Αξιόπιστος προγνωστικός δείκτης για την εξέλιξη της ήπιας νοητικής διαταραχής σε Alzheimer, για τη διαφορική διάγνωση μεταξύ μορφών άνοιας και για την αξιολόγηση της θεραπείας. Ο καθηγητής του ΔΙΠΑΕ εξηγεί .
Το ποσοτικό ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (Quantitative EEG) είναι μια μη επεμβατική τεχνική που κάνει μια «χαρτογράφηση» του ανθρώπινου εγκεφάλου, ποσοτικοποιώντας την εγκεφαλική δραστηριότητα με τη χρήση προηγμένων αλγόριθμων και στατιστικών τεχνικών. Παρόλο που δεν εμπεριέχεται στα διαγνωστικά εργαλεία για τη νόσο Alzheimer, χρησιμοποιείται ερευνητικά σε αυτή την κατεύθυνση, σε συνδυασμό με άλλες εξετάσεις.
Σε άρθρο του που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Diagnostics, o νευρολόγος, καθηγητής Φυσιολογίας στη Σχολή Επιστημών Υγείας του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος, Βασίλειος Παπαλιάγκας (φωτογραφία), προτείνει το qEEG ως έναν αξιόπιστο δείκτη για:
- Την πρόγνωση της εξέλιξης της ήπιας νοητικής διαταραχής σε νόσο Alzheimer.
- Την διαφορική διάγνωση μεταξύ διαφορετικών μορφών άνοιας.
- Την παρακολούθηση της ανταπόκρισης των ασθενών στην θεραπεία με τα υφιστάμενα σήμερα φάρμακα.
Μιλώντας ο κ. Παπαλιάγκας αναλύει τα πλεονεκτήματα της τεχνικής, η οποία όπως αναφέρει υπόσχεται την ανάπτυξη πρώιμων μη επεμβατικών βιοδεικτών, χρήσιμων για τη διάγνωση της νόσου Alzheimer.
Διάγνωση Alzheimer
Η διάγνωση της νόσου Alzheimer, της πιο διαδεδομένης νευροεκφυλιστικής διαταραχής, που αντιπροσωπεύει το 60%-70% όλων των περιπτώσεων άνοιας, βασίζεται σε έναν συνδυασμό εξετάσεων και δοκιμασιών. “Με την αλλαγή των διαγνωστικών κριτηρίων πριν από δύο χρόνια, αυτά βασίζονται στους βιοδείκτες, που κατά κύριο λόγο είναι το βήτα αμυλοειδές και η ταυ πρωτεϊνη”, αναφέρει ο κ. Παπαλιάγκας, προσθέτοντας πως “η μέτρησή τους, είτε μέσω παρακέντησης είτε μέσω ΡΕΤ για την απεικόνιση πλακών αμυλοειδούς που είναι δαπανηρή, δεν καλύπτεται από τα ταμεία και δεν γίνεται σε μεγάλη κλίμακα, έχει πολλές προκλήσεις”.
Παράλληλα, υπάρχει ένα debate τα τελευταία χρόνια μεταξύ επιστημόνων, για το πως αντιμετωπίζεται κάποιος που έχει παθολογικές τιμές βιοδεικτών, αλλά δεν έχει συμπτώματα. “Κάποιοι θεωρούν πως πρέπει να αντιμετωπιστεί σαν να έχει Alzheimer, παρόλο που μπορεί να μην ξεχνάει καθόλου, άλλοι πιστεύουν ότι απλά αυτό αυξάνει τον κίνδυνο να πάθει στο μέλλον νόσο Alzheimer”.
Η προσπάθεια αναζήτησης αποτελεσματικών διαγνωστικών και προγνωστικών βιοδεικτών μέσω μη επεμβατικών τεχνικών που δεν θα ταλαιπωρούν τον ασθενή ενώ θα μπορούν να χρησιμοποιούνται και σε προσυμπτωματικό έλεγχο στον πληθυσμό, έστρεψε τον ενδιαφέρον μεταξύ άλλων στο ποσοτικό εγκεφαλογράφημα.
Πλεονεκτήματα
Το ποσοτικό ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (qEEG) «χαρτογραφεί» τον εγκέφαλο και καταγράφει την ενεργοποίηση των επιμέρους περιοχών σε διαφορετικές συνθήκες. “Επίσης, χρησιμοποιεί δείκτες λειτουργικής συνδεσιμότητας μεταξύ των περιοχών του εγκεφάλου, δείκτες που είναι επηρεασμένοι στη νόσο Alzheimer, ενώ πραγματοποιεί ποσοτική ανάλυση των τεσσάρων κύριων εγκεφαλικών δραστηριοτήτων, α, β, θ και δ”, σημειώνει ο κ. Παπαλιάγκας.
Στα πλεονεκτήματα της τεχνικής περιλαμβάνονται ότι είναι μη επεμβατική (δεν λαμβάνεται αίμα ή εγκεφαλονωτιαιο υγρό), καλά ανεκτή από τον ασθενή, με ελάχιστο κόστος, ενώ δίνει σημαντικές πληροφορίες σε ελάχιστο χρόνο.
“Εμείς προτείνουμε την qEEG ως έναν πολύ αξιόπιστο διαγνωστικό και προγνωστικό νευροφυσιολογικό δείκτη, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ερευνητικά μαζί με τα υπόλοιπα διαγνωστικά εργαλεία, αν και δεν εμπεριέχεται στα διαγνωστικά κριτήρια”, επισημαίνει ο καθηγητής και συμπληρώνει: “Προγνωστικά έχει πολύ μεγαλύτερη προοπτική, καθώς μπορεί να δώσει πολύ αξιόπιστες πληροφορίες για το ποιοι ασθενείς με ήπια νοητική διαταραχή θα εξελιχθούν σε άνοια. Επίσης, μπορεί να αξιοποιηθεί για τη διαφορική διάγνωση ανάμεσα στα διάφορα ήδη άνοιας, ενώ είναι και μια αξιόπιστη μέθοδος που μας βοηθάει να αξιολογήσουμε αν ο ασθενής πάει καλά με τα φάρμακα που παίρνει μέχρι τώρα. Ο ασθενής μπορεί μας λέει ‘πάω καλά’, αλλά αυτό πρέπει εμείς με κάποιον τρόπο να το ποσοτικοποιήσουμε”.
Το Εργαστήριο Νευροφυσιολογίας, Γνωστικής Νευροεπιστήμης του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος, που διευθύνει ο κ.Παπαλιάγκας, διαθέτει σύγχρονο εξοπλισμό ποσοτικού εγκεφαλογραφήματος και νευροφυσιολογικού ελέγχου, ενώ μέσα στους αμέσως επόμενους μήνες θα αποκτήσει και έναν σύγχρονο διακρανιακό μαγνητικό ερεθιστή (ΤΜS), που βρίσκεται στο επίκεντρο της έρευνας διεθνώς και έχει πάρει έγκριση από τον FDA για την θεραπεία της κατάθλιψης και της ημικρανίας. Ο εξοπλισμός χρησιμοποιείται ερευνητικά στο πλαίσιο μελετών, αλλά είναι διαθέσιμος και στο ευρύ κοινό.
