Ηλεκτρονικό τσιγάρο: αθώο πρόβατο ή λύκος καλυμμένος με δέρμα προβάτου;

“Ο λύκος με ένδυμα αμνού-από τους μύθους του Αισώπου”

Κάπνισμα: η άλλη θανατηφόρος επιδημία της εποχής μας

“Everything has been said before, but since nobody listens, we have to keep going  back and beginning all over again”, – Andre Gide-, French critic and novelist, 1891.

Τα καταστρεπτικά αποτελέσματα του καπνίσματος είναι γνωστά από χρόνια και έχουν τονιστεί επανειλημμένως στον επιστημονικό και καθημερινό τύπο. Το 35% όλων των θανάτων σε άτομα ηλικίας 35-69 ετών και τουλάχιστο το 30% των θανάτων από καρκίνο οφείλονται στο κάπνισμα. Επιπλέον το κάπνισμα πιθανόν αυξάνει και τη βαρύτητα της νόσου που προκαλεί ο κορωνοϊός. Για να ελαττωθούν οι καταστρεπτικές συνέπειες του καπνίσματος πριν από 50 με 60 χρόνια είχε αρχίσει ένας έντονος αντικαπνιστικός αγώνας με αποτέλεσμα να μειωθεί σημαντικά η συχνότητα των καπνιστών σε όλα τα αναπτυγμένα κράτη. Η νικοτίνη που περιέχει ο καπνός προκαλεί εθισμό (όπως τα ναρκωτικά) και γι᾽αυτό το λόγο ορισμένοι καπνιστές αδυνατούν να διακόψουν το κάπνισμα παρά τις προσπάθειές τους.

Ηλεκτρονικό τσιγάρο

Το ηλεκτρονικό τσιγάρο θεωρείται πιο αθώο από το παραδοσιακό, γιατί με τη χρήση αυτού δεν παράγονται ορισμένες  δηλητηριώδεις ουσίες που δημιουργούνται με το κάπνισμα του κανονικού τσιγάρου, όπως π.χ. μονοξείδιο του άνθρακος, πίσσα και πολλά άλλα καρκινογόνα που εισπνέει ο καπνιστής. Σε αυτές τις περιπτώσεις (όπου δηλαδή ο καπνιστής αδυνατεί να διακόψει το κάπνισμα), το ηλεκτρονικό τσιγάρο εξυπηρετεί κάποιο σκοπό, γιατί δίνει τη δυνατότητα στον καπνιστή να χρησιμοποιεί ένα πιο «αθώο» προϊόν, (σε σχέση με το κλασσικό τσιγάρο) και το οποίο εκτός των άλλων, δυνατόν  να τον βοηθήσει να διακόψει το κάπνισμα. Το πόσο όμως πιο αθώο είναι το ηλεκτρονικό σε σχέση με το παραδοσιακό τσιγάρο ακόμη δεν έχει ακριβώς  καθοριστεί.

Δυστυχώς όμως, χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου άρχισε να γίνεται κι από μη καπνιστές, συνήθως από νεαρά άτομα και κυρίως από άτομα ηλικίας 13-19 ετών (teenagers), γιατί αυτό θεωρείται ένα είδος «μοντερνισμού». Υπάρχει όμως σοβαρός κίνδυνος, ότι πολλά από αυτά τα άτομα θα «παγιδευτούν» στον εθισμό της νικοτίνης και στη συνέχεια θα αρχίσουν να καπνίζουν και το κανονικό τσιγάρο. Εδώ πρέπει να σημειωθεί  ότι τα 90% περίπου των καπνιστών, αρχίζει το κάπνισμα πριν φτάσει στην ηλικία των 18 ετών.  Σημειωτέον ότι, εκτός των άλλων, η νικοτίνη σε νεαρά άτομα αναστέλει και τη φυσιολογική   ανάπτυξη της   λειτουργίας  του εγκεφάλου.

Ενώ ο αριθμός των καπνιστών στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής (ΗΠΑ) και σε πολλά άλλα αναπτυγμένα κράτη έχει φτάσει σε  χαμηλά επίπεδα, η χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου, κυρίως μεταξύ των νέων, έχει λάβει  ανησυχητικές διαστάσεις. Υπολογίζεται ότι το 20% των μαθητών του λυκείου και γυμνασίου στις ΗΠΑ το 2018 έκανε χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου. Επί πλέον ο αριθμός των μαθητών λυκείου που εκανε χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου έχει αυξηθεί κατά 78% από το 2017 ως το 2018 και κατά την ίδια χρονική περίοδο ο αριθμός των μαθητών γυμνασίου που έκανε χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου έχει αυξηθεί κατά 50%.

