Εδώ και λίγες ημέρες γίνεται μεγάλη συζήτηση διεθνώς για την δυνατότητα, δεδομένης της έλλειψης επαρκούς ποσότητας εμβολίων, εφαρμογής μιας δόσης μόνο και καθυστέρηση για μερικούς μήνες της δεύτερης δόσης. Αυτό εφαρμόζεται ήδη στο Ηνωμένο Βασίλειο, και συζητιέται και στην Γερμανία. Οι υποστηρικτές της τακτικής αυτής λένε ότι παρέχεται μεν μερική μόνο ανοσία έναντι του κορωνοϊού, αλλά η ανοσία αυτή θα εγκατασταθεί σε μεγαλύτερο αριθμό ατόμων, οπότε τελικά η θνητότητα θα μειωθεί. Δεδομένου όμως ότι όλες οι μελέτες για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων που έχουν εγκριθεί έγιναν με την εφαρμογή δύο δόσεων σε καθορισμένο χρονικό διάστημα, οι περισσότεροι δεν θεωρούν ορθή την τακτική αυτή, μεταξύ των οποίων και ο Dr. Fauci των ΗΠΑ. Επίσης, μερικοί ιολόγοι, όπως ο Paul Bieniasz, καθηγητής ιολογίας του Πανεπιστημιου Rockefeller, θεωρούν ότι με την μερική ανοσία θα δοθεί η δυνατότητα στον ιό να δημιουργήσει μεταλλαγμένα στελέχη, ανθεκτικά στα υπάρχοντα εμβόλια. Προσωπικά πιστεύω ότι πρέπει με ευλάβεια να ακολουθήσουμε την δοκιμασμένη τακτική, δηλαδή την χορήγηση δύο δόσεων με μεσοδιάστημα 3-4 εβδομάδων. Με την τακτική της μακρόχρονης καθυστέρησης της δεύτερης δόσης μπαίνουμε σε αχαρτογράφητα νερά και ίσως αυτό να μας οδηγήσει σε καταστροφικά αποτελέσματα, όπως θα είναι μια επικίνδυνη μετάλλαξη του ιού. Θεωρώ ότι η τακτική αυτή δεν προκρίνεται για λόγους επιστημονικούς, αλλά κυρίως πολιτικούς – συνέπεια του πανικού των ηγετών του δυτικού κόσμου μετά τα μεγάλα λάθη τους στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Ειδικά για την χώρα μας, είναι τελείως αχρείαστη η τακτική της αναβολής της δεύτερης δόσης και θα εξηγήσω στη συνέχεια το γιατί.
ΕΜΒΟΛΙΑ ΠΟΥ ΘΑ ΛΑΒΕΙ Η ΕΛΛΑΔΑ ΤΟ ΠΡΩΤΟ 3ΜΗΝΟ ΤΟΥ 2021
Σύμφωνα με την τελευταία ενημέρωση του ΕΟΔΥ η χώρα μας μέχρι το τέλος Μαρτίου θα πάρει 1.348.425 δόσεις από την Pfizer, και πιθανόν άλλες 1.180.930 βάσει της τελευταίας συμφωνίας που σύναψε η ΕΕ (Eικόνα 1). Επίσης, 240.000 δόσεις από την Moderna, καθώς και 400.000 δόσεις από την Astra, αρχές Φεβρουαρίου, αμέσως μετά την έγκρισή του. Επιπλέον, θα λάβουμε μεγάλο ακόμη αριθμό δόσεων από την Astra, μέχρι τέλος Μαρτίου, ενώ είναι πολύ πιθανόν τον Φεβρουάριο να έχει εγκριθεί και το εμβόλιο της Johnson & Johnson, το οποίο θα αρχίσει αμέσως να διανέμεται, εφόσον η ΕΕ έχει συμβόλαιο για 200 εκατομμύρια δόσεις. Στη χώρα μας αντιστοιχεί το 2.36% του συνόλου, επομένως 4.72 εκατομμύρια δόσεις από τις οποίες ένα σημαντικό ποσοστό είναι πιθανόν να λάβουμε μέσα στον Μάρτιο. Συμπερασματικά, μέχρι τέλος Μαρτίου θα έχουμε σίγουρα 2 εκατομμύρια δόσεις και με μεγάλη πιθανότητα 4 εκατομμύρια δόσεις.
Η ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΜΑΣ
Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2011, η οποία όμως θεωρείται ότι περίπου ισχύει και σήμερα, ο πληθυσμός της Ελλάδας έχει την εξής κατανομή (Eικόνα 2):
0-14 ετών: 1.666.888 (15,20%)
15-64 ετών: 7.423.889 (67,71%)
65 ετών και άνω: 1.873.243 (17,08%)
Η ομάδα με την μεγάλη θνητότητα από την Covid-19 είναι ως γνωστόν οι 65 ετών και άνω, οι οποίοι μαζί με τα νεότερα άτομα υψηλού κινδύνου (καρδιοπάθειες, ΣΔ, κλπ) θα πρέπει να εμβολιασθούν το συντομώτερο. Συνολικά υπολογίζω ότι μπορεί να είναι γύρω στα 2.5 εκατομμύρια. Αν δεχθούμε ότι στο κομμάτι αυτό του πληθυσμού η αποδοχή του εμβολιασμού θα είναι γύρω στο 80%, ποσοστό που προσωπικά το θεωρώ πολύ ικανοποιητικό, φθάνουμε στα 2 εκατομμύρια.
ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΥ ΓΙΑ Covid-19
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι με τα εμβόλια που θα είναι διαθέσιμα μπορεί σίγουρα να εμβολιασθεί το 1 εκατομμύριο του κομματιού του πληθυσμού αυτού μέσα στους επόμενους δύο μήνες, και με σημαντικές πιθανότητες και τα 2 εκατομμύρια. Και αυτό αν λάβουμε υπόψιν ότι το εμβόλιο της Johnson & Johnson βρίσκεται στη φάση 3 από τον Σεπτέμβριο, η οποία ολοκληρώνεται τέλος Ιανουαρίου και αρχές Φεβρουαρίου υποβάλλεται για έγκριση, ενώ τα μέχρι τώρα αποτελέσματα είναι ικανοποιητικά. Επιπλέον το εμβόλιο είναι μονοδοσικό, που σημαίνει εμβολιασμό των διπλάσιων ατόμων, ενώ φυλάσσεται σε συνηθισμένες θερμοκρασίες ψύξης, γεγονός που διευκολύνει την αποθήκευση και διανομή του. Ενώ, λοιπόν, τώρα φαίνεται ότι το κύριο πρόβλημα είναι η ανεπάρκεια των εμβολίων, σε λίγο πιστεύω ότι το πρόβλημα θα είναι ο κατάλληλος προγραμματισμός τους και η έγκαιρη εκτέλεσή τους. Είναι γεγονός ότι σήμερα χάνονται 10-20% εμβόλια από διαφόρους λόγους, κυρίως όμως από μη προσέλευση σε προγραμματισμένα ραντεβού. Αυτό μπορεί να λυθεί με την οργάνωση μιας βάσης δεδομένων ατόμων νεωτέρων ηλικιών αλλά υψηλού κινδύνου, οι οποίοι είναι πρόθυμοι να μεταβούν οπουδήποτε άμεσα, προκειμένου να εμβολιασθούν. Υπάρχουν πάρα πολλοί στην κατηγορία αυτή και μπορεί να τους χορηγούνται οι δόσεις που δεν χρησιμοποιήθηκαν, με την άμεση ειδοποίηση και προσέλευσή τους.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
1. Με την επιστημονικά αποδεδειγμένη και αξιόπιστη τακτική των έγκαιρα χορηγουμένων δύο δόσεων, αποφεύγουμε αστοχίες και τυχόν επικίνδυνες εξελίξεις. Το να πετύχουμε το ημίμετρο της μερικής ανοσίας είναι, για την χώρα μας τουλάχιστον, περιττό. Εξ άλλου, βρισκόμαστε σε περίοδο σχετικής ύφεσης της πανδημίας και δεν θα πρέπει να κάνουμε κινήσεις πανικού, όπως σε άλλες χώρες όπου παρατηρείται μεγάλη έξαρση των κρουσμάτων.
2. Χρειάζεται ιδιαίτερη μέριμνα για την απρόσκοπτη και αποτελεσματική διεξαγωγή του εμβολιαστικού προγράμματος, ώστε να μην πετιούνται δόσεις εμβολίων, που είναι πολύτιμες.
3. Η πλήρης ανοσία του ευαίσθητου κομματιού του πληθυσμού μας (65+ και high risk) θα ομαλοποιήσει την καθημερινή ζωή. Θα μπορεί η κοινωνία να λειτουργήσει κανονικά και χωρίς lockdown, αφού όσοι κινδυνεύουν από βαριά νόσηση θα είναι προστατευμένοι, ενώ οι υπόλοιποι εφόσον τύχει να νοσήσουν, δεν θα χρειάζονται νοσηλεία, αλλά κατά κανόνα θα διατρέχουν την νόσο ήπια. Επομένως, θα αποσυμφορηθούν τα νοσοκομεία και οι ΜΕΘ.
4. Παρά την επιτυχία των εμβολιασμών που διαρκώς θα αυξάνεται, θα πρέπει να συνεχίσουμε με μάσκες, αποστάσεις, απολύμανση, μέχρι να πετύχουμε την ανοσία αγέλης, που θεωρώ ότι το νωρίτερο δυνατόν να συμβεί είναι το φθινόπωρο.
Επιμέλεια-Συγγραφή: Δημήτριος Μαλατσούρας, Διευθυντής της ΩΡΛ κλινικής του Τζανείου νοσοκομείου