“Δεν θα ξεχάσω το βλέμμα φίλου μου που “έφυγε”…., όταν του εξηγούσα ότι θα πρέπει να κάνει εισαγωγή περιγράφοντας ότι πρέπει να γίνει για το καλό του”
Σαββάτο πρωί , ηλιόλουστη μέρα προβάλλει μέσα από τις γρίλιες του πλαϊνού παραθύρου του Τμήματος Επειγόντων Περιστατικών του Νοσοκομείου Βόλου και ενώ ετοιμάζεσαι να αποχωρήσεις, παραδίδοντας την εφημερία ,κάνεις μια αποτίμηση της προηγούμενης εφημερίας, fast track , στο μυαλό σου.
Ξυπνάς την προηγούμενη μέρα και πίνοντας ένα γρήγορο καφέ πηγαίνεις για δουλειά ,με ανάμεικτα συναισθήματα όπως θάρρος , θέληση , ενέργεια αλλά και άγχος , λίγο αγωνία και φόβο, για το πως θα εξελιχθεί η μέρα τόσο για εσένα ,όσο και για τους ανθρώπους που θα κληθείς να βοηθήσεις.
Το Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών είναι ένα ιδιαίτερο τμήμα με απαιτήσεις, που δοκιμάζεται καθημερινά ,γιατί καλείται να προσφέρει τις υπηρεσίες του 24 ώρες /ημέρα , 7 ημέρες την εβδομάδα,365 μέρες/χρόνο . Δεν υπάρχει μέρα ή ώρα που το τμήμα να μην έχει ασθενείς που εξετάζονται ή αναμένουν για εξέταση.
Οι συνάδελφοι όλοι στις θέσεις τους , οι νεότεροι με περισσότερο ενέργεια , το υπόλοιπο προσωπικό – νοσηλεύτριες , τραυματιοφορείς , διοικητικοί επίσης έχουν αναλάβει υπηρεσία. Οι συνάδελφοι της προηγούμενης βάρδιας με ενημερώνουν για τυχόν εκκρεμότητες σε ασθενείς και για σοβαρά περιστατικά που έλαβαν χώρα . Ο καθένας στην κατά την ενημέρωση ,κάθεται σκεπτικός για το τι θα έκανε αν του τύχαινε το περιστατικό, ακούγονται διάφορες απόψεις ενώ προσπαθώ σαν πιο έμπειρος και παλαιότερος να τους εξηγήσω τον καλύτερο τρόπο αντιμετώπισης και διαχείριση του περιστατικού με σκοπό την καλύτερη έκβαση της υγείας του ασθενή.
Ενώ τακτοποιούμε με την προϊσταμένη του τμήματος γραφειοκρατικές εκκρεμότητες ,τα περιστατικά αρχίζουν να αθροίζονται ,όπως φαίνεται στην ηλεκτρονική καταγραφή του συστήματος που χρησιμοποιούμε στο τμήμα.
Τα δυο τελευταία χρόνια με την πανδημία στο προσκήνιο ,τα περιστατικά που προσέρχονται στην πλειοψηφία τους είναι ασθενείς με πυρετό ή κάποιο ήπιο σύμπτωμα ίωσης θα έλεγα, όπως βήχας , συνάχι ,που όμως είναι κοινό και στη λοίμωξη από κορονοιό. Οι ασθενείς ένας, ένας οδηγούνται σε χωριστούς εξεταστικούς χώρους μέσα στην αίθουσα των επειγόντων ώστε να εξεταστούν , να ληφθούν οι απαραίτητες εξετάσεις και κατόπιν και του μοριακού ελέγχου για covid, να αποφασιστεί αν θα νοσηλευτούν ή θα πάρουν οδηγίες για περιορισμό στο σπίτι τους ή ακόμα και για επανεξέταση συνήθως μετά από 2-3 μέρες .
Ομολογουμένως έχει μειωθεί η προσέλευση ασθενών με συμπτώματα του ιού σε σχέση με τους μαρτυρικούς μήνες Νοέμβρη ,Δεκέμβρη όπου το πρωί σαν αυτό 20-25 ασθενείς ,ήδη περίμεναν στην αναμονή να εξεταστούν με σοβαρότερα κιόλας συμπτώματα.
