Η αδιπονεκτίνη, μία ορμόνη που παράγεται από το λιπώδη ιστό του οργανισμού, φαίνεται ότι επηρεάζει τη λειτουργία του παγκρέατος με δύο διαφορετικούς τρόπους όπως υποστηρίζει μία νέα μεγάλη μελέτη που δημοσιεύτηκε προσφάτως στο περιοδικό Aging Cell. Η παρατήρηση αυτή φέρει ξανά στο προσκήνιο την ουσία αυτή και την αναδεικνύει ως πιθανό στόχο για την ανάπτυξη φαρμάκων τόσο για την παχυσαρκία όσο και για το διαβήτη τύπου 2.
Σύμφωνα με δεδομένα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, σήμερα περισσότερο από 1 δισεκατομμύρια άτομα παγκοσμίως πάσχουν από παχυσαρκία. Από αυτούς, τα 650 εκατομμύρια είναι ενήλικες, τα 340 εκατομμύρια είναι έφηβοι, ενώ 39 εκατομμύρια είναι παιδιά. Παράλληλα, οι τελευταίες εκτιμήσεις του World Obesity Federation δείχνουν ότι την επόμενη δεκαετία ο αριθμός των ασθενών με παχυσαρκία θα τετραπλασιαστεί. Η παχυσαρκία είναι μία ιδιαίτερα σοβαρή νόσος καθώς συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για αρκετά χρόνια νοσήματα, ορισμένα από τα οποία μπορεί να επηρεάσουν και το πάγκρεας.
Προηγούμενες έρευνες που είχαν εξετάσει πειραματόζωα είχαν δείξει ότι η καλλιέργεια β κυττάρων του παγκρέατος σε ορό αίματος από ποντίκια με φυσιολογικό βάρος και ποντίκια με παχυσαρκία είχε διαφορετική πορεία σε ένα διάστημα 24 ωρών. Συγκεκριμένα, στα ποντίκια με φυσιολογικό βάρος, η λειτουργικότητα των β κυττάρων βελτιώθηκε, καθώς τα μιτοχόνδριά τους κατάφεραν να αυξήσουν τη δράση τους, γεγονός που τελικά οδήγησε σε μεγαλύτερη παραγωγή ATP και αύξηση της έκκρισης ινσουλίνης. Αντιθέτως, στα ποντίκια με παχυσαρκία παρατηρήθηκε το αντίθετο φαινόμενο.
Προκειμένου να εξερευνήσουν τι συμβαίνει στον άνθρωπο, η επιστημονική ομάδα της μελέτης εξέτασε δείγματα αίματος από άνδρες και γυναίκες με ή χωρίς παχυσαρκία από τη Βραζιλία.
«Όπως παρατηρήσαμε, η έκκριση της ινσουλίνης και η κυτταρική αναπνοή ήταν καλύτερη στις γυναίκες με φυσιολογικό βάρος και χειρότερη στις γυναίκες με παχυσαρκία, τους άνδρες με φυσιολογικό βάρος και τους άνδρες με παχυσαρκία, με αυτή τη σειρά», ανέφεραν οι συγγραφείς.
«Από τις παραπάνω παρατηρήσεις φαίνεται ότι τόσο το φύλο όσο και το σωματικό βάρος επηρεάζουν την έκκριση της ινσουλίνης. Μέσω πειραμάτων που κάναμε, διαπιστώσαμε ότι η αδιπονεκτίνη, μία ορμόνη που εμπλέκεται στη ρύθμιση των μιτοχονδρίων και έχει υψηλότερα επίπεδα στις γυναίκες, μπορεί πιθανώς να εξηγήσει την παραπάνω διαφορά. Η θεωρία αυτή επιβεβαιώθηκε από πειράματα που κάναμε στο εργαστήριό μας», πρόσθεσαν.
Συγκεκριμένα, η ομάδα παρατήρησε ότι όσο υψηλότερα ήταν τα επίπεδα της αδιπονεκτίνης στο πλάσμα, τόσο καλύτερη ήταν η λειτουργία των β κυττάρων του παγκρέατος. Μάλιστα, όταν πρόσθεσαν αδιπονεκτίνη στο πλάσμα ασθενών με παχυσαρκία, η ορμόνη κατάφερε να επαναφέρει το 100% της λειτουργικότητας των β κυττάρων του παγκρέατος.
Ένας Νέος Θεραπευτικός Στόχος
Τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης αποτελούν ένα σημαντικό βήμα στην ανάπτυξη φαρμάκων για την παχυσαρκία και εξηγούν εν μέρει τη διαφορά στα ποσοστά της νόσου ανάμεσα στα δύο φύλα.
Η ικανότητα της ορμόνης να επαναφέρει τη λειτουργία των β κυττάρων του παγκρέατος σίγουρα δημιουργεί αισιοδοξία, καθώς πρακτικά φαίνεται ότι ορισμένες αρνητικές επιδράσεις της παχυσαρκίας είναι δυνατό να αντιμετωπιστούν σε μικρό χρόνο.
Η επιστημονική ομάδα της μελέτης υποστήριξε ότι ήδη έχουν αρχίσει να εξετάζονται διάφορα φάρμακα που ενεργοποιούν συγκεκριμένους μηχανισμούς που σχετίζονται με τη δράση της αδιπονεκτίνης.
Προς το παρόν, ωστόσο, ο μόνος τρόπος να αυξήσουμε τα επίπεδα της ορμόνης στο αίμα είναι η απώλεια βάρους και η μείωση της κοιλιακής παχυσαρκίας μέσω περιορισμού των θερμίδων και φυσικής άσκησης.
Επιμέλεια: Παναγιώτης Τσαπόγας MD