Η νέα παραλλαγή του στελέχους Όμικρον γνωστή ως XBB.1.5 έχει αρχίσει να εξαπλώνεται αυτή τη στιγμή σε αρκετές χώρες του κόσμου, εκτοπίζοντας τις υπόλοιπες παραλλαγές. Τα τελευταία δεδομένα δείχνουν ότι η παραλλαγή ΒΑ.5 έχει υποχωρήσει τελείως σήμερα και αυτή τη στιγμή το σύνολο των περιστατικών του στελέχους Όμικρον αποδίδονται κατά σειρά στις παραλλαγές XBB.1.5, BQ.1.1 και BQ.1.
Η παραλλαγή XBB.1.5 αποτελεί υποπαραλλαγή της XBB.1 η οποία με τη σειρά της προέρχεται από την παραλλαγή XBB. Η τελευταία ανιχνεύθηκε για πρώτη φορά στην Ινδία περίπου στα μέσα Αυγούστου και κυριάρχησε άμεσα στη χώρα, ενώ άμεσα εξαπλώθηκε και σε άλλες γειτονικές χώρες της Ασίας, σύμφωνα με το περιοδικό Cell Reports.
Η παραλλαγή XBB είναι αποτέλεσμα ανασυνδυασμού δύο απογόνων της παραλλαγής ΒΑ.2.
Στη Σιγκαπούρη, η παραλλαγή XBB ενοχοποιείται για μία κατακόρυφη αύξηση των περιστατικών, η οποία ωστόσο δεν συνοδεύτηκε από αντίστοιχη αύξηση νοσηλειών και θανάτων.
Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν δεδομένα που να δείχνουν ότι η παραλλαγή XBB.1.5 προκαλεί σοβαρότερα συμπτώματα από τις προηγούμενες παραλλαγές του στελέχους Όμικρον, καθώς δεν έχει καταγραφεί αύξηση των νοσηλειών και των θανάτων στις περιοχές όπου ήδη έχει κυριαρχήσει η παραλλαγή.
Ωστόσο, όπως φαίνεται η παραλλαγή XBB.1.5 έχει αυξημένη μολυσματικότητα, επομένως αναμένεται ότι θα επηρεάσει ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού, ιδιαίτερα σε μία περίοδο όπου δεν υπάρχουν πλέον μέτρα πρόληψης για την COVID-19.
Η παραλλαγή XBB.1.5 μπορεί να αποφύγει την εξουδετέρωση από την προϋπάρχουσα ανοσία εξίσου αποτελεσματικά με τις προηγούμενες δύο παραλλαγές (XBB.1 και XBB), σύμφωνα με μία μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature, ενώ έχει και μεγαλύτερη συγγένεια για τους υποδοχείς ACE2, γεγονός που μπορεί να εξηγήσει ίσως την αυξημένη μολυσματικότητα της νέας παραλλαγής.
Η υψηλή συγγένεια της παραλλαγής XBB.1.5 για τους παραπάνω υποδοχείς αποδίδεται σε μία μετάλλαξη στην περιοχή 486, η οποία έχει συνδεθεί με την ανθεκτικότητα του ιού στην εξουδετέρωση από τα αντισώματα από την αρχή της πανδημίας.
Κατά συνέπεια, καταλαβαίνουμε ότι οι μεταλλάξεις αυτής της περιοχής, αν και αυξάνουν τη μολυσματικότητα του ιού, συνήθως περιορίζουν την ανθεκτικότητά του στην εξουδετέρωση από τα αντισώματα, επομένως δεν ευνοούνται πάντοτε από την εξέλιξη. Η νεότερη παραλλαγή XBB.1.5 ναι μεν μεταδίδεται ευκολότερα από την XBB.1, ωστόσο δεν είναι εξίσου ανθεκτική στην ανοσία του οργανισμού.
Επιμέλεια: Αντώνιος Δημητρακόπουλος MD, PhD, Ειδικός Παθολόγος Διευθυντής Γ’ Παθολογικής Κλινικής Ερρίκος Ντυνάν HC, ΕΔΙΠ Παθολογίας-Ανοσολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