Οι συσκευές που χρησιμοποιούνται στο ηλεκτρονικό τσιγάρο θερμαίνουν το υγρό (το οποίο περιέχει νικοτίνη),  σε τέτοιο  βαθμό ώστε αυτό να εξατμίζεται, τον ατμό του οποίου εισπνέει ο καπνιστής. Επίσης σε ορισμένες  περιπτώσεις το υγρό εμπλουτίζεται με μενθόλη ή άλλες ουσίες, αρωματικές ή μη ώστε να κάνουν το κάπνισμα πιο «ελκυστικό». Οι ουσίες αυτές όμως και κυρίως η μενθόλη  αυξάνουν την πιθανότητα εθισμού στη νικοτίνη. Γι’αυτό το λόγο το FDA (Food and Drug Administration), στις ΗΠΑ τον περασμένο μήνα (Απρίλιο 2021) είχε αποφασίσει να απαγορευθεί η χρήση μενθόλης στα προϊόντα του καπνού (τσιγάρα, πούρα, άλλα).

Τελευταία έχει περιγραφεί μια σοβαρής μορφής οξεία πνευμονοπάθεια, κυρίως σε νεαρά άτομα, που έχει άμεση σχέση με τη χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου, για την αντιμετώπιση της οποίας σε ορισμένες περιπτώσεις απαιτείται διασωλήνωση και χρήση τεχνητού αναπνευστήρα. Οι παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί υπεύθυνοι για τη δημιουργία αυτής  της  πνευμονοπάθειας ακόμα δεν έχουν καθοριστεί με ακρίβεια.

Η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία από το 2005  είχε αρχίσει μια έντονη εκστρατεία  εναντίον του καπνίσματος, η οποία  έχει επιταθεί ακόμα περισσότερο τα τελευταία χρόνια. Σε αυτή την αντικαπνιστική εκστρατεία, όλοι οι υπεύθυνοι φορείς, και φυσικά και η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία,  πρέπει να τονίζουν ιδιαίτερα τους  κινδύνους  που συνοδεύονται από τη χρήση  του  ηλεκτρονικού τσιγάρου (ιδιαίτερα στους νέους), το οποίο συχνά  παρουσιάζεται ως «αθώο πρόβατο» ενώ  στην πραγματικότητα  είναι «λύκος με ένδυμα προβάτου».

Επιμέλεια-Συγγραφή:

Konstantinos Dean Boudoulas, MD, Professor of Medicine/Cardiovascular Medicine, Section Head Interventional Cardiology, Director Cardiac Catheterization Lsboratories, The Ohio State University, Columbus Ohio, USA

Harisios  K Boudoulas, MD, Dr., Dr. Hon.
Professor of Medicine/Cardiovascular Medicine and Pharmacy (emeritus)
The Ohio State University, Columbus Ohio, USA
Honorary Professor, Academician (an. men)

Περισσότερα Άρθρα

Σχετικά Άρθρα

Νέες Δημοσιεύσεις

Ο αέρας που αναπνέουμε και η καρδιαγγειακή μας υγεία

Η ατμοσφαιρική ρύπανση αυξάνει τη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα από καρδιαγγειακές και αναπνευστικές παθήσεις και από καρκίνο του πνεύμονα, με αυξανόμενες ενδείξεις επιπτώσεων και...

Κλινικές μελέτες: Νέα εμπόδια από επιτροπή του ΕΟΦ, μπλοκάρουν την εγκριτική διαδικασία

Αν και η ηγεσία του Υπουργείου Υγείας έχει θέσει σε προτεραιότητα το θέμα της αύξησης του αριθμού των κλινικών μελετών για την ανάπτυξη νέων...

Βρετανία: Μόλις το 24% των πολιτών είναι ικανοποιημένοι από το Εθνικό Σύστημα Υγείας

Η ικανοποίηση στην Βρετανία για το Εθνικό Σύστημα Υγείας μειώνεται εδώ και κάποια χρόνια, με την πανδημία να επιταχύνει την πτωτική αυτή πορεία. Η ικανοποίηση...

Ετικέτες