Πηγαίνουμε σε κάθε ασθενή παίρνοντας τα απαραίτητα προστατευτικά μέτρα (ενδυμασία , εξοπλισμό) μαζί με την υπεύθυνη νοσηλεύτρια ,ενώ παρακολουθούμε πως η αγωνία του ασθενούς είναι ζωγραφισμένη στα μάτια του, που είναι τα μόνα που φαίνονται λόγω της μάσκας, παρόλα αυτά μαρτυρούν πολλά!!!
Ο ασθενής που πάσχει ή που είναι υποψήφιος να νοσηλευτεί ή αυτός που κλινικά πιθανά να εμφανίσει επιδείνωση των συμπτωμάτων, με μια έμπειρη κλινική εξέταση και λαμβάνοντας ένα καλό ιστορικό ,ο γιατρός το γνωρίζει αμέσως . Τώρα μάλιστα, έχουμε την εμπειρία των δυο χρόνων οπότε μπορούμε και διαχειριζόμαστε σαφώς καλύτερα τον ασθενή με τη νόσο του Covid.
Δεν αφήνω όμως τα μάτια μου , το βλέμμα , τις κινήσεις μου να με προδώσουν και να κάνω τον ασθενή να με καταλάβει ότι κινδυνεύει, κατάσταση που τον κάνει ακόμα πιο φοβικό και ευάλωτο ,αλλά προσπαθώ να τον εμψυχώσω ότι όλα θα πάνε καλά ,ότι θα λάβει την αναγκαία αγωγή και θα το ξεπεράσει .Κάτω από την μάσκα μου όμως τα σφιγμένα χείλη μου μαρτυρούν άλλα.
Δεν θα ξεχάσω το βλέμμα φίλου μου που “έφυγε”…., όταν του εξηγούσα ότι θα πρέπει να κάνει εισαγωγή περιγράφοντας ότι πρέπει να γίνει για το καλό του. Εικόνες που θα μείνουν για πάντα στο μυαλό μας και θα τις κουβαλάμε όλη μας τη ζωή και δεν είναι μία -δυο, του Γιάννη , του Θανάση, του Μανώλη … αλλά πάρα πολλές.
Η αναμονή αρχίζει να γεμίζει με περιστατικά ,άλλα πιο ήπια, άλλα πιο σοβαρά ενώ το ΕΚΑΒ αρχίζει και κάνει αισθητή την παρουσία του διακομίζοντας περιστατικά είτε παθολογικά αλλά και τραύματα , πτώσεις κτλ.
Μέχρι εκείνη την στιγμή που ο κυρίως χώρος ήταν βουβός ,αρχίζει μια οχλαγωγία, από τον πόνο των ασθενών που εκφράζεται με φωνές ή κραυγές και του προσωπικού που προσπαθεί να συντονιστεί και να συνεργαστεί όσο καλύτερα γίνεται.
Ο κύριος λιποθύμησε ενώ περπατούσε μας αναφέρει τρομαγμένη η σύζυγος του ηλικιωμένου κυρίου που δεν επικοινωνεί στο φορείο. Δεν θέλει να τον αποχωριστεί γιατί καταλαβαίνει ότι δεν είναι καλά ο άνθρωπός της , από την άλλη ξέρει ότι πρέπει να με αφήσει να κάνω την δουλειά μου και περιμένει στην αίθουσα αναμονής .Την καθησυχάζω αν και η κατάσταση του είναι σοβαρή όπως προκύπτει από τις εξετάσεις και ο κύριος που υπέστη ένα βαρύ εγκεφαλικό επεισόδιο οδηγείται για εισαγωγή ενώ η κυρία δακρύζει γιατί δεν μπορεί να τον συνοδεύσει και χάνει την επαφή με τον άνθρωπό της .Λυγίζει όταν της αναφέρω να ενημερώσει τα παιδιά της και λυγίζω και εγώ όταν μου λέει ότι δεν έχει άλλον στον κόσμο……επίσης εικόνες που τις κουβαλάμε και αυτές .
Η πανδημία για τους ίδιους τους ασθενείς με κορονοιό είναι μια μοναχική ασθένεια γιατί νοσηλεύονται σε απομονωμένη κλινική αλλά το ίδιο μοναχική εξελίχθηκε και για του υπόλοιπους ασθενείς που νοσηλεύονται σε άλλες κλινικές χωρίς να μπορεί να έχουν συνοδό λόγω των περιορισμών της διασποράς του κορονοιού.
