Η σύνδεση ανάμεσα στο ιστορικό καπνίσματος και την καρδιακή υγεία είναι ισχυρότερη απ’ όσο πιστεύαμε μέχρι σήμερα, σύμφωνα με τις παρατηρήσεις μίας νέας έρευνας που παρουσιάστηκε πριν από λίγες ημέρες στο συνέδριο ESC Congress 2022. Συγκεκριμένα, οι επιστήμονες της έρευνας παρατήρησαν ότι όσο περισσότερο κάπνιζε ένας ασθενής, τόσο χειρότερη ήταν η υγεία της καρδιάς του. Ωστόσο, ορισμένες από τις βλάβες που προκάλεσε το κάπνισμα, ήταν δυνατό να αναστραφούν με τη διακοπή του.
«Σήμερα είναι γνωστό ότι το κάπνισμα μπορεί να προκαλέσει φραγή των αρτηριών, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε στεφανιαία νόσο και εγκεφαλικό επεισόδιο. Η έρευνά μας έδειξε ότι το κάπνισμα μπορεί να επηρεάσει αρνητικά και την υγεία της καρδιάς. Πρακτικά δείξαμε ότι οι καπνιστές έχουν μικρότερο όγκο αίματος στην αριστερή κοιλία, ενώ και η ικανότητα της καρδιάς να αντλεί το αίμα στον οργανισμό είναι περιορισμένη. Όσο περισσότερο καπνίζει, μάλιστα, ένας ασθενής, τόσο περισσότερο επιβαρύνεται η καρδιακή του υγεία. Η διακοπή του καπνίσματος μπορεί να βοηθήσει στην επιδιόρθωση των παραπάνω βλαβών, επομένως δεν είναι ποτέ αργά για να σταματήσουμε το κάπνισμα», αναφέρουν οι συγγραφείς.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το κάπνισμα ενοχοποιείται για περισσότερους από 8 εκατομμύρια θανάτους ετησίως. Το κάπνισμα ευθύνεται επίσης για το 50% περίπου του συνόλου των θανάτων που μπορεί να προληφθούν στους καπνιστές, ενώ τα περισσότερα περιστατικά των παραπάνω θανάτων αποδίδονται στην καρδιαγγειακή νόσο και παθήσεις όπως το έμφραγμα του μυοκαρδίου και το εγκεφαλικό επεισόδιο. Οι αρνητικές επιδράσεις του καπνίσματος στις αρτηρίες, καθώς και η σύνδεσή του με παθήσεις όπως το έμφραγμα του μυοκαρδίου και το εγκεφαλικό επεισόδιο, είναι πλέον σαφώς ορισμένες.
Έρευνες έχουν δείξει επίσης ότι το κάπνισμα μπορεί να αυξήσει επίσης τον κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας, μίας κατάστασης κατά την οποία το μυοκάρδιο δεν μπορεί να αντλήσει επαρκείς ποσότητες αίματος. Αυτό σημαίνει ότι ο οργανισμός δεν μπορεί να λάβει το οξυγόνο και τις θρεπτικές ουσίες που χρειάζεται προκειμένου να διασφαλιστεί η φυσιολογική του λειτουργία. Η σύνδεση ανάμεσα στο κάπνισμα και την καρδιακή λειτουργία δεν έχει εξερευνηθεί επαρκώς σήμερα. Η παρούσα μελέτη θέλησε να καλύψει το παραπάνω κενό και επομένως διερεύνησε τις επιδράσεις του καπνίσματος στη δομή και λειτουργία της καρδιάς, καθώς και τα οφέλη από τη διακοπή του καπνίσματος.
Στην ανάλυση που έκανε η ομάδα της μελέτης χρησιμοποίησε δεδομένα από το 5thCopenhagen City Heart Study, μία μελέτη που εξερευνά διάφορους καρδιαγγειακούς παράγοντες κινδύνου και τη σύνδεσή τους με μία σειρά παθήσεις στο γενικό πληθυσμό. Οι εθελοντές της μελέτης συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια με σκοπό να εκτιμηθεί η ποσότητα των τσιγάρων που κάπνιζαν. Για τις αναλύσεις τους, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν ως μέτρο το “pack-year”, δηλαδή την επιβάρυνση από το κάπνισμα 20 τσιγάρων την ημέρα για 1 έτος.
Οι εθελοντές έκαναν επίσης υπέρηχο καρδίας (ηχοκαρδιογράφημα), μία εξέταση που προσφέρει σημαντικά δεδομένα για τη δομή και τη λειτουργία της καρδιάς. Ακολούθως, η ομάδα συνέκρινε τα αποτελέσματα από τις παραπάνω αναλύσεις ανάμεσα σε άτομα που είχαν ιστορικό καπνίσματος και μη καπνιστές, κάνοντας προσαρμογή για μία σειρά παράγοντες, όπως η ηλικία, το φύλο, ο δείκτης μάζας σώματος, η υπέρταση, η υψηλή χοληστερόλη, ο διαβήτης και η πνευμονική λειτουργία.
Η μέση ηλικία των εθελοντών ήταν τα 56 χρόνια και το 43% ήταν γυναίκες. Σχεδόν 1 στους 5 εθελοντές (18.6%) ήταν καπνιστές, το 40.9% ήταν πρώην καπνιστές, ενώ το 40.5% δεν είχε καπνίσει ποτέ. Συγκριτικά με τους μη καπνιστές, οι καπνιστές είχαν παχύτερη, ασθενέστερη και βαρύτερη καρδιά. Όσο περισσότερα pack-years είχε καπνίσει ένας ασθενής, τόσο μειωμένη ήταν η ικανότητα της καρδιάς του να αντλεί αποτελεσματικά το αίμα στον οργανισμό.
«Διαπιστώσαμε ότι όσο περισσότερα pack-years είχε καπνίσει ένας ασθενής, τόσο χειρότερη ήταν η δομή και λειτουργία της αριστερής του κοιλίας. Παρατηρήσαμε επίσης ότι οι καπνιστές είχαν παχύτερη και πιο βαριά καρδιά, η οποία δεν μπορούσε να αντλήσει εξίσου αποτελεσματικά το αίμα με τις καρδιές των μη καπνιστών. Η έρευνά μας, επομένως, δείχνει ότι το κάπνισμα είναι επιβλαβές όχι μόνο για τα αγγεία, αλλά και για την καρδιά. Το θετικό είναι ότι η διακοπή του καπνίσματος μπορεί να βοηθήσει στην υποχώρηση των παραπάνω βλαβών», καταλήγει η μελέτη.
Επιμέλεια: Αντώνιος Δημητρακόπουλος MD, PhD, Ειδικός Παθολόγος Διευθυντής Γ’ Παθολογικής Κλινικής Ερρίκος Ντυνάν HC, ΕΔΙΠ Παθολογίας-Ανοσολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