Ο διευθυντής της Β΄ Καρδιολογικής Κλινικής του Ναυτικού Νοσοκομείου της Αθήνας, Σπύρος Παπαϊωάννου, γράφει για τον προαγωνιστικό έλεγχο και την άσκηση στην εποχή της πανδημίας του Covid 19.
«Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μας και την καθημερινότητα τον τελευταίο χρόνο ήταν ριζικές και αναπόφευκτες. Οι κανόνες της κοινωνικής αποστασιοποίησης έχουν επηρεάσει από την κοινή άθληση ως τον πρωταθλητισμό. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας άνω του 80% των λοιμώξεων COVID-19 διαδράμουν ασυμπτωματικές ως εκ τούτου ήταν αναγκαία η απάντηση σε ερωτήματα πέριξ της άσκησης καθώς ο ασκούμενος πρέπει να δύναται να προστατευθεί και να προστατεύει τους γύρω του.
Η τακτική μετρίου βαθμού άσκηση έχει αναμφίβολα ευεργετικές επιδράσεις τόσο για το καρδιαγγειακό σύστημα όσο στο ανοσοποιητικό. Οι αθλητές και οι συχνά αθλούμενοι που διατηρούν ένα υγιεινό τρόπο ζωής έχουν πολύ λιγότερες πιθανότητες για μεταβολικά και καρδιαγγειακά νοσήματα, που όπως είναι γνωστό πλέον αποτελούν παράγοντες υψηλού κινδύνου για σοβαρή COVID 19 λοίμωξη. Τονίζεται, δε, ότι οι αθλούμενοι παρουσιάζουν βελτιωμένο ανοσοποιητικό σύστημα με χαμηλά επίπεδα δεικτών φλεγμονής.
Σε αντίθεση με την κοινή άθληση, η έντονη παρατεταμένη άσκηση και ο πρωταθλητισμός ίσως δεν είναι τόσο ευεργετικές και υπάρχει διχογνωμία στους ειδικούς. Συγκεκριμένα σε αθλητές υψηλού επιπέδου παρατηρείται καταπόνηση και επιβάρυνση της καρδιάς καθώς και ενίοτε του ανοσοποιητικού, έστω και υποκλινική. Στη νέα πανδημία, λοιπόν, γεννήθηκε το ερώτημα του αν αυτοί οι αθλητές έχουν υψηλότερο κίνδυνο για COVID 19 σοβαρή λοίμωξη και αν θα πρέπει να λαμβάνουν επιπλέον μέτρα την περίοδο που διανύουμε.
Πλέον είναι γνωστό ότι ο COVID 19 συχνά ασκεί καρδιοτρόπες δράσεις και οι προτεινόμενοι μηχανισμοί είναι αυτοί της άμεσης λοίμωξης και της επαγόμενης από την φλεγμονώδη αντίδραση του οργανισμού βλάβες. Ενώ για τους ασυμπτωματικούς δεν έχουμε σαφή εικόνα, γνωρίζουμε ότι στους νοσηλευόμενους ως και το 25% αυτών εμφανίζουν καρδιακή βλάβη κάποιου βαθμού, ποσοστό σαφώς υψηλότερο από αυτό των λοιπών ιογενών εποχιακών λοιμώξεων. Η βλάβη εμφανίζεται είτε με τη μορφή αρρυθμιογένεσης είτε με βλάβη του καρδιακού μυ. Σε όλες τις περιπτώσεις φλεγμονής της καρδιάς – μυοκαρδίτιδας – υπάρχει ολική αποχή από την άσκηση για διάστημα τουλάχιστον 6 μηνών που κατευθύνεται από τα ευρήματα και την κλινική εικόνα. Η άσκηση εν μέσω ενεργούς μυοκαρδίτιδας ή στην υποξεία φάση αυτής είναι αιτία αιφνιδίου θανάτου και υπολογίζεται ότι 7-20% των αιφνιδίων θανάτων στην άθληση σε νέους οφείλεται σε μυοκαρδίτιδα. Οι πάσχοντες από COVID 19 ασυμπτωματική ή ήπια λοίμωξη δεν ενδέχεται να βρίσκονται σε κίνδυνο κατά την άθληση μετά το πέρας της λοίμωξης. Σε περίπτωση, όμως, νοσηλείας και βαριάς νόσησης απαιτείται εξατομικευμένος έλεγχος προ επιστροφής στην αθλητική δραστηριότητα.
Πλέον είναι γνωστό ότι ο COVID 19 συχνά ασκεί καρδιοτρόπες δράσεις και οι προτεινόμενοι μηχανισμοί είναι αυτοί της άμεσης λοίμωξης και της επαγόμενης από την φλεγμονώδη αντίδραση του οργανισμού βλάβες. Ενώ για τους ασυμπτωματικούς δεν έχουμε σαφή εικόνα, γνωρίζουμε ότι στους νοσηλευόμενους ως και το 25% αυτών εμφανίζουν καρδιακή βλάβη κάποιου βαθμού, ποσοστό σαφώς υψηλότερο από αυτό των λοιπών ιογενών εποχιακών λοιμώξεων. Η βλάβη εμφανίζεται είτε με τη μορφή αρρυθμιογένεσης είτε με βλάβη του καρδιακού μυ. Σε όλες τις περιπτώσεις φλεγμονής της καρδιάς – μυοκαρδίτιδας – υπάρχει ολική αποχή από την άσκηση για διάστημα τουλάχιστον 6 μηνών που κατευθύνεται από τα ευρήματα και την κλινική εικόνα. Η άσκηση εν μέσω ενεργούς μυοκαρδίτιδας ή στην υποξεία φάση αυτής είναι αιτία αιφνιδίου θανάτου και υπολογίζεται ότι 7-20% των αιφνιδίων θανάτων στην άθληση σε νέους οφείλεται σε μυοκαρδίτιδα. Οι πάσχοντες από COVID 19 ασυμπτωματική ή ήπια λοίμωξη δεν ενδέχεται να βρίσκονται σε κίνδυνο κατά την άθληση μετά το πέρας της λοίμωξης. Σε περίπτωση, όμως, νοσηλείας και βαριάς νόσησης απαιτείται εξατομικευμένος έλεγχος προ επιστροφής στην αθλητική δραστηριότητα.
Αν και η επιστροφή μετά τη λοίμωξη φαίνεται δαιδαλώδης, δε θα πρέπει να παραμελούμε τη σωματική άσκηση εφόσον γίνεται με κανόνες. Η πανδημία έχει αποτελέσει για κάποιους αφορμή για αθλητική δραστηριότητα στην ύπαιθρο ή στο σπίτι, ενώ για άλλους με κλειστές τις δομές των γυμναστηρίων είναι αιτία για αποχή. Εμείς ενθαρρύνουμε τη σωματική ευεξία, καθώς εκτός από τη συμβολή της στην καρδιά αμβλύνει τις επιπτώσεις της ψυχολογικής επιβάρυνσης της αποστασιοποίησης.
Επιμέλεια-Συγγραφή: Σπύρος Παπαϊωάννου MD,PhD,FESC, ΠΛΧΟΣ (ΥΙ), Επεμβατικός Καρδιολόγος