Πότε θα επιστρέψουμε στην κανονικότητα; Καλύπτουν την Ελλάδα οι παραγγελίες της ΕΕ; Πώς θα γίνει η κατανομή; Θα επαρκεί η ποσότητα; Αν εγκριθεί μόνο ένα, θα είναι αρκετό; Είναι ασφαλή; Τι ποσοστό πρέπει να εμβολιαστεί για να αρθούν όλα τα μέτρα;
Τα ευχάριστα νέα: τουλάχιστον τρεις φαρμακευτικές εταιρείες έχουν δηλώσει ότι τα εμβόλιά τους είναι έτοιμα. Και μάλιστα με θεαματική αποτελεσματικότητα, που θα μας προστατεύει από τη μόλυνση με κορονοϊό. Και μπορεί να είναι το πιο βασικό να υπάρχουν εμβόλια, όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να ξεκινήσουμε να διοργανώνουμε τα Πρωτοχρονιάτικα πάρτι και τις εξόδους μας με φίλους. Υπάρχουν αρκετές διαδικασίες που απαιτούν χρόνο, μέχρι να τρυπήσουμε το χέρι μας και να αποκτήσουμε αντισώματα. Πότε θα επιστρέψουμε στην κανονικότητα; Ακόμα και αν η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Φαρμάκων (ΕΜΑ) εγκρίνει τα φάρμακα στις αρχές του νέου έτους και δώσει το πράσινο φως για την κυκλοφορία τους, οι ποσότητες δεν θα είναι αρκετές για όλους. Και όταν λέμε για όλους, εννοούμε ότι δεν πρόκειται να δημιουργηθεί η ανοσία αγέλης, η οποία σταματά την εξάπλωση του κορονοϊού, με τη δημιουργία αντισωμάτων στο 70% του πληθυσμού. Αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα αντισώματα υπολογίζεται ότι έχει μόνο το 1%. Αρα, απαιτούνται 14 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου, ώστε να κάνουν τη διπλή διαδικασία επτά εκατομμύρια άτομα για να χτίσουμε ανοσία. Θα υπάρχουν τόσες δόσεις διαθέσιμες και πότε θα φτάσουν στην Ελλάδα; Καλύπτουν την Ελλάδα οι παραγγελίες της ΕΕ; Τα 27 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ) έχουν προπαραγγείλει συνολικά 14 δισεκατομμύρια δόσεις για τα 447 εκατομμύρια των κατοίκων της. Με αυτόν τον γνώμονα αντιστοιχούν 3,1 δόσεις ανά Ευρωπαίο, όταν ανά Αμερικανό αντιστοιχούν 3 και ακόμη λιγότερες ανά Ιάπωνα, ανά Ινδό και ανά Βραζιλιάνο. Βέβαια, ο κάθε πολίτης θα χρειαστεί δύο δόσεις του εμβολίου.
Σε κάθε περίπτωση, με τις έξι εταιρείες που έχει ήδη κάνει συμφωνία οι ΕΕ για εμβόλια, η επάρκεια για την Ελλάδα είναι εξασφαλισμένη στο 100%. Πρόκειται για τις AstraZeneca, Johnson & Johnson, Sanofi-GSK, BioNTech-Pfizer, CuraVac και Moderna. Μάλιστα, σύμφωνα με τη λίστα του Duke Global Health Innovation Center, περισσότερες δόσεις ανά κάτοικο από τις χώρες της ΕΕ έχουν εξασφαλίσει μόνο η Αυστραλία (5,2), η Βρετανία (7,3) και ο Καναδάς (9,5). Θα υπάρχει επαρκής ποσότητα εμβολίων για να καλύψει τον παγκόσμιο πληθυσμό; Η απάντηση δεν εξαρτάται μόνο από τις προπαραγγελίες. Η Pfizer και η BioNTech, οι οποίες ανακοίνωσαν αποτελεσματικότητα 95% για το εμβόλιό τους, έχουν δηλώσει πως η δυνατότητα παραγωγής περιορίζεται στις 50 εκατομμύρια δόσεις αυτόν τον χρόνο, ενώ άλλες 1,3 δισεκατομμύριο δόσεις θα παραχθούν έως το τέλος του 2021. Η Moderna, της οποίας επίσης το εμβόλιο πέρασε με ανάλογη επιτυχία τις δοκιμές, έκανε γνωστό πως φέτος θα διαθέσει 20 εκατομμύρια δόσεις στις ΗΠΑ, ενώ κάποια εκατομμύρια δόσεις ακόμη θα παραχθούν τους πρώτους μήνες του 2021. Οπως γράφει το Politico, αυτό σημαίνει πως χρήση του εμβολίου των Pfizer-BioNTech θα έχουν να κάνουν 650 εκατομμύρια άνθρωποι έως το τέλος του 2021 σε έναν παγκόσμιο πληθυσμό 8 δισεκατομμυρίων ανθρώπων. Είναι αρκετός ένας τύπος εμβολίου; Η επιστροφή στην κανονικότητα απαιτεί περισσότερα του ενός εμβόλια. Ο λόγος είναι πως διαφορετικά εμβόλια είναι αποτελεσματικά με διαφορετικό τρόπο. Κάποιο μπορεί να είναι αποτελεσματικότερο για τους ηλικιωμένους ή τις ευπαθείς ομάδες, άλλο για τις νεότερες. Κάποιο μπορεί να προλαμβάνει την εξάπλωση του ιού, άλλο να προστατεύει από βαριά συμπτώματα. Είναι κι αυτός ένας λόγος για τον οποίο η Κομισιόν προχώρησε σε συμφωνίες με διαφορετικές εταιρείες. Σύμφωνα πάντα με το Politico, η ΕΕ θα πάρει 200 εκατ. δόσεις από την Pfizer και πιθανότατα 100 εκατ. ακόμη. Εχει επίσης παραγγείλει 300 εκατ. δόσεις από τις Sanofi-GSK και 200 εκατ. δόσεις από την Johnson & Johnson, από την οποία θα μπορούσε να προμηθευτεί άλλα 200 εκατ. Με την AstraZeneca, η οποία συνεργάζεται με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, έχει γίνει συμφωνία για 300 εκατ. δόσεις και πιθανότατα για επιπλέον 100 εκατ.
