Η επιδημία της ευλογιάς των πιθήκων έχει εξαπλωθεί σήμερα σε 20 χώρες, ωστόσο σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) δεν υπάρχει ρεαλιστικός κίνδυνος να εξελιχθεί σε πανδημία. Ιδιαίτερα θετικό είναι το γεγονός ότι τα συμπτώματα που προκαλεί η νόσος είναι σχετικά ήπια, ενώ και η μετάδοση του ιού γίνεται μόνο μέσω της στενής επαφής, γεγονός που καθιστά δύσκολη την εξάπλωση του παθογόνου αυτού.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτή δεν είναι η πρώτη επιδημία της ευλογιάς των πιθήκων εκτός της Αφρικής. Μία άλλη επιδημία του ιού εμφανίστηκε πριν από περίπου 20 χρόνια. Πώς αντιμετωπίστηκε, όμως, αυτή η επιδημία και τι μάθαμε για τον ιό αυτό τότε;
Τι είναι η Ευλογιά των Πιθήκων;
Η ευλογιά των πιθήκων αποδίδεται σε έναν ιό που ανήκει στην ίδια οικογένεια με τον ιό της ευλογιάς. Ωστόσο, η ευλογιά των πιθήκων προκαλεί πολύ ηπιότερα συμπτώματα σε σχέση με την ευλογιά των ανθρώπων, με αποτέλεσμα η θνητότητα να είναι κάτω από 3%. Ιδιαίτερα το στέλεχος που κυκλοφορεί στην επιδημία που αντιμετωπίζουμε σήμερα έχει χαμηλότερη θνησιμότητα σε σχέση με άλλα στελέχη του ίδιου ιού.
Τα συμπτώματα της ευλογιάς των πιθήκων ομοιάζουν αυτά της γρίπης, ενώ αρκετοί ασθενείς παρουσιάζουν επίσης εξανθήματα και δερματικές βλάβες.
Πότε Εμφανίστηκε η Προηγούμενη Επιδημία Ευλογιάς των Πιθήκων;
Το 2003 καταγράφηκαν συνολικά 47 περιστατικά ευλογιάς των πιθήκων σε 6 πολιτείες των ΗΠΑ, σύμφωνα με το CDC. Η επιδημία αυτή είχε αποδοθεί στην μετάδοση του ιού από κυνόμυες, ένα συγκεκριμένο είδος τρωκτικού που αρκετοί έχουν ως κατοικίδιο στις ΗΠΑ.
Αυτή ήταν και η πρώτη φορά που παρατηρήθηκε εξάπλωση του παθογόνου αυτού εκτός της Αφρικής. Ευτυχώς, σε αυτή την επιδημία δεν καταγράφηκε κανένας θάνατος, ενώ δεν υπήρχε και μετάδοση του ιού από ασθενείς του ιού σε άλλα άτομα.
Γενικά, είναι γνωστό ότι ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων μπορεί να κυκλοφορήσει σε πληθυσμούς τρωκτικών. Το 2003, ορισμένα τρωκτικά από την Αφρική έφτασαν στις ΗΠΑ μέσω του εμπορίου εξωτικών ζώων. Τα τρωκτικά αυτά ήρθαν ακολούθως σε επαφή με κυνόμυες με αποτέλεσμα να εξαπλωθεί το παθογόνο από τα τελευταία ζώα στους ανθρώπους που τα είχαν ως κατοικίδια στο σπίτι.
Πώς Περιορίστηκε η Επιδημία του 2003;
Αρκετοί παράγοντες συνέβαλαν στον περιορισμό της επιδημίας ευλογιάς των πιθήκων το 2003. Το FDA των ΗΠΑ σε συνεργασία με διάφορους φορείς υγείας έκανε επιδημιολογικές μελέτες σχετικά με την εξάπλωση του παθογόνου, καθώς και μαζικές εξετάσεις στις περιοχές που είχαν εντοπιστεί περιστατικά της νόσου. Λίγο αργότερα, ο οργανισμός εξέδωσε οδηγίες για την αντιμετώπιση των ασθενών που είχαν μολυνθεί.
Εμβόλια της ευλογιάς των ανθρώπων χορηγήθηκαν επίσης σε ορισμένες στενές επαφές των περιστατικών.
Τέλος, για κάποιο διάστημα απαγορεύτηκαν οι εισαγωγές συγκεκριμένων τρωκτικών από την Αφρική.
Πώς θα Περιοριστεί η Παρούσα Επιδημία;
Αντίθετα με την επιδημία του 2003, σήμερα φαίνεται ότι υπάρχει κάποιου βαθμού μετάδοση του ιού της ευλογιάς των πιθήκων μεταξύ ανθρώπων, γεγονός που καθιστά δυσκολότερο τον περιορισμό εξάπλωσης του παθογόνου.
Ευτυχώς, η νόσος προκαλεί ήπια συμπτώματα τα οποία υποχωρούν μέσα σε λίγες εβδομάδες. Επιπλέον, υπάρχει πάντοτε η επιλογή των εμβολίων της ευλογιάς, τα οποία μπορεί να χορηγηθούν αν η εξάπλωση του ιού αρχίζει να παίρνει μεγάλες διαστάσεις. Τα εμβόλια αυτά όχι μόνο προλαμβάνουν τη μετάδοση του ιού, αλλά είναι δυνατό να χρησιμοποιηθούν και σαν θεραπεία αν χορηγηθούν αμέσως μετά τη μόλυνση με τον ιό.
Παρά το γεγονός ότι η ευλογιά έχει εξαλειφθεί από τη δεκαετία του 1980, αρκετές χώρες έχουν κρατήσει μερικά εμβόλια για αυτό το παθογόνο. Τα εμβόλια αυτά έχουν περίπου 85% αποτελεσματικότητα.
Επιμέλεια: Αθηνά Σούρδη MD