Όλοι μας γνωρίζουμε ότι το τσιγάρο είναι ένας ψυχοδραστικός παράγοντες από τους
ποιο επιβλαβής για την ανθρώπινη υγεία, με ολέθριες επιδράσεις στο καρδιαγγειακό,το αναπνευστικό αλλά και άλλα συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού.
Το ηλεκτρονικό τσιγάρο παράγει αεροζόλ με τη θέρμανση ενός υγρού και ενόςδιαλύτη. Τόσο το υγρό όσο και ο διαλύτης μπορεί να προκαλέσουν ζημιά .
Ο καθηγητής Ομάρ Γκουτέρεζ που έκανε μια μετανάλυση 79 μελετών που ασχολήθηκαν τόσο με το ηλεκτρονικό τσιγάρο όσο και με το IQOS και πού
δημοσίευσε στο περιοδικό Int J Environ Res Public Health 2021 Apr 18(8) 4979 ,κατέληξε στο συμπέρασμα ότι αυτές οι συσκευές προκαλούν βλάβη στον οργανισμό με τους ίδιους παθογενετικούς μηχανησμούς που προκαλεί και το κλασικό τσιγάρο
αλλά και με καινούριους μηχανισμούς που αφορούν μόνο αυτές τις συσκευές (λόγω των προσθετικών ουσιών, αρωματικών, και μετάλλων που περιέχουν). Επίσης, αναφέρει ότι παγκόσμιος οργανισμός υγείας (WHO) θεωρεί το IQOS το ίδιο βλαβερό με το ηλεκτρονικό τσιγάρο.
Οι βλαπτικές αυτές δράσεις προξενούνται από την προπυλενογλυκερόλη που όταν θερμαίνεται μετατρέπεται σε προπυλενοξείδιο που είναι μια καρκινογόνος ουσία. Ένα άλλο υγρό που είναι η ακρολείνη παράγει άσθμα Επίσης λόγω της θέρμανσης
εμπλέκονται και τα μέταλλα όπως ο κασσίτερος ο οποίος είναι κυτταροτοξικός, δηλαδή σκοτώνει τα κύτταρα του πνεύμονα. Πέρα από αυτές τις τοπικές δράσεις το ηλεκτρονικό τσιγάρο προξενεί βλαπτικές δράσεις στον εγκέφαλο ,την καρδιά, και
γενικά στα αιμοφόρα αγγεία όλου του σώματος συμπεριλαμβανομένου και του πνεύμονα. Η μελέτη του καθηγητή Τόμας Μιούνζες από το πανεπιστήμιο του Μαιντς της Γερμανίας δημοσιεύτηκε στις 13/11/2019 στο περιοδικό European Heart Journal
, απέδειξε ότι ένα ένζυμο που ονομάζεται NOX-2 είναι υπεύθυνο για την καταστροφή των αρτηριών του εγκεφάλου, της καρδιάς, των πνευμόνων κλπ. Το ένζυμο αυτό εμπλέκεται στην άμυνα του οργανισμού ενάντια στα μικρόβια και στην διαδικασία
που ονομάζεται οξειδωτικό stress μια απορρύθμιση της ισορροπίας μεταξύ των ελευθέρων ριζών και των αντιοξειδωτικών ουσιών στο σώμα μας. Όταν δεν
παραγόταν NOX-2 από τον οργανισμό υπήρχε προστασία από τις καταστρεπτικές επιδράσεις του ατμίσματος. Μια άλλη γιατρός, η Πουρνίμα Κουμάρ από το πανεπιστήμιο του Οχάιο δημοσίευσε στο περιοδικό Science – Advances την έρευνά της κατά την οποία διαπιστώνει ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο πυροδοτεί φλεγμονώδη αντίδραση μέσα στο στόμα μεταβάλλοντας το μικροβιολογικό σύστημα και τις
ισορροπίες μεταξύ βακτηριών του στόματος αυξάνοντας τελικά τον κίνδυνο περιοδοντικής νόσου μετά από μερικούς μήνες ατμίσματος.
Νομοθετικές ρυθμίσεις στις περισσότερο αναπτυγμένες χώρες που απαγορεύουν το κάπνισμα σε δημόσιους χώρους , η αύξηση της τιμής των τσιγάρων , η ύπαρξη
αποτελεσματικών φαρμακευτικών παρεμβάσεων ,αλλά και κυρίως η ενημέρωση του κόσμου για τις επιβλαβείς επιδράσεις του καπνίσματος έχουν συμβάλει στην
σημαντική μείωση του καπνίσματος φέροντας σε δύσκολη οικονομική θέση τις καπνοβιομηχανίες. Επιπρόσθετα ο αμερικανικός οργανισμός φαρμάκων ( FDA ) κάνει προσπάθειες από την μια να επιβάλει την μείωση της ποσότητας της νικοτίνης
στο κλασικό τσιγάρο ( που αν και δεν είναι η περισσότερο βλαπτική ουσία που περιέχεται σε αυτό είναι η ουσία πού προκαλεί τον εθισμό και την εξάρτηση) και από την άλλη ενθαρρύνει την υποβολή προτάσεων για νέα προϊόντα καπνού που είτε
καίγονται, είτε όχι, με σκοπό να καθοριστούν συγκεκριμένες προδιαγραφές που αφορούν την ασφάλεια των προϊόντων αυτών όσο αφορά την μπαταρία του ηλεκτρονικού τσιγάρου ή την δυνητικά πολύ επικίνδυνη έκθεση των μικρών παιδιών
στην υγρή νικοτίνη.
