Για το σύνδρομο Ευθραυστότητας στην Τρίτη Ηλικία που απειλεί τους ανθρώπους άνω των 65 ετών, αυξάνοντας την ευπάθειά τους και τον κίνδυνο διάφορων παθήσεων μιλά στο ygeiamou ο κ. Σπυρίδων Μπάρμπας, Παθολόγος και Διευθυντής της Ε’ Παθολογικής Κλινικής Metropolitan General
Ο όρος «ευθραυστότητα» είναι μετάφραση του αγγλικού όρου «frailty» και, ως σύνδρομο, αφορά σε άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών. Είναι ένα σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από μειωμένη σωματική δύναμη, ανθεκτικότητα και κινητική λειτουργία, με συνέπεια να αυξάνεται η ευπάθεια του ατόμου.
Έτσι, βλέπουμε άτομα άνω των 65 ετών να νοσηλεύονται επανειλημμένως, κάθε φορά με διαφορετικό πρόβλημα. Πχ. μπορεί να έχουν στεφανιαία νόσο ή να έχουν μια λοίμωξη, αλλά θα επανέλθουν με μια εγκεφαλική αιμορραγία, ένα κάταγμα, γενικά με παθήσεις οι οποίες ακολουθούν η μία την άλλη και αποτελούν τελικές εκδηλώσεις του συνδρόμου. Αν και η διαδικασία της γήρανσης ταυτίζεται με την εμφάνιση του συνδρόμου ευθραυστότητας, οι δύο έννοιες δεν είναι ταυτόσημες. Είναι, μάλιστα, χαρακτηριστικό ότι το σύνδρομο ευθραυστότητας παρουσιάζεται με πιο έντονες εκδηλώσεις από αυτές της φυσιολογικής γήρανσης.
Συμπτώματα του συνδρόμου ευθραυστότητας
Η μεγάλη μείωση της ταχύτητας βάδισης, η μειωμένη δύναμη λαβής (που μπορεί να μετρηθεί) όπως π.χ. κατά την χειραψία, η μειωμένη φυσική δραστηριότητα, η απώλεια βάρους χωρίς αυτή να επιδιώκεται και η γενικευμένη εξάντληση. Η συνύπαρξη τριών ή όλων των παραπάνω συμπτωμάτων θέτει τη διάγνωση. Γενικά, περίπου το 8% των ατόμων από 65 ετών και άνω εμφανίζουν ένα είδος ευθραυστότητας, δηλαδή κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα. Το ποσοστό αυτό αυξάνεται καθώς περνούν τα χρόνια και γίνεται 25% από τα 75 έτη και άνω, δηλαδή αφορά 1 στα 4 άτομα, διαμορφώνοντας ανάλογα και τον τρόπο ζωής τους.
Αυτά τα άτομα παθαίνουν κατάγματα γιατί κινούνται πολύ πιο αργά απ’ όσο σε νεότερες ηλικίες, έχουν διαταραχές άνοιας (μνήμης) και γενικά νοσηρότητα που επεκτείνεται σε όλα τα συστήματά τους:
- ορμονικό (χαμηλή τεστοστερόνη/χαμηλά οιστρογόνα),
- μυοσκελετικό (εύθραυστα οστά, οστεοπόρωση)
- καρδιαγγειακό, με αποτέλεσμα νοσηλείες αυξημένου ρυθμού και όγκου.
Πώς διαγιγνώσκεται το σύνδρομο ευθραυστότητας
Η διάγνωση απαιτεί, πρώτα απ’ όλα, αυξημένη ευαισθησία και υψηλό βαθμό υποψίας από τον ιατρό. Τίθεται με βάση τη συμπτωματολογία που περιγράφηκε πιο πάνω και ευνοείται από τη συνεργασία διαφορετικών ειδικοτήτων της ιατρικής μεταξύ τους. Έτσι συμβαίνει π.χ. στο Metropolitan General, όπου χάρη σε μια τέτοια συστηματική συνεργασία, είναι δυνατή η ανίχνευση του συνδρόμου, η ταξινόμησή του αναλόγως του σταδίου στο οποίο βρίσκεται (η εκτίμηση της βαρύτητάς του) και η κάλυψη των ατόμων που διαγιγνώσκονται με αυτό.
Μπορεί να προληφθεί το σύνδρομο ευθραυστότητας;
H ευθραυστότητα, παρόλο που έρχεται με την ηλικία, και η δυναμική της είναι να επιδεινώνεται, δεν είναι μια μη αναστρέψιμη διαδικασία. Μπορεί να προληφθεί, να καθυστερήσει ή να αναστραφεί, με πρώτα βήματα σε αυτή την προσπάθεια την έγκαιρη ανίχνευσή της, την αναγνώριση των ευπαθών ατόμων και την άμεση παρέμβαση που συνίσταται συνήθως σε: αποφυγή της πολυφαρμακίας και του στρες μεγάλες ποσότητες βιταμίνης D, σωστή διατροφή − η μεσογειακή διατροφή βοηθάει πολύ, γιατί περιλαμβάνει ψάρια και κρέας υψηλής βιολογικής αξίας και γενικώς εξαιρετικά συστατικά, αύξηση της σωματικής δραστηριότητας ακόμα και σε μεγάλες ηλικίες (περπάτημα, δυναμικό περπάτημα, ήπιες ασκήσεις με βάρη, δηλαδή ασκήσεις που δυναμώνουν το μυοσκελετικό σύστημα), «θωράκιση» του εγκεφάλου με πνευματική εγρήγορση και ασκήσεις διέγερσης της εγκεφαλικής λειτουργίας και αντιμετώπιση των νοσογόνων καταστάσεων που συνδέονται με το σύνδρομο ή τη γήρανση. Υπό φυσιολογικές συνθήκες (χωρίς έκτακτα περιστατικά) το παραπάνω μείγμα ενεργειών δρα προληπτικά, καθυστερεί ή μειώνει τις αρνητικές συνέπειες του συνδρόμου ή ακόμα και αναστρέφει τα αποτελέσματά του όπου είναι δυνατόν, εξασφαλίζοντας ποιότητα ζωής κατά τη διαδικασία της γήρανσης.
Επιμέλεια: Ο κ. Σπυρίδων Μπάρμπας είναι Παθολόγος και Διευθυντής της Ε’ Παθολογικής Κλινικής Metropolitan General