Οι ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου (ΙΦΝΕ) είναι χρόνιες παθήσεις που προσβάλλουν συνήθως νεαρούς ενήλικες.
Πάνω από 3 εκατομμύρια άνθρωποι στην Ευρώπη ζουν με τη νόσο του Crohn ή την ελκώδη κολίτιδα ενώ στην Ελλάδα εκτιμάται ότι ο αριθμός ξεπερνάει τα 30.000 άτομα.
Οι ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου (ΙΦΝΕ) είναι χρόνιες παθήσεις που προσβάλλουν συνήθως νεαρούς ενήλικες που βρίσκονται στην πιο παραγωγική φάση της ζωής τους επηρεάζοντας την ποιότητα της ζωής τους. Ο γαστρεντερολόγος κ. Ηλιάδης Θανάσης, επιστημονικά υπεύθυνος του Γαστρεντερολογικού Τμήματος του Θεραπευτηρίου Αθηνών απαντάει σε ερωτήματα που απασχολούν το κοινό γύρω από τις πολύπλοκες και χρόνιες ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου.
Ποιες είναι οι ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου και ποια είναι τα χαρακτηριστικά τους;
Οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου (ΙΦΝΕ) περιλαμβάνουν χρόνια φλεγμονή στον πεπτικό σωλήνα. Χαρακτηρίζονται από πολυπλοκότητα καθώς διακρίνονται από ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων αλλά και διαφορετική ανάπτυξη από ασθενή σε ασθενή. Υπάρχουν δυο τύποι: η νόσος του Crohn και η ελκώδης κολίτιδα.
Η νόσος του Crohn μπορεί να προσβάλει οποιοδήποτε τμήμα του πεπτικού σωλήνα από το στόμα μέχρι τον πρωκτό ενώ η ελκώδης κολίτιδα προσβάλλει μόνο το παχύ έντερο. Οι δύο τύποι ασθενειών μπορούν να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε ηλικία. Το πιο σύνηθες είναι να εμφανίζονται πριν τα 30 έτη και σε κάποιες περιπτώσεις μετά την ηλικία των 50-60. Από τις δυο νόσους, η διάγνωση της νόσου Crohn γίνεται συνήθως σε μικρές ηλικίες.
Υπάρχουν αίτια και παράγοντες κινδύνου για την εμφάνισή τους;
Οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου ανήκουν στα αυτοάνοσα νοσήματα με άγνωστη αιτιολογία. Η γενετική προδιάθεση αποτελεί παράγοντα που συνδέεται με την εμφάνιση της νόσου όμως δεν κληρονομούνται. Δεν γνωρίζουμε όμως, ποιο είναι το αντιγόνο που πυροδοτεί την αυτοανοσία.
Επιπλέον, ενοχοποιούνται περιβαλλοντολογικοί παράγοντες π.χ. διατροφή και στρες όμως τα στοιχεία αυτά δεν έχουν διευκρινιστεί επαρκώς. Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε ότι γνωρίζουμε με βεβαιότητα πως το κάπνισμα μπορεί να προκαλέσει έξαρση ή επιδείνωση στην νόσο του Crohn ενώ η ελκώδης κολίτιδα εμφανίζεται συνήθως σε τέως καπνιστές.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Η νόσος του Crohn εκδηλώνεται με διάρροια, πόνο στην κοιλιά, πυρετό, απώλεια βάρους, αναστολή ανάπτυξης (στα παιδιά), εμετούς, αίμα στις κενώσεις αλλά και με εξωεντερικές εκδηλώσεις από το δέρμα (άφθες, έλκη, οζώδες ερύθημα) τις αρθρώσεις (αρθρίτιδα) και τα μάτια (ραγοειδίτιδα). Η ελκώδης κολίτιδα κυρίως εκδηλώνεται με αιμορραγικές διάρροιες.
Τι εξετάσεις περιλαμβάνει η διάγνωση;
Η διάγνωση γίνεται με διενέργεια κολονοσκόπησης, η οποία ελέγχει το παχύ έντερο και τον τελικό ειλεό. Κατά τη διάρκεια της κολονοσκόπησης μπορούμε να λάβουμε βιοψίες για ιστολογική εξέταση. Επίσης, στην διάγνωση της νόσου του Crohn βοηθάει η μαγνητική εντερογραφία και η εντερική κάψουλα για τον έλεγχο του λοιπού λεπτού εντέρου.
Επιπρόσθετα, μπορούν να γίνουν και άλλες εξετάσεις, όπως απεικονιστικές: αξονική ή μαγνητική τομογραφία.
Ποιος ο ρόλος της διατροφής;
Η διατροφή οφείλει να είναι εξατομικευμένη γιατί οι ασθενείς μπορεί να έχουν διαφορετική συμπτωματολογία και κλινική πορεία.
Συνεπώς, ανάλογα με την ανεκτικότητα τους ασθενούς σε τροφές, διαμορφώνεται αντίστοιχα και το διαιτολόγιό του. Είναι σημαντικό να αποφεύγεται η αφαίρεση ολόκληρων ομάδων τροφίμων γιατί αυξάνεται ο κίνδυνος για κακή θρέψη. Τα λιπαρά, τα τηγανητά και οι τροφές με συντηρητικά καλό είναι να αποφεύγονται.