρόνια αργότερα, όντας ειδικευόμενος στη Θεραπευτική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών, μπήκα ένα πρωί στη ΜΕΘ και τον ξαναείδα: ολόκληρο τακτικό καθηγητή πια, καταϊδρωμένο, να κάνει αυτός ο ίδιος θωρακικές συμπιέσεις σε έναν νεαρό με ανακοπή.
Μια άλλη φορά, τον είδα να κουβαλά με το καροτσάκι έναν ασθενή στο αιμοδυναμικό, επειδή είχε καθυστερήσει ο φορέας. Κάποτε, νοσηλεύαμε ένα νέο παιδί από το Πακιστάν με οξεία λευχαιμία, σκελετωμένο, ανήμπορο ακόμη και να φάει· τον είχε μαζέψει το ΕΚΑΒ από τον δρόμο. Την πρώτη νύχτα, είδαμε με έκπληξη το παιδί να το φροντίζει αποκλειστική αδελφή, το ίδιο και τις επόμενες. Κανείς μας δεν γνώριζε ποιος την πλήρωνε, αλλά όλοι ξέραμε…
Ο καθηγητής αυτός έμενε με τη σύζυγό του σε ένα δυάρι ακριβώς απέναντι από το νοσοκομείο. Ο λόγος ήταν πως δεν είχε ωράριο· οποτεδήποτε προέκυπτε πρόβλημα, θα πεταγόταν στην Κλινική για να το λύσει. Τηλεφωνούσε στη ΜΕΘ στις 3 τη νύχτα, για να μας ρωτήσει πόσο είναι το κάλιο του αρρώστου.
Δεν είχε ιδιωτικό ιατρείο στο Κολωνάκι, αλλά στην Πλατεία Βάθης. «Ιδιωτικό ιατρείο» που λέει ο λόγος, διότι από τους περισσότερους δεν έπαιρνε χρήματα. Δεν νομίζω να έκανε ποτέ διακοπές. Ταξίδευε μόνο στην υποσαχάρια Αφρική, για να οργανώσει νοσοκομεία, όπερ και έπραξε στην Καμπάλα της Ουγκάντας και στην Μπουκόμπα της Τανζανίας· εν μέσω ποικίλων κινδύνων και δυσκολιών, με προσωπικό κόπο και έξοδα.
Δεν είχε απολαύσεις· η μόνη χαρά του ήταν η τέχνη του. Ήταν σπουδαίος κλινικός και επεμβατικός καρδιολόγος και πρωτοπόρος ερευνητής. Όταν λέμε «ερευνητής», εννοούμε στη βασική έρευνα, έχοντας αναλώσει μεγάλο μέρος της ζωής του σε πολύωρα και επίπονα πειράματα. Ήταν εμπνευσμένος και ευρηματικός δάσκαλος και συνεργάτης. Αυστηρός, αλλά και χιουμορίστας κι ευαίσθητος. Ήταν πιστός χριστιανός, με μια πίστη έμπρακτη, «ἔργῳ πιστεύουσα», κατά την έκφραση του Δαμασκηνού.
