Έκτακτη επικαιρότητα για τη θεραπεία της νόσου COVID-19: Το Tocilizumab βελτιώνει σημαντικά τα κλινικά αποτελέσματα των ασθενών με μέτρια ή σοβαρή πνευμονία COVID-19
Οι Καθηγητές της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Ευστάθιος Καστρίτης και Θάνος Δημόπουλος παρουσιάζουν είδηση που ανακοινώθηκε στη Γαλλία πριν από λίγες ώρες και αφορά σε μία πολυκεντρική τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη κλινική δοκιμή του tocilizumab, ενός μονοκλωνικού αντισώματος που μπλοκάρει τον υποδοχέα της κυτταροκίνης ιντερλευκίνη-6.
Σε ασθενείς με πνευμονία από COVID-19, υπάρχουν ισχυρά δεδομένα ότι μια «καταιγίδα κυταροκινών», που προκαλείται ως αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος του ασθενούς στη μόλυνση από τον ιό SARS-CoV-2, οδηγεί σε οξεία αναπνευστική ανεπάρκεια και μερικές φορές σε θάνατο. Κυρίαρχο ρόλο ανάμεσα σε διάφορες κυτταροκίνες φαίνεται ότι παίζει η ιντερλευκίνη-6 (IL-6). Η ιντερλευκίνη-6 συνδέεται με τον υποδοχέα της (IL-6R) και συμβάλλει στην περαιτέρω αύξηση της φλεγμονής, με παραγωγή και άλλων κυτταροκινών, και στην κινητοποίηση διαφόρων κυττάρων όπως μακροφάγων, ουδετερόφιλων πολυμορφοπύρηνων και κυτταροτοξικών λεμφοκυττάρων, τα οποία προκαλούν έντονη φλεγμονή στους πνεύμονες των ασθενών με COVID-19. Έχει διαπιστωθεί ότι αυξημένα επίπεδα IL-6 στον ορό ασθενών με COVID-19 συσχετίζονται με αναπνευστική ανεπάρκεια καθώς και με το σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας (ARDS). Μέχρι προσφάτως, έχει διαπιστωθεί σε μελέτες φάσης ΙΙ (δηλαδή χωρίς ομάδα ελέγχου) ότι η χορήγηση του μονοκλωνικού αντισώματος tocilizumab, το οποίο μπλοκάρει τον υποδοχέα της ιντερλευκίνης-6, μπορεί να ελαττώσει τους δείκτες φλεγμονής σε ασθενείς με COVID-19 και πιθανά να επιταχύνει την κλινική βελτίωση. Προκειμένου όμως να αποδειχθεί, πέραν πάσης αμφιβολίας, η αποτελεσματικότητα μιας θεραπευτικής αγωγής, απαιτείται να πραγματοποιηθεί προοπτική τυχαιοποιημένη συγκριτική μελέτη, η οποία να συγκρίνει τη θεραπευτική αγωγή με την καθιερωμένη θεραπευτική αγωγή (ομάδα ελέγχου).
Η πλατφόρμα κλινικών μελετών CORIMUNO-19 σχεδιάστηκε και δημιουργήθηκε ταχύτατα, ώστε να αξιολογήσει την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια διαφόρων ρυθμιστών του ανοσοποιητικού συστήματος καθώς και άλλων θεραπειών σε ενήλικες ασθενείς με σοβαρή λοίμωξη COVID-19. Στο πλαίσιο αυτής της πλατφόρμας, στις 27 Μαρτίου 2020 ξεκίνησε στη Γαλλία μία σειρά πολυκεντρικών τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων κλινικών δοκιμών. Για τη συγκεκριμένη μελέτη επιλέχθηκαν ασθενείς που νοσηλεύονταν με μέτρια ή σοβαρή πνευμονία COVID-19, χωρίς να απαιτείται η εισαγωγή τους σε μονάδα εντατικής θεραπείας. Το κύριο σύνθετο καταληκτικό σημείο της μελέτης ήταν είτε η ανάγκη μηχανικού αερισμού (με ή χωρίς διασωλήνωση του ασθενούς) είτε ο θάνατος μέχρι την ημέρα 14 από την εισαγωγή στην μελέτη. Συνολικά τυχαιοποιήθηκαν 129 ασθενείς: 65 έλαβαν την καθιερωμένη αγωγή μαζί με tocilizumab και 64 έλαβαν μόνο την καθιερωμένη αγωγή. Χθες το βράδυ εκδόθηκε Δελτίο Τύπου στο οποίο αναφέρθηκε ότι το σκέλος της μελέτης όπου οι ασθενείς έλαβαν tocilizumab παρουσίασε σημαντική βελτίωση σε σχέση με το σκέλος της μελέτης όπου οι ασθενείς δεν έλαβαν tocilizumab. Λόγω της σοβαρότητας της πνευμονίας που προκαλεί ο ιός SARS-CoV-2, οι ερευνητές και ο χορηγός ένιωσαν υποχρεωμένοι να αποκαλύψουν αυτές τις πληροφορίες, εν αναμονή της αξιολόγησης της εργασίας από ανεξάρτητους κριτές και ενώ συνεχίζεται η συγκέντρωση των δεδομένων της μελέτης.