Το ενδιαφέρον της αρχίζει να στρέφει η επιστημονική κοινότητα στη διερεύνηση της σπάνιας υπερφλεγμονώδης αντίδρασης αμέσως μετά την οξεία νόσο και στη καθυστερημένη φλεγμονώδη ιολογική επακόλουθη κατάσταση.
Οι πολυεπίπεδες εκφάνσεις της νόσου COVID-19 περιγράφονται στην δημοσίευση των S.D. Datta και συνεργατών στο περιοδικό JAMA (A Proposed Framework and Timeline of the Spectrum of Disease Due to SARS-CoV-2 Infection Illness Beyond Acute Infection and Public Health Implications, JAMA. November 18, 2020).
Oξεία λοίμωξη COVID-19:
Είναι δυνατόν να διαρκεί από μερικές μέρες έως και βδομάδες. Τα συμπτώματα είναι βήχας, πυρετός, δύσπνοια αλλά μπορεί να εκδηλωθεί η λοίμωξη χωρίς σε πληθυσμό ποσοστό 3% έως 67% των ασθενών. Όμως, οι μεταγενέστερες επιπλοκές δεν συνδέονται απαραίτητα με προηγούμενη συμπτωματική νόσο.
Πολυσυστηματική φλεγμονώδης νόσος
Είναι σπάνια αλλά μπορεί να εμφανιστεί ακόμα σε διαφορετικά συστήματα από εκείνα που προσβάλλονται κατά την οξεία φάση μετά την κάθαρση του ιού SARS-CoV-2 από τον οργανισμό. Πρόκειται για φλεγμονώδες σύνδρομο που μπορεί να πλήξει παιδιά και ενήλικες. Είναι πιθανόν να οφείλεται σε μια ανεξέλεγκτη ανοσολογική απάντηση του ξενιστή και εμφανίζεται 2 έως 5 εβδομάδες μετά την αρχική λοίμωξη.
Τα συμπτώματα εκδηλώνονται στο καρδιαγγειακό και το γαστρεντερικό σύστημα, με δερματολογικές και βλεννογονικές εκδηλώσεις παρόμοιες με τη νόσο Kawasaki στα παιδιά. Από εργαστηριακή επεξεργασία στοιχείων ασθενών προκύπτουν αυξημένοι δείκτες φλεγμονής (CRP, φερριτίνη), διαταραχές πηκτικότητας, και αυξημένοι δείκτες καρδιακής βλάβης (τροπονίνη).
Αντίστοιχα, επακόλουθα εκ των υστέρων έχουν διαπιστωθεί σε πολλά λοιμώδη νοσήματα, όπως η νόσος του Lyme, η σύφιλη και ο ιός Ebola.
Ο λόγος εμφάνισης των συμπτωμάτων μπορεί να συνδέεται με οργανική βλάβη στην οξεία φάση, εκδηλώσεις υπερφλεγμονώδους απάντησης του οργανισμού, σωματική αδυναμία ή ψυχολογική επιβάρυνση μετά από παρατεταμένη νόσο.
Από κλινική μελέτη προκύπτει ότι το 87% των ασθενών που είχαν νοσηλευτεί είχαν τουλάχιστον ένα από τα συμπτώματα κόπωσης, δύσπνοιας, αρθραλγίες και πόνο στο στήθος, ακόμη και δυο εβδομάδες μετά την εμφάνιση των αρχικών συμπτωμάτων της λοίμωξης COVID-19.
Σημειώνεται ότι έχουν καταγραφεί καρδιαγγειακές, αναπνευστικές, νευρολογικές και ψυχολογικές μακροπρόθεσμες εκδηλώσεις και σε ασθενείς που δεν νοσηλεύτηκαν. Οπότε πρόκειται για μία κατηγορία ασθενών με μακροπρόθεσμες επιπτώσεις, χωρίς να είναι σαφής η παθοφυσιολογία και η μακροπρόθεσμη πρόγνωση των ασθενών αυτών.
Συνεπώς , οι επιστήμονες εκτιμούν ότι θα πρέπει να διερευνηθεί το εύρος της νοσηρότητας του ιού και των επιπτώσεών του που επεκτείνονται πέρα από την αρχική λοίμωξη και έχουν μακροπρόθεσμες επιδράσεις τόσο στο άτομο, σωματικά και ψυχικά, όσο και στο κοινωνικό σύνολο.
Επιμέλεια-Συγγραφή: Ελένη Κορομπόκη (Υπεύθυνη της Μονάδας COVID στο Νοσοκομείο Αλεξνάδρα), Παναγιώτης Μαλανδράκης, Ιωάννης Ντάνασης, ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ)