Αναλύοντας πραγματικά δεδομένα άλλων χωρών που προηγούνται στον αριθμό των εμβολιασμών, μπορούμε να αντλήσουμε χρήσιμα συμπεράσματα για την πορεία της πανδημίας και κυρίως για την πορεία των θανάτων, που αποτελούν την πιο σημαντική επίπτωση της πανδημίας. Η αύξηση των κρουσμάτων που ανιχνεύονται από την αύξηση των τεστ είναι μια σημαντική παράμετρος, καθόσον ο προσδιορισμός περισσότερων κρουσμάτων που κυκλοφορούν στην κοινότητα μπορεί, εάν γίνει η κατάλληλη ιχνηλάτηση, να μειώσει σημαντικά τις επιπτώσεις από την εξάπλωση της πανδημίας. Χώρες της Ανατολής κατάφεραν με μεγάλο αριθμό τεστ να ελέγξουν την εξάπλωση της πανδημίας. Η ελπίδα όμως της ανάσχεσης της πανδημίας, κυρίως για τις χώρες της Δύσης, είναι τα προγράμματα εμβολιασμού.
Η επίδραση του προγράμματος εμβολιασμού εξαρτάται, εκτός από την αποτελεσματικότητα του ίδιου του εμβολίου, και από άλλους παράγοντες όπως το ποσοστό εθνικής κάλυψης του εμβολιασμού, ο εμβολιασμός ομάδων με υψηλό επίπεδο κινδύνου κατά προτεραιότητα και ο εμβολιασμός ομάδων που έχουν πολύ συχνές κοινωνικές επαφές.
Το Ισραήλ είναι μια χώρα η οποία σήμερα έχει πλήρως εμβολιάσει περίπου το 50% του πληθυσμού της, με αποτέλεσμα να έχουμε αρκετά και αξιόπιστα δεδομένα για να τα αναλύσουμε. Ενα ενδιαφέρον συμπέρασμα είναι έπειτα από ποιο ποσοστό εμβολιασμού του πληθυσμού μπορούμε να δούμε κάμψη των ημερήσιων θανάτων, εξετάζοντας τον 7ήμερο μέσον όρο θανάτων.
Στο σχήμα 1, που αφορά τα δεδομένα του Ισραήλ, παρατηρούμε με τις μπλε κάθετες γραμμές τον αθροιστικό αριθμό εμβολιασμένων στην κοινότητα που έλαβαν και τη 2η δόση. Στην κόκκινη γραμμή απεικονίζεται ο κινητός μέσος όρος 7 ημερών των θανάτων. Αρχικά οι θάνατοι ανέρχονταν παράλληλα με την άνοδο των εμβολιασμένων. Η κορύφωση των θανάτων επήλθε στο σημείο Α, περίπου στα μέσα του τελευταίου δεκαημέρου του Ιανουαρίου, έχοντας εμβολιαστεί περίπου το 14% του πληθυσμού.
Στο σχήμα 2, που αφορά τα δεδομένα της Ελλάδας, οι μπλε κάθετες γραμμές παριστάνουν τον σωρευτικό αριθμό του πληθυσμού που έχει εμβολιαστεί και με τη 2η δόση, ενώ η κόκκινη γραμμή αναπαριστά τον 7ήμερο μέσον όρο θανάτων.
Στη χώρα μας μέχρι 27/3 είχε εμβολιαστεί με τις δύο δόσεις περίπου το 5% του πληθυσμού έχοντας 3.133 κρούσματα. Με τη μία δόση, περίπου το 10% του πληθυσμού. Ο κινητός μέσος όρος θανάτων των 7 ημερών, αρχικά, ήταν ανοδικός παράλληλα με την αύξηση των εμβολίων όπως ακριβώς και στο Ισραήλ. Τις τελευταίες ημέρες, δείχνει μια σταθεροποίηση.
Στο Ισραήλ, το αντίστοιχο ποσοστό 5% των εμβολιασμών είχε επιτευχθεί στις 18 Ιανουαρίου έχοντας 9.970 κρούσματα. Ακριβώς μία βδομάδα μετά, άρχισε η μείωση των θανάτων (25/01/2021). Την ημέρα αυτή βρισκόταν ακόμα σε απαγορευτικό (lockdown) και είχε τον δεύτερο υψηλότερο αριθμό σοβαρών περιστατικών κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Το απαγορευτικό άρθηκε στο δεύτερο δεκαήμερο του Φεβρουαρίου. Η οικονομία άνοιξε σχεδόν όλη στο δεύτερο δεκαήμερο του Μαρτίου.
Το ισραηλινό υπόδειγμα εξέλιξης της πανδημίας ακολούθησαν και τα δεδομένα του Ηνωμένου Βασιλείου. Με βάση την υπόθεση ότι η πανδημία στη χώρα μας ακολουθεί το υπόδειγμα του Ισραήλ, αναμένεται να μειωθούν οι θάνατοι σε περίπου μία βδομάδα μετά τον εμβολιασμό του 5% του πληθυσμού (στις 27/3), όπως ακριβώς έγινε και στο Ισραήλ. Στο σχήμα 2, στην κόκκινη γραμμή του 7ήμερου κινητού μέσου όρου φαίνεται ότι η μείωση των θανάτων θα επέλθει στις αρχές Απριλίου, οπότε θα έχουμε φθάσει στο αντίστοιχο σημείο Α του Ισραήλ, το οποίο σημειώθηκε στο 14% των εμβολιασμών.
Δεν θα χρειαστεί η χώρα μας να φθάσει στο αντίστοιχο ποσοστό εμβολιασμού του Ισραήλ (14%) για να δούμε τη μείωση των θανάτων. Οι λόγοι είναι η αποτελεσματικότητα του προγράμματος εμβολιασμού στις ομάδες υψηλού κινδύνου και τα μειωμένα κρούσματα κατά 2/3 σε σχέση με το Ισραήλ. Είναι επίσης σημαντικό να αναφερθεί ότι οι θάνατοι σε αυτό το κύμα είναι περίπου 40% λιγότεροι από το κύμα του περασμένου Νοεμβρίου.
Η έλευση των γρήγορων οικιακών τεστ, εάν συνοδευθεί από αποτελεσματική ιχνηλάτηση, θα οδηγήσει προς ακόμη πιο θετικά αποτελέσματα. Φυσικά, η τήρηση των ατομικών μέτρων προστασίας κρίνεται πολύ σημαντική (τήρηση αποστάσεων, ορθή χρήση μάσκας, αποφυγή συνωστισμών κ.λπ.) για να εξελιχθεί το παραπάνω σενάριο.
* Ο κ. Γ. Ατσαλάκης είναι αναπληρωτής καθηγητής Πολυτεχνείου Κρήτης και ο κ. Β. Τσούμπρης ερευνητής στο Εργαστήριο Ανάλυσης Δεδομένων και Πρόβλεψης.
Πηγή: https://www.kathimerini.gr/society/561311005/emvoliasmoi-pos-mporoyme-na-ginoyme-grigora-israil/