Ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος στους νέους ανθρώπους αποτελεί πάντα ένα τραγικό γεγονός, ιδιαίτερα όταν συμβαίνει κατά την άθληση, μία δραστηριότητα η οποία έχει συσχετιστεί με την καλή υγεία.
Η επίπτωση του αιφνιδίου θανάτου στους αθλητές ανταγωνιστικών αθλημάτων κυμαίνεται μεταξύ 0.5 και 1.21 ανά 100.000 ετησίως. Συμβαίνει συχνότερα σε άνδρες αθλητές και σε ασκήσεις υψηλότερης έντασης και παρατηρείται σχεδόν πάντα κατά τη διάρκεια ή άμεσα μετά την άθληση.
Η αιτιολογία εξαρτάται σαφώς από την ηλικία. Ενώ στους αθλητές άνω των 35 ετών η κύρια αιτία είναι η στεφανιαία νόσος, η πλειοψηφία των νέων αθλητών που πεθαίνουν αιφνιδίως έχει κάποια δομική καρδιακή νόσο, η οποία διέφευγετης διάγνωσης. Η συχνότερη αιτία στην κατηγορία των νέων αθλητών είναι η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια. Σε συχνότητα ακολουθούν η ανώμαλη έκφυση των στεφανιαίων αγγείων, η αρρυθμιογόνος μυοκαρδιοπάθεια της δεξιάς κοιλίας, η μυοκαρδίτιδα και οι διαυλοπάθειες (σύμφωνα με δεδομένα από το Minneapolis Heart Institute).
Η συχνότητα της αιτιολογίας όμως διαφέρει αρκετά σε κάποιες περιοχές στις οποίες συγκεκριμένες κληρονομικές παθήσεις έχουν επικρατήσει. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η περιοχή Veneto της Ιταλίας όπου η αρρυθμιογόνος μυοκαρδιοπάθεια της δεξιάς κοιλίας αναδείχθηκε στο παρελθόν ως πολύ συχνότερη αιτία αιφνιδίου θανάτου συγκριτικά με επιδημιολογικά δεδομένα από άλλες χώρες. Αυτή η διαπίστωση μάλιστα οδήγησε στην εφαρμογή συστηματικού προαθλητικού ελέγχου στη γειτονική χώρα, ήδη από το 1982,μειώνοντας εντυπωσιακά τον αιφνίδιο θάνατο στους αθλητές (Εικόνα 1).
Ο προαθλητικός έλεγχος έχει πλέον χαρακτήρασυστηματικής διαλογής και στη χώρα μας. Περιλαμβάνει πρωταρχικά τη λήψη του ατομικού και οικογενειακού ιστορικού, τη φυσική εξέταση και το ηλεκτροκαρδιογράφημα. Συμπληρώνεται όταν κρίνεται αναγκαίο με απεικονιστικές ή άλλες εξετάσεις αποσκοπώντας στον αποκλεισμό των παθήσεων που προαναφέρθηκαν και στη βεβαίωση της ασφαλούς συμμετοχής σε αθλητικές δραστηριότητες.
Εκτός όμως από τον προαθλητικό έλεγχο, στη μείωση του αιφνιδίου θανάτου των αθλητών συμβάλλει σημαντικά και η ύπαρξη αυτόματου εξωτερικού απινιδωτή (AED) στους χώρους άθλησης, καθώς και η γνώση των βασικών αρχών καρδιοπνευμονικής αναζωογόνησης από τους συμμετέχοντες.
Το πρόσφατο συμβάν της κατέρρειψης του ποδοσφαιριστή Κρίστιαν Έρικσεν, ο οποίος υπέστη καρδιακή ανακοπή κατά τη διάρκεια αναμέτρησης στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου, συγκλόνισε το φίλαθλο κοινό και όχι μόνο. Η ευτυχής όμως κατάληξη ανέδειξε και τη σημασία της άμεσης δυνατότητας εφαρμογής καρδιοπνευμονικής αναζωογόνησης στους αθλητικούς χώρους (Εικόνα 2).
Ο Κωνσταντίνος Ταμπάκης είναι Καρδιολόγος – Αρρυθμιολόγος, Επιμελητής του Τμήματος Ηλεκτροφυσιολογίας & Βηματοδοτών του Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center.