Οι καπνοβιομηχανίες από την άλλη προσπαθώντας να διατηρήσουν τα κέρδη τους επιχειρούν να προωθήσουν στις αναπτυγμένες χώρες τις εναλλακτικές μεθόδους
καπνίσματος. Έτσι από το ηλεκτρονικό τσιγάρο ο τζίρος φτάνει τα 2 δις δολαρίων το χρόνο στις ΗΠΑ ενώ προβλέπεται τα επόμενα 10 χρόνια να αγγίξει τα 85 δις δολάρια ξεπερνώντας τα έσοδα του κλασικού τσιγάρου. Παράλληλα η PHILLIP MORRIS έχει αναπτύξει τα τελευταία χρόνια ένα προϊόν που το πλασάρει ως μια συσκευή(ICOS) που δεν καίει τον καπνό αλλά απλώς τον θερμαίνει και άρα δεν παράγονται
αρκετές βλαβερές ουσίες πού παράγονται από την καύση του καπνού. Η κατανάλωση
αυτών των προϊόντων αυξάνεται με μεγάλη ταχύτητα και δεν φαίνεται να είναι χωρίς σημαντικούς κινδύνους για την υγεία μας.
Το ICOS λοιπόν προβάλλεται στην αγορά ως ένα προϊόν πού ενώ παρέχει την γεύση του καπνού, απλώς θερμαίνει πραγματικό καπνό χωρίς να τον καίει χωρίς δηλαδή να υπάρξει φωτιά και στάχτη. Στην πραγματικότητα όμως και ο καπνός της συσκευής
ICOS, υφίσταται καύση όπως και στο κλασικό τσιγάρο. Η διαφορά τους είναι ότι στο κλασικό τσιγάρο η καύση γίνεται στους 800 βαθμούς Κελσίου ενώ στην συσκευή
IQOS στους 300. Αυτό επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι πειραματικές μελέτες έχουν αποδείξει ότι κατά την διαδικασία χρήσης της εν λόγω συσκευής παράγεται μονοξείδιο του άνθρακα πράγμα πού προϋποθέτει καύση , και δεν μπορεί να
παραχθεί από απλή θέρμανση. Αυτό μπορεί να επιβεβαιωθεί και απλά από το γεγονός
ότι μετά την χρήση η μυρωδιά ενός IQOS είναι ακριβώς εκείνη ενός σταχτοδοχείου που σβήνουμε τα κλασικά τσιγάρα. Τέλος αυτό μπορεί να επιβεβαιωθεί και από το
αίσθημα ζάλης πού προκαλεί, ακριβώς όπως και το συμβατικό τσιγάρο ( δεν προξενείτε από το ηλεκτρονικό) , δεδομένου ότι το αίσθημα αυτό προξενείτε από το μονοξείδιο του άνθρακα και άλλα προϊόντα καύσης του καπνού.
Το IQOS διαφέρει από το ηλεκτρονικό τσιγάρο στο γεγονός ότι χρησιμοποιεί αληθινό καπνό και όχι υγρή νικοτίνη όπως το ηλεκτρονικό τσιγάρο. Και τα δύο όμως για την παραγωγή του εισπνεόμενου νεφελώματος χρησιμοποιούν την φυτική γλυκερόλη. Η
διαδικασία αυτή οδηγεί στην παραγωγή καρκινογόνων ουσιών με άγνωστες , για την στιγμή που μιλάμε, συνέπειες στην υγεία αυτών που χρησιμοποιούν μακροχρόνια.
Από το γεγονός ότι η καύση στην συσκευή IQOS γίνεται σε μικρότερη θερμοκρασία
μπορεί κάποιος να συμπεράνει ότι αυτές οι καρκινογόνες ουσίες θα εκλύονται σε
μικρότερες συγκεντρώσεις. Η υπόθεση αυτή όμως, αν και λογική, δεν αρκεί για να μας καθησυχάσει και να μας κάνει να συστήσουμε χωρίς επιφυλάξεις την χρήση
αυτής της συσκευής. Για να επιβεβαιωθεί πρέπει να γίνουν σωστά σχεδιασμένες μακροχρόνιες μελέτες τα αποτελέσματα των οποίων για να φτάσουν να
ανακοινωθούν , αν ποτέ ξεκινήσουν αυτές οι μελέτες, θα χρειαστούν πολλά χρόνια.
Τα δεδομένα μας δείχνουν λοιπόν ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα δεν συνιστούν υγιείς εναλλακτικές λύσεις που μπορούν να αντικαταστήσουν τα παραδοσιακά τσιγάρα. Δεν γνωρίζουμε βέβαια ακόμη τις επιπτώσεις της μακροχρόνιας χρήσης του ηλεκτρονικού
τσιγάρου στην υγεία. Προς το παρόν μόνο κακό μπορούν να κάνουν ξεγελώντας τον κόσμο ότι πρόκειται για κάτι αθώο , με συνέπεια το ξεκίνημα της χρήσης αυτών των συσκευών και κατά την συνέπεια τον εθισμό τους σε αυτές.
Επιμέλεια: Μιχάλης Καλέμπουμπας, , Ειδικός Καρδιολόγος, Επιστημονικός Διευθυντής Καρδιολογικού Τμήματος «Euromedica – Παγκρήτια Υγεία»