Οι παραλλαγές BQ.1.1 και XBB.1 του στελέχους Όμικρον έχουν μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στα εξουδετερωτικά αντισώματα των mRNA εμβολίων της COVID-19 σε σχέση με την παραλλαγή ΒΑ.5, σύμφωνα με νέα δεδομένα που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό New England Journal of Medicine.
Εξετάζοντας 15 εθελοντές που είχαν κάνει την αναμνηστική δόση των mRNA εμβολίων με το αρχικό στέλεχος της πανδημίας, οι επιστήμονες μίας νέας μελέτης παρατήρησαν ότι οι πρώτοι είχαν 7 φορές υψηλότερο τίτλο εξουδετερωτικών αντισωμάτων ενάντια στην παραλλαγή ΒΑ.5 συγκριτικά με την παραλλαγή BQ.1.1 και 17 φορές υψηλότερο σε σχέση με την παραλλαγή XBB.1.
Ακόμη, 18 εθελοντές που είχαν κάνει και τη νεότερη επικαιροποιημένη δόση των εμβολίων είχαν 7 φορές υψηλότερο τίτλο εξουδετερωτικών αντισωμάτων για την παραλλαγή ΒΑ.5 σε σχέση με την BQ.1.1 και 21 φορές υψηλότερο τίτλο σε σχέση με την XBB.1.
«Από τις παραπάνω παρατηρήσεις φαίνεται ότι η εμφάνιση των παραλλαγών BQ.1.1 και XBB.1 μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την αποτελεσματικότητα των αναμνηστικών δόσεων από τα mRNA εμβόλια της COVID-19. Η αποτελεσματικότητα θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την απόκριση των CD8 Τ λεμφοκυττάρων», υποστήριξαν οι συγγραφείς της μελέτης.
Όπως τόνισαν, η ανοσία των εθελοντών από το ιστορικό λοίμωξης ήταν ένας παράγοντας που πιθανώς επηρέασε τα αποτελέσματα της ανάλυσης, ιδιαίτερα για τις αναμνηστικές δόσεις με το αρχικό στέλεχος.
Οι παραλλαγές του στελέχους Όμικρον, όπως για παράδειγμα οι BA.4.6, BF.7, BQ.1.1, BA.2.75.2 και XBB.1 φέρουν τη μετάλλαξη R346T στην πρωτεΐνη ακίδα. Παρά την ομοιότητα των παραπάνω παραλλαγών σε αυτό τον τομέα, τα στελέχη διαφέρουν σημαντικά ως προς την ικανότητά τους να αποφεύγουν τα εξουδετερωτικά αντισώματα.
Στα πλαίσια της μελέτης τους, οι επιστήμονες εξέτασαν τα επίπεδα των εξουδετερωτικών αντισωμάτων σε 16 εθελοντές που είχαν κάνει την 1η αναμνηστική δόση του εμβολίου της Pfizer το 2021. Όσοι είχαν ιστορικό λοίμωξης με τον ιό εξαιρέθηκαν από τη μελέτη.
Η ομάδα εξέτασε επίσης τα εξουδετερωτικά αντισώματα 15 εθελοντών που είχαν κάνει την 1η αναμνηστική δόση το 2022 και 18 εθελοντών που έκαναν και τη 2η επικαιροποιημένη αναμνηστική δόση το ίδιο έτος. Στις τελευταίες 2 ομάδες εθελοντών, το 33% είχε ιστορικό λοίμωξης με τον ιό, ωστόσο οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ενδέχεται το ποσοστό αυτό να ήταν υψηλότερο τελικά.
«Είναι πραγματικά ανησυχητικό ότι τα αντισώματα από τον εμβολιασμό ή το ιστορικό λοίμωξης δεν μπορούν να εξουδετερώσουν επαρκώς τα νεότερα στελέχη. Ωστόσο, αν και αυτή τη στιγμή παρατηρείται αύξηση των νοσηλειών για την COVID-19, το φαινόμενο αυτό αποδίδεται μάλλον στην μεγαλύτερη εξάπλωση του ιού παρά στη μειωμένη ανοσία του πληθυσμού», εξήγησε η ομάδα.
«Πιστεύουμε ότι και στο μέλλον θα συνεχίσουν να εμφανίζονται στελέχη με ανθεκτικότητα στην προϋπάρχουσα ανοσία τα οποία θα εξαπλώνονται και θα προκαλούν περιστατικά στον πληθυσμό, όπως συμβαίνει αυτή τη στιγμή με την παραλλαγή XBB», καταλήγει η μελέτη.
Επιμέλεια: Αντώνιος Δημητρακόπουλος MD, PhD, Ειδικός Παθολόγος Διευθυντής Γ’ Παθολογικής Κλινικής Ερρίκος Ντυνάν HC, ΕΔΙΠ Παθολογίας-Ανοσολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