Είναι γνωστό πως τα λιπίδια του αίματος είναι ένας από τους παράγοντες που καθορίζουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο, την πιθανότητα δηλαδή να πάθει κάποιος έμφραγμα του μυοκαρδίου ή αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Η χοληστερίνη και κυρίως η LDL, η «κακή» δηλαδή χοληστερίνη είναι ευρέως γνωστή και αποτελεί στόχο θεραπείας. Νεότερα δεδομένα ωστόσο έρχονται να αναδείξουν το ρόλο της Λιποπρωτεϊνης Α, γνωστής και ως Lp(a), αυξημένες τιμές της οποίας σχετίζονται με διπλάσιο ως και τετραπλάσιο κίνδυνο εκδήλωσης καρδιαγγειακών συμβάντων.
H Lp(a) είναι παρόμοια με την LDL χοληστερόλη και συμμετέχει στην αθηρωμάτωση, ενώ έχει και θρομβωτική και φλεγμονώδη δράση. Η ανώτερη φυσιολογική τιμή της είναι τα 30 mg/dl, ενώ τιμές άνω των 50 mg/dl φαίνεται να σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο για έμφραγμα του μυοκαρδίου, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (λιγότερο) και στένωση αορτικής βαλβίδας. Πρέπει να επισημανθεί εδώ ότι το 20% περίπου του πληθυσμού έχει τιμές > 50mg/dl και ότι αυτές ισοδυναμούν με τον κίνδυνο που έχει κάποιος με διαβήτη τύπου 2, ενώ πολύ υψηλές τιμές (>180 mg/dl) ισοδυναμούν με τον κίνδυνο που παρουσιάζει κάποιος με ετερόζυγο οικογενή υπερχοληστερολαιμία (μια κατάσταση που παρουσιάζει εκ γενετής πολύ υψηλή LDL και προδιαθέτει σε εμφάνιση εμφράγματος σε νεαρή ηλικία).
Η τιμή της δεν επηρεάζεται από τη διατροφή και σύμφωνα με τις τελευταίες κατευθυντήριες οδηγίες από την Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρία και την Ευρωπαϊκή Εταιρία Αθηροσκλήρωσης, πρέπει να μετράται τουλάχιστον μια φορά στη ζωή κάθε ατόμου.
Δεν υπάρχει προς το παρόν θεραπεία για την Lp(a). Τα άτομα που έχουν αυξημένα επίπεδα, θα πρέπει να υιοθετήσουν αυστηρές υγιεινοδιαιτητικές συνήθειες, όπως η διακοπή καπνίσματος, η απώλεια βάρους και η φυσική άσκηση. Συνήθως σε αυτούς τους ασθενείς δίνουμε στατίνες, τα φάρμακα που χρησιμοποιούμε δηλαδή για την ελάττωση της LDL χοληστερόλης. Οι στατίνες παρότι δεν επηρεάζουν τα επίπεδα της Lp(a), είναι γνωστό πως ελαττώνουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο έως και 25%. Τα νεότερα υπολιπιδαιμικά φάρμακα όπως τα μονοκλωνικά αντισώματα έναντι της PCSK9 φαίνεται να ελαττώνουν την τιμή της έως και 25%, ενώ πρόσφατα δεδομένα υποστηρίζουν ότι υπάρχει όφελος από τη μείωση αυτή. Τέλος ένα καινούριο μόριο, το pelacarsen βρέθηκε ότι ελαττώνει την τιμή της Lp(a), χωρίς ακόμη να έχει αποδειχθεί κλινικό όφελος.
Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι η Lp(a) είναι ένα σημαντικό κομμάτι από το παζλ που συνθέτει το συνολικό καρδιαγγειακό κίνδυνο και είναι σημαντικό να ελέγχεται τουλάχιστον μια φορά στη ζωή κάθε ατόμου. Είναι ένα χρήσιμο εργαλείο στα χέρια των ιατρών της πρωτοβάθμιας υγείας, ώστε να ταξινομήσουν τους ασθενείς στην κατηγορία κινδύνου που πραγματικά ανήκουν και να βελτιώσουν δραστικά το επίπεδο πρόληψης της νοσηρότητας από καρδιαγγειακά του γενικού πληθυσμού.
Επιμέλεια: Νικόλαος Ζώης, Ειδικός Καρδιολόγος