Περνάει δίπλα μου φορείο με την γιαγιά που φαίνεται ότι έσπασε το ισχίο της και προσπαθεί να συγκρατήσει τον πόνο από το σπάσιμο αλλά από την άλλη να προσαρμοστεί στο άγνωστο περιβάλλον του νοσοκομείου που δεν είχε ξαναεπισκεφτεί μέχρι τώρα . Η ανακοίνωσή της αναγκαιότητας χειρουργικής επέμβασης βρίσκει απροετοίμαστους τόσο την ίδια όσο και τους συγγενείς της αλλά τι να κάνει……
Ο κάθε ένας μας ασχολείται με 5 -6 περιστατικά ταυτόχρονα ώστε να διεκπεραιωθούν όσο καλύτερα γίνεται ενώ προσπαθώ να είναι όσο λιγότερος είναι ο χρόνος αναμονής τους πριν εξεταστούν. Στο παθολογικό , στο χειρουργικό , στο καρδιολογικό σε όλους τους τομείς των επειγόντων εξετάζονται περιστατικά ευτυχώς ήπιας βαρύτητας με καλή έκβαση και οδηγίες από τους συναδέλφους.
Η “καλολαδομένη” μηχανή που αποτελούν όλοι στο Τμήμα Επειγόντων ,γιατροί , νοσηλευτές ,τραυματιοφορείς, γραμματείς κτλ λειτουργεί ικανοποιητικά ( ο εχθρός του καλού είναι το καλύτερο) και αυτό που ισχύει σε ένα τμήμα σαν αυτό είναι η OMAΔΙΚΗ ΔΟΥΛΕΙΑ . Η καθυστέρηση και η ταλαιπωρία του ασθενή παρόλο που έχει σαν εξιλαστήριο θύμα τον γιατρό ή την νοσηλεύτρια σε πρώτο πλάνο, μπορεί να οφείλεται σε μια συγκυρία γεγονότων που εγώ προσωπικά έχω βάλει στόχο να μηδενίσω όπως η αναμονή των αποτελεσμάτων των εξετάσεων, η μεταφορά των ασθενών για εισαγωγή ή εξετάσεις σε άλλα ιατρεία του Νοσοκομείου, η καθαριότητα των χώρων , η γραφειοκρατία, η μηχανοργάνωση και άλλα. Πέρυσι για να γίνει εισαγωγή ενός περιστατικού με covid έπρεπε η ηρωίδα καθαρίστρια ( περί ηρωίδων πρόκειται και αυτοί είναι οι αφανείς ήρωες ) έπρεπε να απολυμάνει τον χώρο εξέτασης , τον χώρο ακτινογραφίας και την διαδρομή του φορείου πράγμα που σήμανε πολύ χρόνο.
Η μέρα κυλά καλά ,κάποια φορεία με παθολογικά περιστατικά κάποια ύποπτα περιστατικά με κορονοιό που λόγω του ιστορικού τους , των συμπτωμάτων του και λόγω ότι δεν εμβολιάστηκαν χρήζουν εισαγωγής διεκπεραιώνονται ενώ φτάνει το μεσημέρι.
Εδώ αλλάζει η βάρδια όλων των υπολοίπων ειδικοτήτων ΠΛΗΝ ΙΑΤΡΩΝ. Εμείς θα συνεχίσουμε την εφημερία μας …..ανεξάρτητα αν αντέχουμε ή όχι μέχρι την επομένη το πρωί !!!! Οι νόμοι θα πει κάποιος κακοπροαίρετος είναι για να μην τηρούνται ,αλλά εδώ ο νομοθέτης αναφέρει ότι ο γιατρός των επειγόντων πρέπει να εφημερεύει σε 8ωρο ( κάτι θα ξέρει) κυλιόμενο ωράριο και όχι να είναι στο πόδι 24 ώρες, επικίνδυνες για τον ίδιο αλλά και τον ασθενή.