Ο άνθρωπος αυτός ήταν ο ΓΙΑΝΝΗΣ ο ΝΑΝΑΣ, που πέθανε απροσδόκητα. Το βέβαιο είναι ότι μαζί με τον Νανά, πεθαίνει κι ένας συγκεκριμένος τύπος γιατρού: ο ιατρός universalis, ο ανθρωπιστής, ο αρρωστοκεντρικός, ο σπάνιος συνδυασμός κλινικού και ερευνητή, ο εγκόσμιος ασκητής, ο ολοκληρωτικά αφιερωμένος στην επιστήμη και τη διακονία, ο άνθρωπος στον οποίο ζωή και εργασία δεν μπορούν να διαφορισθούν. Και δυστυχώς, πεθαίνει δια παντός. (Γιώργος Κρανιδιώτης)
Δεν είχαμε κοινή καταγωγή. Εκείνος Σαρακατσάνος εγώ Βλάχος αλλά είχαμε αμοιβαία αλληλοεκτίμηση. Οι συμβουλές του για σωστή ακαδημαική πορεία ήταν σωστές αλλά δύσκολο να τι ακολουθήσεις. Κάτι ακόμη: στα συνέδρια πήγαινε με δικά του έξοδα. Λεπτομέρειες θα πουν μερικοί
Συνάδελφοι(σες) εμείς στη πεζή καθημερινότητα (… business as usual)
Σχόλια απο Χ. Μπουντούλα για τις RCTs του ESCongress: The question obviously is in how many of those presentations we see only “lateral steps” and in how many (if any) we see some novel discoveries. It should be mentioned, however, that we should not lose sight with the reality and be aware that cardiovascular disease cannot be cured at time present. In certain instances. however, “lateral steps” may help to better understand pathophysiologic and basic mechanisms of diseases, and eventually will result in the prevention and cure of cardiovascular disease, as it was the case with diseases of time past (e.g. rheumatic fever, peptic ulcer disease, other). This is the ultimate goal of Medicine
Από Αγγλία η μελέτη και σε πολύ έγκυρο περιοδικό Αnnals of Intern Μed 2022 30 Αugust. Το μαύρο τσάι μειώνει την ολική και καρδιαγγειακή, θνητότητα και οι ερευνητές το συνιστούν σαν μέρος της διατροφής μας. Στην Ελλάδα πίνουμε τσάι όταν κρυολογήσουμε ή και παγωμένο(σαν τη coco cola). Αγανάκτησε ι ένας Μετσοβίτης όταν είδε τα παιδιά του να πίνουν κρύο τσαι. “Στο σπίτι δεν το πίνετε ούτε ζεστό παναθεμά σας”. Πάντως η μείωση του κινδύνου ίσχυε ανεξάρτητα απο το αν κάποιος έπινε παράλληλα καφέ, έβαζε ζάχαρη ή γάλα(black or white) στο τσάι του, το έπινε ζεστό ή κρύο.
To sex λέει μια άλλη μελέτη αυξάνει τη εργατικότητα. Τι λέτε βρε παιδιά; Αν ήταν έτσι οι Ελληνες θα είχαμε ξεπεράσει τους Γιαπωνέζους
ESC 22 Barcelona τρίτο ημίχρονο
Θα διαπιστώσατε το νεαρό της ηλικίας των Ευρωπαίων συναδέλφων στην ακαδημαική ιεραρχία.
Σε πολλές χώρες οι Καρδιοχειρουργοί αποφεύγουν τα δύσκολά περιστατικά γιατί οι συνέπειες απο την αυξημένη θνητότητα είναι σκληρές. Ας τους στείλουν στην Ελλάδα όπου δεν έχουμε τέτοια κωλύματα. Εδώ τα ΜΜΕ αποφεύγουν να πουν σε πιο νοσοκομείο χειρουργήθηκε ο Ανδρουλάκης για ρήξη χιαστών. Αν χειρουργήθηκε σε ιδιωτικό νοσηλευτηριο πως να εξηγήσουν στη βάση γιατι δεν προτιμάν το ΕΣΥ. Υποκρισία παντού!
