Το ελαιόλαδο αποτελεί συστατικό σε αρκετές υγιεινές δίαιτες σήμερα. Με βάση τη διαθέσιμη βιβλιογραφία, τα οφέλη που προσφέρει συνδέονται κυρίως με τις πολυφαινόλες. Ωστόσο, οι ουσίες αυτές αποτελούν ένα μικρό μόνο ποσοστό του ελαιόλαδου.
Μία νέα έρευνα από το Πανεπιστήμιο της Σεβίλλης αποφάσισε να εξερευνήσει ένα άλλο συστατικό του ελαιόλαδου και συγκεκριμένα το ελαϊκό οξύ, ένα λιπαρό οξύ που αποτελεί το 70-80% της συνολικής του σύνθεσης. Η επιστημονική ομάδα της παραπάνω μελέτης εξέτασε ειδικά την παραπάνω ουσία και τον τρόπο που επηρεάζει τη γενικότερη υγεία του ανθρώπου.
Η Μεσογειακή δίαιτα είναι σήμερα αποδεδειγμένα η καλύτερη δίαιτα για την πρόληψη των χρονίων νόσων και την επιβράδυνση της γήρανσης. Ένα από τα κυριότερα συστατικά της παραπάνω δίαιτας είναι το ελαιόλαδο, το οποίο προέρχεται από τις ελιές. Το ελαιόλαδο αποτελεί την κύρια πηγή υγιεινών λιπών στη Μεσογειακή δίαιτα, η οποία περιλαμβάνει επίσης αυξημένη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, μέτρια κατανάλωση ψαριών, περιορισμένη κατανάλωση γαλακτοκομικών και χαμηλή κατανάλωση κρέατος και κρασιού.
Το ελαϊκό οξύ αποτελεί το κυριότερο μονοακόρεστο λιπαρό οξύ στο κυκλοφορικό σύστημα του ανθρώπου. Στον εγκέφαλο, αποτελεί συστατικό των μεμβρανικών φωσφολιπιδίων, ενώ βρίσκεται και στην επικάλυψη της μυελίνης των νευρικών κυττάρων. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι ασθενείς που πάσχουν από νόσο Alzheimer ή κατάθλιψη έχουν σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα ελαϊκού οξέος σε σχέση με το γενικό πληθυσμό.
Όπως συμβαίνει και με τα υπόλοιπα ελεύθερα λιπαρά οξέα, οι δύο κύριες λειτουργίες του ελαϊκού οξέος είναι η αποθήκευση ενέργειας και η σύσταση των κυτταρικών μεμβρανών. Το μόριο αυτό έχει επίσης αντιοξειδωτικές ιδιότητες, καθώς μπορεί να ρυθμίσει τη σύνθεση και τη δραστηριότητα αρκετών ενζύμων με αντιοξειδωτική δράση. Μάλιστα, μπορεί να βοηθήσει και στη μείωση της χοληστερόλης καθώς αναστέλλει την έκφραση πρωτεϊνών που συνδέονται με τη μεταφορά της χοληστερόλης και περιορίζει την απορρόφηση της ουσίας, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο αθηροσκλήρωσης.
Το ελαϊκό οξύ αποτελεί επίσης αντικαρκινικό μόριο καθώς μπορεί να περιορίσει την υπερβολική έκφραση αρκετών ογκογονιδίων. Αρκετοί υποστηρίζουν ότι έχει και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, αν και το χαρακτηριστικό αυτό ακόμα εξερευνάται από την επιστημονική κοινότητα.
Βέβαια, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η ελαιοϋλαιθανολαμίδη, ένα παράγωγο του ελαϊκού οξέος, έχει αποδεδειγμένες αντιφλεγμοώδεις και αντιοξειδωτικές ιδιότητες και αυτή τη στιγμή εξετάζεται ως θεραπεία για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. Από το γεγονός αυτό φαίνεται ότι το ελαϊκό οξύ μπορεί επίσης να έχει αντιφλεγμονώδη δράση.
Καταλήγοντας, η ομάδα της μελέτης υποστήριξε ότι οι περισσότερες μελέτες που εξέτασαν τις επιδράσεις του ελαϊκού οξέος έχουν γίνει σε πειραματόζωα, επομένως θα χρειαστεί ίσως να γίνουν και νέες μελέτες οι οποίες θα επιβεβαιώσουν ότι πράγματι μπορεί να προσφέρει τα παραπάνω οφέλη και στον άνθρωπο.
Eπιμέλεια: Αντώνιος Δημητρακόπουλος MD, PhD, Ειδικός Παθολόγος Διευθυντής Γ’ Παθολογικής Κλινικής Ερρίκος Ντυνάν HC, ΕΔΙΠ Παθολογίας-Ανοσολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