9 στους 10 ανθρώπους δεν κοιμούνται επαρκώς το βράδυ, όπως υποστηρίζει μία νέα μελέτη που παρουσιάστηκε πριν από λίγες ημέρες στο συνέδριο ESC Congress 2022. Η ίδια έρευνα παρατήρησε μάλιστα ότι η μειωμένη ποιότητα ή διάρκεια του ύπνου συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφράγματος του μυοκαρδίου και εγκεφαλικού επεισοδίου. Μάλιστα, σύμφωνα με τους επιστήμονες 7 από τα 10 παραπάνω καρδιαγγειακά συμβάματα είναι δυνατό να προβληθούν με τη βελτίωση των συνηθειών του ύπνου.
«Ήταν αναμενόμενο ότι ένα σημαντικό κομμάτι του πληθυσμού θα είχε προβλήματα με τον ύπνο εξ’ αιτίας του σύγχρονου τρόπου ζωής. Η σημαντικότητα της επαρκούς διάρκειας και ποιότητας του ύπνου για την καρδιαγγειακή υγεία θα πρέπει να γνωστοποιείται στο κοινό από μικρή ηλικία, έτσι ώστε οι άνθρωποι να μπορέσουν να προσαρμόσουν κατάλληλα τον ύπνο τους. Υπάρχουν διάφορες προσεγγίσεις που μπορούμε να ακολουθήσουμε για να βελτιώσουμε τον ύπνο μας», αναφέρει η επιστημονική ομάδα της έρευνας.
Προηγούμενες μελέτης που είχαν εξετάσει τη σύνδεση ανάμεσα στον ύπνο και την καρδιαγγειακή νόσο είχαν εστιάσει αποκλειστικά σε ένα χαρακτηριστικό του ύπνου, όπως για παράδειγμα η διάρκεια ή η υπνική άπνοια. Η παρούσα μελέτη, ωστόσο, δημιούργησε μία κλίμακα 5 σημείων γεγονός που επέτρεψε στους επιστήμονες να εκτιμήσουν καλύτερα την παραπάνω σύνδεση.
Στην έρευνα συμμετείχαν συνολικά περίπου 7.200 εθελοντές από τη μελέτη Paris Prospective Study III (PPP3). Οι εθελοντές είχαν ηλικίες 50-75 ετών και δεν είχαν διαγνωστεί με καρδιαγγειακή νόσο όταν γράφτηκαν στη μελέτη στο διάστημα από το 2008 μέχρι το 2011. Η μέση ηλικία των εθελοντών ήταν τα 59.7 χρόνια και το 62% του δείγματος ήταν άνδρες. Ο κάθε εθελοντής συμπλήρωσε ερωτηματολόγια για τον τρόπο ζωής του, το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό, ενώ ανέφερε και τα χρόνια νοσήματα από τα οποία έπασχε.
Με βάση τα ερωτηματολόγια, οι επιστήμονες εκτίμησαν 5 χαρακτηριστικά του ύπνου στους εθελοντές στην αρχή της έρευνας καθώς και σε 2 ακόμα περιπτώσεις. Στην κλίμακα που χρησιμοποίησε η ομάδα, το 5 ανταποκρινόταν σε άριστο ύπνο, ενώ το 0 σε πολύ κακή ποιότητα και διάρκεια ύπνου. Οι επιστήμονες εξέτασαν τους εθελοντές για ενδείξεις στεφανιαίας νόσου και εγκεφαλικού επεισοδίου κάθε 2 χρόνια για συνολικά 10 χρόνια.
Στην αρχή της έρευνας, το 10% των εθελοντών είχε ιδανικό ύπνο, ενώ το 8% είχε πολύ κακό ύπνο. Σε ένα διάστημα 8 ετών, εμφανίστηκαν συνολικά 274 περιστατικά στεφανιαίας νόσου ή εγκεφαλικού επεισοδίου. Στην ανάλυση της σύνδεσης ανάμεσα στον ύπνο και την καρδιαγγειακή νόσος, οι επιστήμονες έκαναν προσαρμογή για διάφορους παράγοντες μεταξύ των οποίων η ηλικία, το φύλο, η κατανάλωση αλκοόλ, η εργασία, το ιστορικό καπνίσματος, ο δείκτης μάζας σώματος, η φυσική άσκηση, τα επίπεδα της χοληστερόλης, το ιστορικό διαβήτη και το οικογενειακό ιστορικό καρδιαγγειακών συμβαμάτων. Όπως διαπίστωσαν, ο κίνδυνος στεφανιαίας νόσου και εγκεφαλικού επεισοδίου μειωνόταν κατά 22% για κάθε επιπλέον πόντο στην κλίμακα 5 σημείων για την ποιότητα του ύπνου που ανέπτυξε η ομάδα. Ειδικότερα, συγκριτικά με αυτούς που είχαν σκορ 0 ή 1 σε αυτή την κλίμακα, οι εθελοντές με σκορ 5 είχαν 75% μειωμένο κίνδυνο καρδιαγγειακών συμβαμάτων.
Ακολούθως οι επιστήμονες εξέτασαν ποιο ποσοστό καρδιαγγειακών συμβαμάτων μπορεί να προληφθεί μέσω αλλαγών στις συνήθειες του ύπνου. Όπως παρατήρησαν, αν όλοι έκαναν ιδανικό ύπνο, τότε θα είχαμε 72% χαμηλότερα ποσοστά εμφράγματος και εγκεφαλικού επεισοδίου κάθε χρόνο.
Τα επόμενα χρόνια, ορισμένοι εθελοντές βελτίωσαν τον ύπνο τους, ενώ σε άλλους είτε η ποιότητα είτε η διάρκεια του ύπνου περιορίστηκε. Από την ανάλυση αυτών των δεδομένων οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι η βελτίωση του σκορ ύπνου κατά 1 μονάδα μειώνει κατά 7% τον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου και εγκεφαλικού επεισοδίου.
«Η έρευνά μας δείχνει ότι η βελτίωση του ύπνου μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου και εγκεφαλικού επεισοδίου και να βελτιώσει την καρδιακή μας υγεία. Αν αναλογιστούμε ότι η καρδιαγγειακή νόσος αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου παγκοσμίως, καταλαβαίνουμε πόσο σημαντικό είναι να ενημερωθεί το κοινό για τη σημαντικότητα του ύπνου», καταλήγουν οι συγγραφείς.
Επιμέλεια: Αντώνιος Δημητρακόπουλος MD, PhD, Ειδικός Παθολόγος Διευθυντής Γ’ Παθολογικής Κλινικής Ερρίκος Ντυνάν HC, ΕΔΙΠ Παθολογίας-Ανοσολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