Με μικρά διαλείμματα για ξεκούραση ( μάλλον αποσυμπίεση από την πίεση των περιστατικών ) εναλλασσόμαστε με τους συναδέλφους τις ώρες μη αιχμής ,ώστε να κάνουμε οικονομία δυνάμεων γιατί η νύχτα είναι μπροστά μας. Αυτό που ποτέ δεν έκανα ως τώρα , είναι να διαχωρίσω τη θέση μου λόγω βαθμού από τους συναδέλφους ειδικευόμενους ,αλλά είμαι δίπλα τους από την αρχή μέχρι το τέλος ,σαν ένας από αυτούς , σαν φίλος τους , σαν μέντοράς τους, σαν δάσκαλος , σαν γονιός , ώστε να τους δώσω όσο μπορώ πιο χρήσιμα εφόδια στην ιατρική , να τους προστατέψω από ενδεχόμενη αστοχία και να τους άρω το αίσθημα της ανασφάλειας ότι είναι μόνοι τους, όπως έκαναν ή δεν έκαναν και σε μένα οι δάσκαλοί μου. Είμαι ευτυχής γιατί περιβάλλομαι από ειδικευόμενους και ειδικούς συναδέλφους με υψηλό επιστημονικό επίπεδο και απίστευτο φιλότιμο που κρατούν , κρατούσαν και θα κρατούν στους ώμους τους το ΕΣΥ και θα πρέπει όλοι να το αντιληφθούν γιατί αρχίζουν και ελλείπουν……
Και ενώ υπάρχει σχετική ηρεμία ,μια απίστευτη , έντονη , απρεπή κυρία αφού έχει διαβεί κάθε εμπόδιο στην είσοδο στα εξεταστήρια , χωρίς να νοιάζεται αν υπάρχει θέση σε κλίνη, αν υπάρχει κάποιος με σοβαρό καρδιολογικό πρόβλημα που θα θορυβηθεί, εξαπολύει ύβρεις και βωμολοχίες γιατί …..γιατί είχε στην αναμονή 10 ολόκληρα λεπτά για πρόβλημα πρωτοβάθμιας περίθαλψης και μάλιστα από μηνός…..Προσπαθώ να την ηρεμήσω αλλά μάταια. Υπάρχουν και αυτοί οι χρήστες υγείας που χωρίς σοβαρό πρόβλημα δημιουργούν μια ένταση ,που καταστρέφουν όλη την εικόνα του τμήματος , τρομάζουν τους συνανθρώπους μας που περιμένουν ήρεμοι και πυροδοτούν ίσως και κάποιους άλλους θερμόαιμους για παρόμοιες αντιδράσεις. Και αυτές τις εικόνες τις κουβαλάμε μαζί μας…..
Τρέξτε ακούγετε μια φωνή , έπεσε καυτό νερό στο παιδί μου και η μαμά με το παιδάκι οδηγούνται στην αίθουσα αναζωογόνησης για να αντιμετωπιστεί όπως πρέπει. Νοσηλεύτριες , γιατροί όλων των ειδικοτήτων ορμάνε κυριολεκτικά να βοηθήσουν το παιδάκι το οποίο ευτυχώς είναι τυχερό, με επιφανειακό ευτυχώς έγκαυμα και η μαμά καθησυχάζεται και ηρεμεί για να γίνει εισαγωγή του παιδιού για παρακολούθηση και θεραπεία . Δεν υπάρχει περίπτωση σε υπερπείγον περιστατικό όλο το προσωπικό και όχι μόνο των επειγόντων ,που θα κληθεί, να μην ανταποκριθεί προκειμένου να βοηθήσει.
Ενώ η ώρα προχωρά προς μεσάνυχτα και ενώ έχουν εξεταστεί έως τώρα περισσότερα από 100 περιστατικά όλων των ειδικοτήτων, η κούραση είναι ζωγραφισμένη στα πρόσωπα όλων μας και ευχόμαστε να έχουμε ένα ήσυχο βράδυ. Όμως οι συνάνθρωποί μας δεν σταματάνε να ενοχλούνται από τα προβλήματα της υγείας τους και προσέρχονται γιατί αισθάνονται ανασφάλεια.
