Η στένωση της αορτικής βαλβίδας είναι μια καρδιακή νόσος που οδηγεί σε περιορισμό της εξώθησης του αίματος από την καρδιά προς το υπόλοιπο σώμα, προκαλώντας σοβαρές (και δυνητικά απειλητικές για τη ζωή) επιπλοκές. Η διάγνωση και η αξιολόγηση της σοβαρότητας της νόσου περιλαμβάνει ενδελεχή κλινικό και απεικονιστικό έλεγχο. Όταν η στένωση της αορτής γίνει σοβαρή ή οδηγήσει σε συμπτώματα η θεραπεία εκλογής είναι η αντικατάσταση της βαλβίδας.
Η στένωση της αορτής είναι πιο συχνή σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας οι οποίες εμφανίζουν συχνά διαφορετικά συμπτώματα από τους άνδρες. Ωστόσο, στις γυναίκες η νόσος συχνά υπο-διαγιγνώσκεται με αποτέλεσμα οι ασθενείς να παραπέμπονται καθυστερημένα για αντιμετώπιση, γεγονός που επηρεάζει την πρόγνωση και την αποτελεσματικότητα της θεραπείας. Η επίγνωση των συμπτωμάτων και των θεραπευτικών επιλογών είναι κριτικής σημασίας. Με το παρόν παρέχουμε βασικές πληροφορίες με στόχο την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση.
ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΣΤΕΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΑΟΡΤΙΚΗΣ ΒΑΛΒΙΔΑΣ ΣΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ
Η Εικόνα καταδεικνύει τις τρέχουσες προκλήσεις κατά τη θεραπεία των γυναικών με στένωση αορτικής βαλβίδας, όπως είναι: η χαμηλότερη 5-ετής επιβίωση συγκριτικά με τους άνδρες, η μεγαλύτερη ένταση των συμπτωμάτων και η ανάγκη αξιόπιστης διαγνωστικής αξιολόγησης με βάση τον σωματότυπο και το φύλο.
ΜΕ ΠΟΙΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΜΦΑΝΙΖΕΤΑΙ
Οι γυναίκες με στένωση αορτικής βαλβίδας συχνά παρουσιάζουν δύσπνοια, ζάλη, ή απώλεια αισθήσεων, πιθανώς λόγω υποεκτίμησης των συμπτωμάτων. Ως αποτέλεσμα, έχουν πιο προχωρημένο στάδιο καρδιακής ανεπάρκειας και είναι πιο πιθανό να έχουν σακχαρώδη διαβήτη, αρτηριακή υπέρταση, χρόνια πνευμονοπάθεια και κολπική μαρμαρυγή. Αντίθετα, οι άνδρες, παρουσιάζουν σε νεότερη συνήθως ηλικία κλινικές εκδηλώσεις της νόσου με πόνο στο στήθος (στηθάγχη) και λιγότερο συχνά συμπτώματα προχωρημένης καρδιακής ανεπάρκειας, επίσης, είναι πιο πιθανό να πάσχουν από στεφανιαία ή περιφερική αρτηριακή νόσο.
ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΣΤΕΝΩΣΗΣ ΑΟΡΤΙΚΗΣ ΒΑΛΒΙΔΑΣ ΣΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ
Η αξιολόγηση της στένωσης της αορτικής βαλβίδας απαιτεί την κατανόηση του γεγονότος ότι, συνήθως, οι γυναίκες έχουν μικρότερο μέγεθος βαλβίδας και αορτικού δακτύλιου. Ως εκ τούτου οι αναλύσεις των απεικονιστικών μετρήσεων (υπερήχος/triplex καρδιάς και αξονικής) πρέπει να προσαρμόζονται με βάση την επιφάνεια του σώματος και το φύλο. Οι γυναίκες με αορτική στένωση παρουσιάζουν συχνότερα ίνωση και λιγότερη εκφυλιστική ασβέστωση της βαλβίδας συγκριτικά με τους άνδρες. Παρουσιάζουν επίσης συγκεντρικού τύπου υπερτροφία της αριστερής κοιλίας και επομένως είναι πιο επιρρεπείς σε παράδοξη στένωση με χαμηλές ροές και κλίσεις πίεσης. Αντίθετα, οι άνδρες, συνήθως, παρουσιάζουν έκκεντρη υπερτροφία αριστερής κοιλίας και αορτική στένωση με χαμηλές ροές και χαμηλές κλίσεις πίεσης.
ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Ο υπέρηχος καρδιάς (triplex) είναι το κύριο μέσο διάγνωσης της αορτικής στένωσης. Οι ασθενείς που εμφανίζουν συμπτώματα πρέπει να παραπέμπονται σε ειδικευμένους καρδιολόγους και τριτοβάθμια κέντρα αριστείας. Η έγκαιρη διάγνωση είναι ζωτικής σημασίας, καθώς η άμεση παραπομπή είναι απαραίτητη για την πιο αποτελεσματική θεραπεία.
ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ
Η κυριότερη θεραπευτική αντιμετώπιση της νόσου είναι η αντικατάσταση της βαλβίδας. Αυτή πραγματοποιείται χειρουργικά, ή διακαθετηριακά – ελάχιστα επεμβατικά (το γνωστό «TAVI»). Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι γυναίκες έχουν καλύτερα αποτελέσματα μετά από TAVI συγκριτικά με τους άνδρες. Πράγματι, πρόσφατες μελέτες καταδεικνύουν: χαμηλότερα ποσοστά θνησιμότητας, μικρότερα ποσοστά επιπλοκών και καλύτερα μακροπρόθεσμα ποσοστά επιβίωσης. Πολλές γυναίκες αναφέρουν σημαντική ανακούφιση από τα συμπτώματα και ταχύτερη επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες με αποτέλεσμα τη σημαντική βελτιώση της ποιότητας ζωής τους.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ TAVI ΣΕ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Αν και η επιλογή της μεθόδου αντικατάστασης της βαλβίδας είναι πολυ-παραγοντική πρέπει να λαμβάνουμε υπόψιν ότι η TAVI χαρακτηρίζεται από:
- Χαμηλότερο περι-επεμβατικό κίνδυνο.
- Ταχύτερη ανάρρωση και βραχύτερη παραμονή στο νοσοκομείο.
- Γρήγορη ανακούφιση από τα συμπτώματα.
- Αυξημένα ποσοστά επιβίωσης και χαμηλότερη θνησιμότητα σε σύγκριση με την χειρουργική αντιμετώπιση.
ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ
Αν και η TAVI έχει πολλά πλεονεκτήματα, είναι σημαντικό να είστε ενήμεροι για τους σπάνιους δυνητικούς κινδύνους (όπως αγγειακές επιπλοκές και ανάγκη εμφύτευσης βηματοδότη).
ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΣΤΕΝΩΣΗ ΑΟΡΤΙΚΗΣ
Το θεραπευτικό τοπίο για την αορτική στένωση έχει εξελιχθεί σημαντικά, προσφέροντας περισσότερες επιλογές και καλύτερα αποτελέσματα για τις γυναίκες. Η λεπτομερής κατανόηση των λεπτομερειών και η εξατομικευμένη αντιμετώπιση είναι ζωτικής σημασίας για το μέγιστο όφελος των ασθενών μας.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Η διάγνωση του προβλήματος είναι δύσκολη με αποτέλεσμα οι γυναίκες με στένωση αορτής να εμφανίζονται καθυστερημένα σε κέντρα αναφοράς υποτιμώντας τα συμπτώματά τους. Η τακτική υπερηχο-καρδιογραφική παρακολούθηση και αξιολόγηση των συμπτωμάτων είναι καθοριστική. Η TAVI προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα για τις γυναίκες, συμπεριλαμβανομένης της χαμηλότερης θνησιμότητας και της ταχύτερης ανάρρωσης. Επιπρόσθετα, η χειρουργική αντιμετώπιση παραμένει επιλογή ιδιαίτερα σε νεότερους ασθενείς με χαμηλό χειρουργικό κίνδυνο. Οι εξατομικευμένες αποφάσεις για τη θεραπεία θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη: την ηλικία, την κατάσταση υγείας του ασθενούς, τις ανατομικές ιδιαιτερότητες της βαλβίδας και φυσικά την προτίμηση του ασθενούς (μετά από κατάλληλη και λεπτομερή ενημέρωση).
ΑΝΑΦΟΡΕΣ
1. Tribouilloy C, et al. Excess mortality and undertreatment of women with severe aortic stenosis. J Am Heart Assoc. 2021;10(1):e018816. doi: 10.1161/JAHA.120.018816.
2. Bienjonetti-Boudreauet D, et al. Impact of sex on the management and outcome of aortic stenosis patients. Eur Heart J. 2021 Jul 15;42(27):2683-2691. doi: 10.1093/eurheartj/ehab242.
3. Masiero G, et al. Sex-Specific Considerations in Degenerative Aortic Stenosis for Female-Tailored Transfemoral Aortic Valve Implantation Management. J Am Heart Assoc. 2022 Oct 4;11(19):e025944. doi: 10.1161/JAHA.121.025944.
4. Vahanian A, et al. 2021 ESC/EACTS Guidelines for the management of valvular heart disease. Eur Heart J. 2022 Feb 12;43(7):561-632. doi: 10.1093/eurheartj/ehab395.
5. Otto CM, et al. 2020 ACC/AHA Guideline for the Management of Patients With Valvular Heart Disease: Executive Summary: A Report of the American College of Cardiology/American Heart Association Joint Committee on Clinical Practice Guidelines. Circulation. 2021 Feb 2;143(5):e35-e71. doi: 10.1161/CIR.0000000000000932.
6. Eltchaninoff H, et al. RHEIA – Transcatheter versus surgical aortic valve replacement in women with severe aortic stenosis. In press, Eur Heart J. 2025.
7. Tchetche D. Transcatheter vs surgical aortic valve replacement in women: a pooled analysis of the RHEIA and PARTNER 3 trials. Presented at: TCT 2024. October 29, 2024. Washington, DC, USA.
Επιμέλεια: Α ΧΑΛΑΠΑΣ, Επεμβατικός Καρδιολόγος
