Ένα φάρμακο για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, η σεμαγλουτίδη (εμπορική ονομασία Ozempic), έχει συγκεντρώσει τις τελευταίες εβδομάδες το ενδιαφέρον των ΜΜΕ, λόγω της υψηλής αποτελεσματικότητας που έχει για την απώλεια βάρους.
Αρκετές διασημότητες στις ΗΠΑ καθώς και σε άλλες χώρες, που πήραν το φάρμακο αυτό, πέτυχαν σημαντική απώλεια βάρους με αποτέλεσμα το Ozempic να γίνεται όλο και πιο δημοφιλές παγκοσμίως σε όσους επιθυμούν να χάσουν κιλά. Στην Ελλάδα το φάρμακο αυτό χορηγείται μόνο με συνταγή γιατρού, ωστόσο βρίσκεται ήδη σε έλλειψη, καθώς όλο και περισσότεροι ασθενείς το προτιμούν για να καταφέρουν να χάσουν κιλά.
Βέβαια, παρά την υψηλή αποτελεσματικότητα που είχε η σεμαγλουτίδη στις κλινικές δοκιμές στην απώλεια βάρους σε υπέρβαρους ή παχύσαρκους ασθενείς, η αλήθεια είναι ότι ακόμα υπάρχουν αρκετά που δεν γνωρίζουμε για τις επιδράσεις του. Για παράδειγμα, το φάρμακο δεν έχει εξεταστεί σε άτομα που επιθυμούν να χάσουν κιλά, χωρίς ωστόσο να είναι υπέρβαροι.
Η σεμαγλουτίδη, η οποία κυκλοφορεί στην Ελλάδα με την εμπορική ονομασία Ozempic, ανήκει σε μία τάξη φαρμάκων που λέγονται αγωνιστές του υποδοχέα GLP-1. Η ορμόνη GLP-1 απελευθερώνεται από το έντερο μετά από ένα γεύμα.
Η GLP-1 επιτελεί δύο σημαντικές λειτουργίες. Αρχικά, ενισχύει την απελευθέρωση ινσουλίνης (της ορμόνης που ρυθμίζει τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα) από το πάγκρεας. Επιπλέον, δρα στον εγκέφαλο περιορίζοντας το αίσθημα της πείνας. Στη δεύτερη αυτή λειτουργία του φαρμάκου έχει βασιστεί το Ozempic, καθώς και αρκετά άλλα φάρμακα που χρησιμοποιούνται σήμερα για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας.
Γενικότερα, ο οργανισμός προσπαθεί να διατηρήσει το σωματικό βάρος σε ένα συγκεκριμένο όριο κιλών. Το όριο αυτό διαφέρει για τον κάθε άνθρωπο και εξαρτάται κυρίως από τα γονίδιά του. Για ορισμένους ανθρώπους, το όριο αυτό βρίσκεται εντός του «φυσιολογικού» δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ), ενώ σε άλλους ανθρώπους μπορεί να βρίσκεται σε υψηλότερες τιμές του ΔΜΣ.
Αν κάποιος χάσει βάρος, ο εγκέφαλός του θα προσπαθήσει να ανακτήσει τα χαμένα κιλά αυξάνοντας το αίσθημα της πείνας και μειώνοντας την κατανάλωση ενέργειας (τις θερμίδες που καίει ο οργανισμός κατά τη διάρκεια της ημέρας). Οι παραπάνω ενέργειες συνήθως επαναφέρουν το σωματικό βάρος που χάσαμε.
Το Ozempic πρακτικά παρεμβαίνει στον παραπάνω μηχανισμό. Επομένως, ακόμα και αν χάνουμε βάρος, το αίσθημα της πείνας δεν εμφανίζεται, γεγονός που μας επιτρέπει να μην ξαναπάρουμε τα χαμένα κιλά.
Σημαντική Απώλεια Βάρους με το Ozempic
Η σεμαγλουτίδη είχε δοκιμαστεί αρχικά για τη ρύθμιση της γλυκόζης αίματος στους ασθενείς με διαβήτη. Ωστόσο, το 2021, μία μεγάλη κλινική μελέτη που δημοσιεύτηκε στο New England Journal of Medicine έδειξε ότι το φάρμακο μπορεί να βοηθήσει στην απώλεια βάρους όταν χορηγείται σε υψηλότερες δόσεις.
Η έρευνα αυτή, στην οποία συμμετείχαν 1.961 παχύσαρκοι ενήλικες, έδειξε ότι το 86% των εθελοντών που έκαναν εβδομαδιαία μία ένεση σεμαγλουτίδης περιορίζοντας παράλληλα την κατανάλωση θερμίδων, έχασαν τουλάχιστον το 5% του σωματικού τους βάρους σε 68 εβδομάδες. Το 32% των εθελοντών μάλιστα, μείωσε το σωματικό του βάρος κατά 20%.
Τα αντίστοιχα ποσοστά στην ομάδα ελέγχου ήταν 32% για αυτούς που έχασαν το 5% του σωματικού βάρους και 2% για αυτούς που έχασαν το 20%.