Έτσι η συμπαθέστατη κυρία Ελένη αγχωμένη για την υψηλή πίεσή της που δεν πέφτει περιμένει στο εξεταστικό κρεβάτι να πέσει μετά το χαπάκι που της δώσαμε, ο κύριος Νίκος που έχει πρόβλημα με τον καθετήρα του που βούλωσε αναζητά τη βοήθεια γιατί πονάει και πρέπει να τον αλλάξουμε και η μικρή Μαρία ,φοιτήτρια στην ιδιότητα ,που το παράκανε λίγο στο αλκοόλ και κάνει έμετο και οι φίλες της την έφεραν για ορό γιατί φοβήθηκαν …..περιστατικά που δεν σε αφήνουν να πλήξεις και η ώρα αρχίζει να φτάνει 5 το πρωί.
Εκεί που έχεις προλάβει να ισιώσεις τα πόδια σου στην καρέκλα του γραφείου και κλείσεις τα μάτια σου σε φωνάζουν ότι το ΕΚΑΒ θα φέρει έναν με δύσπνοια σε σοβαρή κατάσταση. Πρέπει να βρεις το κουράγιο να σηκωθείς γιατί ξέρεις όταν ορκίστηκες στο Ιπποκράτη ότι ο άνθρωπος αυτός χρειάζεται τη βοήθειά σου και παίρνεις επιπλέον θάρρος όταν πλαισιώνεσαι και από 3-4 συναδέλφους, που έχουν κληθεί επίσης, γιατί το περιστατικό είναι ένας νέος άνθρωπος με βαρύ πνευμονικό οίδημα . Τον παλεύεις , προσπαθούμε όλοι μαζί να το κρατήσουμε στη ζωή, ο άνθρωπος κάθιδρος, κάτωχρος με δύσκολες ανάσες ,που το βλέπεις στα μάτια του ότι τον έχει καταβάλλει ο φόβος του θανάτου…..δεν τον αφήνουμε προσπαθούμε με φάρμακα, με μηχανήματα μέχρι που αρχίζει να ροδίζει , να ηρεμεί η αναπνοή του , να αρχίζει να ψελλίζει λέξεις που δεν μπορούσε πριν και ακούς μέσα στο δικό σου ιδρώτα και αγωνία.. ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ !!!
Τότε ξεχνάς την αϋπνία σου , τον πόνο της μέσης σου τα ξεχνάς όλα μπροστά το μεγαλείο ότι όλη η ομάδα σου λειτούργησε και έσωσε μια ζωή …….η οποία μπορεί και στο λέει και σε ευχαριστεί!!!! Ο κόσμος σου γίνεται όμορφος , αρχίζει να ανατέλλει ο ήλιος και πλέον είμαι χαρούμενος γιατί λειτουργήσαμε σαν ομάδα και προσπαθήσαμε να προσφέρουμε τον καλύτερο εαυτό μας για να βοηθήσουμε τους συνανθρώπους μας …..
Από την άλλη θέλεις να πας να ξεκουραστείς , να δεις τα παιδιά σου που κοιμούνται , την γυναίκα σου που σε περιμένει , κάνεις σχέδια για την επόμεη μέρα και πως θα την περάσεις μαζί τους γιατί πάλι την επόμενη ή την μεθεπόμενη θα εφημερεύεις οπότε όπως λέει και ο μικρός μου γιος ” μπαμπά πάλι θα λείπεις ” αλλά δεν πειράζει γιατί θα βοηθήσεις παππούδες , γιαγιάδες και παιδάκια.
Αυτό είναι το τμήμα , πολλοί το θεωρούν ” χώρο εξορίας” , τμήμα ” δεύτερης γραμμής “, για μένα όμως που αγαπώ αυτό που κάνω ,θεωρώ ότι είναι το καλύτερο τμήμα και μαζί με τους συναδέλφους ,που αισθάνονται όπως εγώ, πασχίζουμε να το κάνουμε καλύτερο ώστε οι συνάνθρωποί μας -ασθενείς να έχουν την καλύτερη φροντίδα που τους αξίζει.
Αυτό οφείλουμε , αυτό αισθανόμαστε , αυτό πράττουμε…..
Dr ΗΛΙΑΣ Γ. ΚΑΡΑΜΕΤΟΣ
ΕΠΕΙΓΟΝΤΟΛΟΓΟΣ
ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΠΕΙΓΟΝΤΩΝ Γ.Ν.ΒΟΛΟΥ