Η κολπική μαρμαρυγή (AF) χαρακτηρίζεται από αυξημένο κίνδυνο σχηματισμού θρόμβων λόγω διαταραχής του πηκτικού-αιμοστατικού μηχανισμού, ο οποίος διέπεται από την τριάδα του Virchow.
Το 1856 ο Γερμανός παθολογοανατόμος Rudolf Virchow (1821-1902) πρώτος ανέλυσε την παθοφυσιολογία της θρόμβωσης συσχετίζοντάς την με τρεις επιμέρους παράγοντες (τριάδα του Virchow), υποστηρίζοντας ότι για να επισυμβεί ενδαγγειακή θρόμβωση θα πρέπει απαραίτητα να υπάρχει ένας ή και περισσότεροι από τους 3 παράγοντες της τριάδας:
1) στάση στη ροή του αίματος – μειωμένη ταχύτητα ροής,
2) βλάβη ή τραυματισμός του ενδοθηλίου και
3) υπερπηκτικότητα του αίματος με κύριο εκπρόσωπο τις θρομβοφιλίες.
Κατά την κολπική μαρμαρυγή διαταράσσεται ο πηκτικός μηχανισμός με πολυπαραγοντικούς και πολύπλοκους μηχανισμούς:
Πρώτον, η κολπική μαρμαρυγή αυτή καθαυτή ενεργοποιεί τον καταρράκτη της πήξης, τη δραστικότητα των αιμοπεταλίων και μειώνει την ινωδόλυση, ενώ οι προϋπάρχουσες συννοσηρότητες που έχουν ορισμένοι ασθενείς, ενισχύουν περαιτέρω τις ανωτέρω διαταραχές. Επιπροσθέτως, αρκετοί προθρομβωτικοί βιοδείκτες, όπως ο παράγοντας 4 των αιμοπεταλίων, ο παράγοντας von Willebrand, το ινωδογόνο, η β-θρομβοσφαιρίνη και το D-dimer εμπλέκονται στη δυσλειτουργία του πηκτικού μηχανισμού.
Δεύτερον, δομικές αλλαγές όπως η κολπική ίνωση και η ενδοθηλιακή δυσλειτουργία συνδέονται με την εμφάνιση κολπικής μαρμαρυγής. Η κολπική μαρμαρυγή με τη σειρά της, προάγει περαιτέρω την κολπική αναδιαμόρφωση, παρέχοντας κατάλληλο υπόστρωμα για το σχηματισμό θρόμβων.
Τρίτον, οι παραπάνω παράγοντες σε συνδυασμό με τη μειωμένη ροή αίματος λόγω διάτασης των καρδιακών κοιλοτήτων, και την απώλεια της κολπικής συστολής, συνεισφέρουν περαιτέρω στην θρομβογένεση.
Συνολικά, η βαθύτερη κατανόηση των διαφόρων παραγόντων που εμπλέκονται στο σχηματισμό θρόμβων επί κολπικής μαρμαρυγής, θα οδηγήσει στην καλύτερη κλινική διαστρωμάτωση κινδύνου και σε στοχευμένες θεραπείες.
Βιβλιογραφία:
Atrial fibrillation and the prothrombotic state: revisiting Virchow’s triad in 2020
Heart. 2020 Jul 16;heartjnl-2020-316977.
doi: 10.1136/heartjnl-2020-316977.
Online ahead of print.