Το αλκοόλ δεν διεγείρει τον εγκέφαλο, αλλά τον καταστέλλει. Δεν μας ζεσταίνει, αλλά μας κρυώνει. Η επίδραση τροφής, υγρών και τρόποι κατανάλωσης
Η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών αυξάνεται σημαντικά στις γιορτινές ημέρες και μαζί με αυτήν αυξάνονται και οι θεωρίες που μεταδίδονται από στόμα σε στόμα για πώς θα μπορέσει κάποιος να έρθει στην επιθυμητή κατάσταση ευφορίας, χωρίς να μεθύσει. Σε αυτές υπάρχουν αλήθειες, αλλά και πολλή μυθοπλασία, αναφέρει ο επίκουρος καθηγητής Φαρμακολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κύπρου, Νικόλας Διέτης. Μιλώντας στο iatronet.grδιαλύει παγιωμένους μύθους αναφορικά με τη δράση της αιθανόλης στον ανθρώπινο εγκέφαλο και στον οργανισμό γενικότερα, εξηγεί την επίδραση της τροφής, του νερού και του τρόπου κατανάλωσης του ποτού, ενώ μεταφέρει πρακτικές συμβουλές για να μειώσουμε το ρίσκο μέθης.
Αλκοόλ και «κέφι»
Ένας από τους παγιωμένους μύθους σχετίζεται με τον τρόπο με τον οποίο το αλκοόλ φέρνει το «κέφι», διεγείροντας τον εγκέφαλο. «Η αιθανόλη, που περιέχεται στα αλκοολούχα ποτά, είναι μια νευροκατασταλτική ουσία. Καταστέλλει τον εγκέφαλο, δεν τον διεγείρει», διευκρινίζει ο κ.Διέτης, προσθέτοντας πως αυτή η καταστολή προκαλεί τη μείωση του κινητικού συντονισμού, τη δυσκολία λήψης αποφάσεων, την απώλεια μνήμης, τις επιβραδυνόμενες αντιδράσεις κ.ά. «Έτσι και το ‘κέφι’ δεν οφείλεται σε διέγερση του εγκεφάλου, αλλά στην καταστολή του ελέγχου συναισθημάτων και παρορμήσεων», επισημαίνει.
Ο δεύτερος μύθος είναι ότι το αλκοόλ μας ζεσταίνει. «Σε αντίθεση με την ευρεία αντίληψη, το αλκοόλ δεν αυξάνει την θερμοκρασία του οργανισμού, αλλά την μειώνει.Καταστέλλει το κέντρο ρύθμισης της θερμοκρασίας του σώματός μας, τον υποθάλαμο. Η μεγάλη κατανάλωση μάλιστα, προκαλεί υποθερμία», διευκρινίζει, για να προσθέσει πως στην υποθερμική του δράση συνεισφέρει και η υπογλυκαιμία (η μείωση γλυκόζης στο αίμα) που προκαλείται απ’το αλκοόλ, μέσω καταστολής του ήπατος, το οποίο παράγει/εκκρίνει γλυκόζη στο αίμα.
Γιατί τότε αισθανόμαστε πιο ζεστοί όταν πιούμε 1-2 ποτά; Πρόκειται για ψευδαίσθηση ζεστασιάς, αναφέρει ο επ.καθηγητής, εξηγώντας πως αυτή οφείλεται σε δύο λόγους:
- Το αλκοόλ διαστέλλει τα αγγεία μας μέσω αύξησης του φυσικού αγγειοδιασταλτικού στο σώμα μας, του oξείδιου του αζώτου (ΝΟ). Αυτή η διαστολή αυξάνει το αίμα στην επιφάνεια του σώματος, νιώθοντας ζεστό το δέρμα μας.
- Επίσης, το αλκοόλ, ως νευροκατασταλτικό, καταστέλλει έμμεσα τον μυϊκό τόνο χαλαρώνοντας τους μύες, και άρα μειώνει το τρεμούλιασμα που κάνουμε όταν κρυώνουμε, δίνοντας την ψευδαίσθηση ότι δεν μας επηρεάζει η έκθεση στο κρύο.
Τροφή, υγρά, τρόπος κατανάλωσης
Τρεις παράγοντες μπορούν τεκμηριωμένα να μειώσουν την επίπτωση της μέθης από το αλκοόλ: η παρουσία τροφής στομάχι, η ενυδάτωση και ο τρόπος/ρυθμός κατανάλωσης του ποτού. Ο κ.Διέτης εντοπίζει αλήθειες και μύθους σε όσα γνωρίζει το κοινό και για τους τρεις αυτούς παράγοντες:
Τροφή: Η τροφή στο στομάχι βάζει ένα φυσικό «φράγμα» καθυστερώντας την απευθείας απορρόφηση του αλκοόλ από το έντερο. Επίσης, ενεργοποιεί τα μεταβολικά ένζυμα του αλκοόλ στο στομάχι, πριν απορροφηθεί από το αίμα και μεταβληθεί από το ήπαρ.
- Με μικρή κατανάλωση αλκοόλ, η τροφή: α) θα καθυστερήσει την απορρόφηση του, β) θα μειώσει την μέγιστη ποσότητά του στο αίμα και γ) θα μειώσεικαι την ολική ποσότητα στο αίμα.
- Αν όμως κάποιος πιει περισσότερο, η τροφή θα κάνει μόνο τα δύο πρώτα, καθώς δεν θα μπορεί να μειώσει την συνολική ποσότητα που εν τέλει θα απορροφηθεί στο αίμα.
