Ένα μεγάλο ερώτημα σχετικά με την πανδημία Covid-19, αφορά στο αν οι καρδιοπαθείς πρέπει να διακόπτουν ή όχι τα φάρμακά τους, όπως αυτά για την αντιμετώπιση της υπερχοληστερολαιμίας και της αρτηριακής υπέρτασης, στην περίπτωση που νοσήσουν από Covid-19. Στην αρχή μάλιστα του πρώτου κύματος, το Μάρτιο του 2020, παρουσιάστηκαν και κάποιες μελέτες που έθεταν προβληματισμούς για τη συνέχιση της χορήγησης συγκεκριμένων φαρμάκων, όπως είναι οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης, αφού υπάρχει πιθανότητα αυτά να προάγουν την είσοδο του ιού στον οργανισμό.
Η εμπειρία τότε ήταν μικρή και τα νούμερα των ασθενών που είχαν μελετηθεί ήταν περιορισμένα. Νέα στοιχεία όμως ήρθαν στη δημοσιότητα τελευταία (JAMA Network), από μελέτη με μεγάλο αριθμό ασθενών σχετικά με τους θανάτους από Covid-19 και τη λήψη φαρμάκων από καρδιοπαθείς. Συγκεκριμένα, σε μεγάλη μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα οι ερευνητές από τις ΗΠΑ συμπεριέλαβαν περίπου 65000 ασθενείς με Covid-19 που νόσησαν από την 1η Απριλίου μέχρι 31 Μαΐου 2020 και εξετάσθηκαν σε 592 νοσοκομεία. Από αυτούς οι σχεδόν 30000 δεν νοσηλεύθηκαν αλλά αντιμετωπίσθηκαν ως εξωτερικοί ασθενείς.
Η μελέτη αυτή έδειξε το μέγεθος του προβλήματος με τους θανάτους από Covid-19. Τα νούμερα δυστυχώς των θανάτων και των διασωληνωμένων αναπαράγονται και στη χώρα μας. Περίπου ένας στους 5 ασθενείς που νοσηλεύονται λόγω Covid-19 εισήλθε στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας και σχεδόν το 1/6 χρειάσθηκε και διασωλήνωση. Το 20% από τους νοσηλευομένους πέθανε, ενώ σχεδόν 40% των διασωληνωμένων δυστυχώς κατέληξαν. Τα νούμερα αυτά είναι πολύ απογοητευτικά αν αναλογισθεί κανείς ότι η θνησιμότητα στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας την τριετία 2016-2019 στα ίδια νοσοκομεία ήταν 9,25% ,ανεξάρτητα από την πάθηση των ασθενών.
Οι οξείες επιπλοκές που είχαν οι ασθενείς που χρειάσθηκε να νοσηλευθούν ήταν στην πλειοψηφία τους, οξεία αναπνευστική ανεπάρκεια, για πάνω από τους μισούς ασθενείς (55%), σήψη, οξεία νεφρική ανεπάρκεια, ηλεκτρολυτικές διαταραχές, φλεβική θρόμβωση ενώ, σχεδόν 1 στους 10, παρουσίασε οξύ καρδιαγγειακό επεισόδιο. Αν όμως οι ασθενείς λάμβαναν στατίνες για την αυξημένη χοληστερόλη, οι θάνατοι μειώνονταν κατά 40%. Αν επίσης οι ασθενείς ήταν σε αγωγή με αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης για να αντιμετωπίσουν την αρτηριακή υπέρταση είχαν 47% μικρότερο κίνδυνο, ενώ αν λάμβαναν ανταγωνιστές των διαύλων ασβεστίου ο κίνδυνος μειωνόταν κατά 27%. Έτσι ο αρχικός σκεπτικισμός για την χρήση των αντιυπερτασικών φαρμάκων σε ασθενείς με Covid-19 έχει μετριασθεί μετά από τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης μελέτης αλλά και άλλων, μικρότερων μελετών. Συνεπώς και οι οδηγίες μεγάλων επιστημονικών εταιρειών, τόσο από τις ΗΠΑ όσο και από τον Καναδά, αλλά και από την Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία που συνιστούν να μην διακόπτεται η φαρμακευτική αγωγή των καρδιοπαθών- αν νοσήσουν από Covid-19- συνάδουν με αυτά τα ευρήματα.
Ενδιαφέρον επίσης είχαν και οι αναλύσεις για την υδροξυχλωροκίνη και την αζιθρομυκίνη που χρησιμοποιήθηκαν στους ασθενείς με Covid-19 σε αυτή την μεγάλη μελέτη. Τα φάρμακα αυτά δεν είχαν καμία επίδραση στη θνησιμότητα, ενώ μάλιστα ο συνδυασμός τους είχε και μια μικρή αύξηση των θανάτων κατά 21%. Μάλιστα οι ασθενείς με σήψη, οξεία νεφρική ανεπάρκεια και υπερκαλιαιμία είχαν την χειρότερη πρόγνωση. Βέβαια δε συνεπάγεται ότι λόγω της λήψης των φαρμάκων αυτών επακολούθησε και αύξηση των θανάτων, αλλά απλά ότι οι ασθενείς που έλαβαν αυτή την θεραπεία ίσως να ήταν πιο επιβαρυμένοι.
Είναι απαραίτητο λοιπόν να τονισθεί ότι οι αποφάσεις για κάθε ασθενή πρέπει να εξατομικεύονται και να μην ξεχνάμε ότι οι ασθενείς με Covid-19 παρουσιάζονται με ένα μεγάλο εύρος συμπτωμάτων. Έτσι, κάποιοι έχουν πολύ ήπια συμπτώματα, άλλοι έχουν μόνο προβλήματα από το αναπνευστικό σύστημα και δυστυχώς, κάποιοι θα χρειασθούν υποστήριξη των ζωτικών τους οργάνων σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας. Για αυτό, σε ασθενείς με καταπληξία (schock) ή υπόταση θα πρέπει να μη χορηγούνται φάρμακα για την αρτηριακή υπέρταση και να ακολουθούνται οι οδηγίες των ιατρών.
Συνοπτικά, οι καρδιαγγειακές επιπλοκές παρουσιάζονται στο 10% περίπου των ασθενών με Covid-19 και χρειάζεται επιπλέον έρευνα προφανώς για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων. Μέχρι τότε ισχύουν οι συστάσεις για την συνέχιση τόσο της υπολιπιδαιμικής όσο και της αντιυπερτασικής αγωγής σε ασθενείς με καρδιαγγειακά προβλήματα.
Επιμέλεια-Συγγραφή: Κώστας Τούτουζας, Καθηγητής Καρδιολογίας