Αν και οι παραπάνω παρατηρήσεις μπορεί να φαίνονται εντυπωσιακές αναφορικά με την αποτελεσματικότητα του Ozempic συγκριτικά με άλλες προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι η μελέτη αυτή είχε ορισμένους περιορισμούς.
Αρχικά, όλοι οι εθελοντές έκαναν συναντήσεις με ειδικούς διαιτολόγους κάθε 4 εβδομάδες προκειμένου να διασφαλιστεί ότι ακολουθούν το αυστηρό πρόγραμμα διατροφής και άσκησης (μείωση των θερμίδων κατά 500 την ημέρα σε συνδυασμό με 150 λεπτά μέτριας άσκησης την εβδομάδα).
Αρκετοί άνθρωποι δεν έχουν τη δυνατότητα να πετύχουν τους παραπάνω στόχους στην καθημερινότητά τους χωρίς τη βοήθεια ειδικών, επομένως δεν γνωρίζουμε αν το Ozempic θα τους είχε βοηθήσει στον ίδιο βαθμό.
Ανεπιθύμητες Ενέργειες του Ozempic
Δεύτερον, η σεμαγλουτίδη, όπως και κάθε άλλο φάρμακο, μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητες ενέργειες. Περίπου το 20-45% των εθελοντών της παραπάνω μελέτης παρουσίασαν ναυτία, έμετο, διάρροια ή δυσκοιλιότητα. Τα συμπτώματα αυτά είχαν συνήθως μικρή διάρκεια, ωστόσο περίπου το 7% των εθελοντών στην ομάδα που έπαιρνε Ozempic εγκατέλειψε τελικά τη μελέτη εξ’ αιτίας των παραπάνω.
Ανησυχία προκάλεσε επίσης το γεγονός ότι αρκετοί ασθενείς στην ομάδα της σεμαγλουτίδης παρουσίασαν σοβαρότερες ανεπιθύμητες ενέργειες. Για παράδειγμα, περίπου το 2% των εθελοντών παρουσίασαν χολολιθίαση (σε τριπλάσια ποσοστά σε σχέση με την ομάδα ελέγχου), ενώ ένας μικρός αριθμός εθελοντών παρουσίασε φλεγμονή στο πάγκρεας.
Αν και ο αριθμός των εθελοντών που παρουσίασαν τις παραπάνω ανεπιθύμητες ενέργειες στις κλινικές δοκιμές του Ozempic ήταν σχετικά χαμηλός, προφανώς θα είναι πολύ υψηλότερος όταν το φάρμακο χορηγείται ευρέως.
Αύξηση του Σωματικού Βάρους με τη Διακοπή του Φαρμάκου
Σήμερα, το Ozempic έχει εγκριθεί για την απώλεια βάρους βραχυπρόθεσμα. Τι συμβαίνει, επομένως, όταν οι ασθενείς σταματήσουν τη λήψη του φαρμάκου.
Μία μελέτη που παρακολούθησε την πορεία 232 εθελοντών της αρχικής μελέτης, παρατήρησε ότι σχεδόν όλοι πήραν ξανά τα κιλά που είχαν χάσει με το Ozempic, εντός 1 έτους μετά τη διακοπή του φαρμάκου. Επιπλέον, όλοι οι δείκτες αρτηριακής πίεσης, γλυκόζης αίματος και χοληστερόλης επανήλθαν στα επίπεδα που είχαν πριν τη λήψη του φαρμάκου.
Τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής δείχνουν ότι πιθανώς θα πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί με αυτού του είδους τα φάρμακα. Η απώλεια βάρους είναι γενικά ένας δύσκολος στόχος και ένα «θαυματουργό φάρμακο» δεν μπορεί να είναι εξίσου αποτελεσματικό με τις αλλαγές στη διατροφή και τον τρόπο ζωής μακροπρόθεσμα.
Βέβαια, κάποιος θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι πιθανώς θα πρέπει να παίρνει το Ozempic μακροπρόθεσμα για να διατηρήσει τα κιλά του σε χαμηλά επίπεδα. Ωστόσο, σήμερα δεν έχουν γίνει κλινικές μελέτες για τις μακροχρόνιες επιδράσεις της λήψης του φαρμάκου, επομένως η προσέγγιση αυτή ενδεχομένως δεν είναι ασφαλής.
Αυτή τη στιγμή δοκιμάζονται αρκετά διαφορετικά φάρμακα που στοχεύουν τις ορμόνες του εντέρου για την απώλεια βάρους, αρκετά από τα οποία φαίνεται ότι είναι περισσότερο αποτελεσματικά από τη σεμαγλουτίδη. Τελικά, ωστόσο, η φυσική άσκηση και οι αλλαγές στη διατροφή μακροπρόθεσμα αποτελούν τις μοναδικές ασφαλείς προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας μακροπρόθεσμα.
Επιμέλεια: Αντώνιος Δημητρακόπουλος MD, PhD, Ειδικός Παθολόγος Διευθυντής Γ’ Παθολογικής Κλινικής Ερρίκος Ντυνάν HC, ΕΔΙΠ Παθολογίας-Ανοσολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ
Πηγή: https://pathologia.eu/enimerosi/eswterikh-pathologia/ozempic-semagloutidi/