«Με απλά λόγια, τρώγοντας κάτι, είτε πριν είτε κατά την διάρκεια της κατανάλωσης αλκοόλ, θα μετριάσει την επίπτωσή του αλκοόλ στον εγκέφαλο και άρα θα μειώσει το ρίσκο μέθης. Όμως αν η ποσότητα είναι μεγάλη, η εγκεφαλική καταστολή είναι αναπόφευκτη», επισημαίνει, προσθέτοντας έναν αστερίσκο, που σχετίζεται με την πυκνότητα του αλκοόλ. «Το αλκοόλ πυκνότητας πάνω από 30% ερεθίζει το στομάχι, άρα ένας συνδυασμός ποσότητας και πυκνότητας, μπορεί να προκαλέσει έμετο, που θα προαχθεί από την παρουσία μεγάλης ποσότητας τροφής στο στομάχι», εξηγεί. Για τον λόγο αυτό προτείνει τον μετριασμό της ποσότητας της τροφής και το «άπλωμά» της χρονικά. Τροφές υψηλές σε λιπαρά, πρότεινες και φυτικές ίνες (ξηροί καρποί, τυρί, ψάρι, αυγά, λαχανικά) μετριάζουν περισσότερο την τοξικότητα του αλκοόλ.
Υγρά: Είναι ευρέως γνωστό ότι το αλκοόλ προκαλεί αφυδάτωση. «Αυτό γίνεται επειδή καταστέλλει την αντιδιουρητική ορμόνη του οργανισμού, προκαλώντας διούρηση. Εκτός από νερό όμως χάνουμε & ηλεκτρολύτες. Η μείωση και των δύο επηρεάζουν άμεσα τον εγκέφαλο & συνεισφέρουν στη μέθη», εξηγεί ο επ.καθηγητής.
Διευκρινίζει, ωστόσο, ότι η διουρητική δράση του αλκοόλ είναι αναλογική με την πυκνότητα & ποσότητά του. «Για να αποτρέψουμε την αφυδάτωση από σημαντική κατανάλωση αλκοόλ, θα πρέπει η ενυδάτωση να γίνεται και αυτή αναλογικά, σε ποσότητα & σε ρυθμό, με την κατανάλωση του αλκοόλ, ώστε να υπάρχει ισορροπία. Μια ρουφηξιά νεράκι, μια αλκοόλ», προτείνει, προσθέτοντας πως σε περίπτωση σημαντικής κατανάλωσης αλκοόλ είναι καλό να αποφεύγεται ο συνδυασμός του με αναψυκτικά που περιέχουν καφεΐνη (cola, energydrinks) λόγω συνέργειας αφυδάτωσης.
Τρόπος και ρυθμός:Εκτός από την ποσότητα και την πυκνότητα του αλκοόλ, η επίπτωση της μέθης εξαρτάται και από τον χρόνο μέσα στον οποίο θα το καταναλώσουμε, δηλαδή τον ρυθμό. Αυτή η γνώση είναι αληθής, αναφέρει ο κ.Διέτης, καθώς το σώμα μας μπορεί να μεταβολίσει (διασπάσει) περίπου μια μονάδα αλκοόλ ανά 40 με 60 λεπτά της ώρας. «Αυτό το νούμερο δεν αναφέρεται στη μέθη, αλλά στον χρόνο που παίρνει το σώμα μας για να αποβάλλει την ποσότητα του αλκοόλ, μέσω μεταβολικών ενζύμων – τα οποία φανταστείτε τα ως ένα ψαλίδι (ένζυμο) που κόβει χαρτί (αλκοόλ) με ικανότητα κάποιου ρυθμού (= 1 μονάδα αλκοόλ/1 ώρα)», εξηγεί, διευκρινίζοντας πως ο χρόνος διαφέρει ανάλογα με τον Δείκτη Μάζας Σώματος του καθενός, το είδος του ποτού, το αν παίρνει φάρμακα και άλλους παράγοντες.
Σε ό,τι αφορά τον τρόπο κατάποσης, οι μικρές γουλιές έχουν μικρότερο ρίσκο μέθης από τις μεγάλες. «Αν πιεις9 σφηνάκια σε 3 ώρες (= 3 μονάδες/ώρα), έχεις μεγαλύτερη πιθανότητα να μεθύσεις παρά αν πιεις 1 μεγάλο ποτήρι κρασί σε 3 ώρες (= 3 μον/ώρα). Η ποσότητα & ρυθμός είναι ίδια, διαφέρει ο τρόπος κατάποσης», αναφέρει, εξηγώντας πως αυτό συμβαίνει επειδή όταν η ποσότητα του αλκοόλ εισάγεται σε μικρές σταθερές δόσεις, αλλάζει ο ρυθμός με τον οποίο αποβάλλεται απ’το σώμα μας. Αυτό στην φαρμακολογία ονομάζεται «order of kinetics» – τάξεις κινητικής, και καθορίζει τον τρόπο που αποβάλλεται ένα φάρμακο/ουσία.
Να το δούμε όπως τα φάρμακα
Συμπυκνώνοντας το μήνυμα, ο κ.Διέτης υπογραμμίζει πως το αλκοόλ έχει φαρμακολογικές ιδιότητες και πρέπει να το αντιμετωπίζουμε όπως και τα φάρμακα. «Δρα στον εγκέφαλο και στο σώμα μας όπως δρουν τα φάρμακα. Έχει συγκεκριμένο στόχο, επιφέρει αλλαγές στον εγκέφαλό μας, δεν συνδυάζεται με συγκεκριμένες τροφές, δεν συνδυάζεται με συγκεκριμένα φάρμακα. Αν αυτό γίνει κατανοητό στον κόσμο, θα συμβάλλει στο να καταναλώνονται στη σωστή δόση, στον σωστό χρόνο και στη σωστή συχνότητα», καταλήγει.
Πηγή: www.iatronet.gr