Μόλις την Τρίτη, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε ότι η ΕΕ εξασφάλισε και ακόμη 160 εκατ. δόσεις από το υποψήφιο εμβόλιο της Moderna. Ο λογαριασμός κλείνει με τα 225 εκατ. της CureVac με τη δυνατότητα ακόμη 180 εκατ., για να φτάσει το σύνολο σχεδόν στα 2 δισεκατομμύρια δόσεις. Υπάρχουν κριτήρια για τη διανομή στις χώρες της ΕΕ; Θα χωριστεί όμως και η Ευρώπη ανάμεσα στις πλούσιες της χώρες της, που θα εξασφαλίσουν πρώτες τις δόσεις, και τις φτωχές, που θα περιμένουν στην ουρά; Η Κομισιόν επιμένει πως τα εμβόλια θα διανεμηθούν συγχρόνως σε όλες τις χώρες τις ΕΕ και σε ποσότητες ανάλογες με τον πληθυσμό της καθεμίας. Είναι ασφαλή τα εμβόλια; Το ότι τα εμβόλια δημιουργήθηκαν σε χρόνο ρεκόρ, δεν σημαίνει ότι είναι «κάλπικα». Η ταχύτητα με την οποία αναπτύχθηκαν οφείλεται στην πρωτοφανή επένδυση που έκαναν τόσο οι φαρμακευτικές εταιρείες από την πλευρά τους, όσο και κυβερνήσεις και ιδρύματα. Επίσης τέθηκαν σε εφαρμογή όλες οι τελευταίες τεχνολογικές και επιστημονικές εξελίξεις. Οι ρυθμιστικές αρχές που θα κληθούν να δώσουν άδεια κυκλοφορίας στα εμβόλια, έχουν δηλώσει ότι δεν πρόκειται να κάνουν συμβιβασμούς αναφορικά με την ασφάλεια του κάθε υποψήφιου εμβολίου. Για να λειτουργήσουν όμως και αυτές πιο γρήγορα, έχουν δημιουργήσει ειδικά τμήματα και διαδικασίες, που θα κρίνουν και θα εγκρίνουν όσο πιο άμεσα γίνεται όλα τα υποψήφια εμβόλια. Θα πρέπει να εμβολιαστεί το 70% για να αρθούν τα μέτρα; Κανείς δεν γνωρίζει την εξέλιξη της πανδημίας και του συγκεκριμένου κορονοϊού. Υπάρχει το καλό σενάριο που λέει ότι, αν εμβολιαστούν υγειονομικοί και άτομα υψηλού κινδύνου, δεν θα υπάρχει λόγος να εμβολιαστούν άλλοι, καθώς δυνητικά μπορούν να κάνουν φυσική ανοσία. Αυτό σημαίνει ότι θα περάσουμε σε μία φάση κατά την οποία δεν θα υπάρχει πρόβλημα νέοι και υγιείς να κολλήσουν κορονοϊό και να κάνουν φυσικά αντισώματα, καθώς, όπως έχει φανεί, ειδικά συγκεκριμένες ηλικίες δεν απειλούνται από τα συμπτώματα που προκαλεί. Και από τη στιγμή που θα είναι οι ευάλωτοι προστατευμένοι, δεν θα απειλούνται ούτε τα συστήματα υγείας ούτε ανθρώπινες ζωές. Αυτό συνέβη με τη γρίπη των χοίρων το 2009, κατά τη διάρκεια της οποίας οι χώρες είχαν προμηθευτεί εμβόλια για ολόκληρο τον πληθυσμό, όμως τελικά εμβολιάστηκαν οι ομάδες υψηλού κινδύνου και η συντριπτική πλειοψηφία πέρασε τη γρίπη χωρίς καν να εκδηλώσει συμπτώματα. Τότε, μάλιστα, είχαν κατηγορηθεί οι φαρμακευτικές εταιρείες ότι είχαν υποκινήσει πανικό, προκείμενου να πωλήσουν τα εμβόλιά τους. Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι ότι ήταν και αυτός ένας ιός απρόβλεπτος και αρκετά φονικός και τα κράτη θα έπρεπε να είναι προετοιμασμένα και οχυρωμένα με εμβόλια και φάρμακα. Ωστόσο, με τον κορονοϊό υπάρχει και το κακό σενάριο, όπου θα απαιτηθεί εμβολιασμός τουλάχιστον στο 70% του πληθυσμού για να ανακόψει τελείως την ξέφρενη πορεία του, που είναι βέβαια και το ζητούμενο.