Tι γίνεται με τα περιστατικά που χρειάζονται HEART TEAM και τα κέντρα δεν έχουν χειρουργική κάλυψη Αφελείς απορίες
Δεν έχει σημασία ο χρόνος που θα χορηγούμε το αντιυπερτασικό: πρωί- μεσημέρι- βράδυ δεν έχει διαφορά
ΕCHO Ανεπάρκειας αορτής(ΑR): άλλο η μέτρηση του όγκου στη χρόνια και άλλο στη οξεία ανεπάρκεια αορτής. Mέτρηση του όγκου με CMR όταν είναι δύσκολα με echo. Το pressure half time μπορεί να είναι φυσιολογικό σε σοβαρή ανεπάρκεια κι αυξημένο σε ήπια
There is No suspected AF; AF or not AF. Ablation is not salvation: Συχνότητα υποτροπής 50% στα 5 χρόνια;
The worsening heart failure event is a critical point in the patient journey: more than 1 in 5 dies < 5 years
ΗFpEF. Δύσκολη διάγνωση(Ο ελέφαντας στο δωμάτιο). Tα” λεφτά “είναι στις ηλικιωμένες γυναίκες και στους παχύσαρκους
Ινωση (fibrosis) ο όρος που κυριαρχεί παντού(ΚΜ, ΚΑ, HOCM , myocarditis). To όρο τον πρωτοσυνάντησα σε διδακτορική διατριβή το 1996 του Ηλία Ελευθεριάδη Επεμβατικό ΙΑΣΩ. Είχε μελετήσει στο Σικάγο ίνωση σε αρουραίους με υπερτροφία αριστ κοιλίας λόγω στένωσης αορτής. Δεν έχω ρωτήσει τον Ηλία για το πως νοιώθει όταν βλέπει τώρα τα πολύχρωμα CMR
Consensus statement on Lp(a), ESC/EAS Eur Heart J 2022: what to measure, in whom to measure, how to interpret and what to do’. Όλα τα μικροβιολογικά εργαστήρια την μετράνε(με τι standardization?) και «ενημερώνουν¨ H σύγχυση που εχει δημιουργηθεί να ρωτάν οι ασθενείς και να μη ξέρουμε τι να απαντήσουμε είναι πρωτοφανής
Παρουσιάσθηκε σπάνιο περιστατικό Καρδιακής Ανεπάρκειας σε νεαρό ασθενή με διηθητικό λέμφωμα από μεγάλα Β κύτταρα στο μυοκάρδιο. Oι μεταστατικοί καρκίνοι είναι οι πιο συχνοί καρδιακοί όγκοι. Τονίσθηκε η αδυναμία της τυφλής ενδομυοκαρδιακής βιοψίας. Ανάλογο περιστατικό ηλικίας 39 ετών που παρουσιάσθηκε με ΚΑ δημοσιεύτηκε στο Lancet 22;400:616 με νεανική (juvenile) αιμοχρωμάτωση
(A) CMR shows hypointense signal—suggestive of iron overload—in the liver (asterisk) and myocardium; by comparison the spleen shows normal signal intensity. (B) CMR shows liver parenchyma with normal signal intensity (asterisk) compatible with the normalisation of T2* relaxation times. (C) CMR shows a severe reduction in T1 mapping consistent with severe iron accumulation in the myocardium
ESC 22, RCTs φάσης 3 συνέχεια (Στις φάσης 2 συνήθως ελέγχεται η ασφάλεια υπολογίζοντας τη σωστή δόση του φαρμάκου)
EMMY trial: H χορήγηση 10 mg εμπαγλιφλοζίνης < 72 ώρες από τη PCI για οξύ ΕΜ είναι ασφαλής και αποτελεσματική. 26 μήνες αργότερα ήταν ανώτερη του placebo στη τιμή του NT-proBNP και βελτίωση echo δεικτών. Μέση ηλικία ασθενών 58 έτη, γυναίκες 17%, ΣΔ 13% Mικρή μελέτη με μικρό ποσοστό διαβητικών και αβέβαια κλινική έκβαση. Εur Heart J 2022 epub ahead of print
CLEVER ACS trial Randomized Trial of Early mTOR Inhibition in Patients with Acute ST-Segment Elevation Myocardial Infarction JACC 2022 epub ahead of print
H μελέτη σχεδιάσθηκε για να μελετήσει αν ο αποκλεισμός του mammalian target of rapamycin (mTOR)μια απο τις πολλές οδούς ενεργοποίησης της φλεγμονής) μπορεί να μειώσει τη φλεγμονή που συμβαίνει μετά στα STEMI. H πρώιμη στόχευση με everolimus από το στόμα για 5 ημέρες δεν μείωσε το μέγεθος του ΕΜ ή τη μικροαγγειακή απόφραξη(εκτίμηση με CMR) στις 30 ημέρες μετά πρωτογενή PCI. Φαίνεται ότι η ενεργοποίηση αυτού του μηχανισμού φλεγμονής δεν είναι πολύ σημαντική.
Συναδελφικά
Γουδέβενος Γιάννης Γιάννινα