Τα καρδιαγγειακά νοσήματα αποτελούν την κύρια αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας στις γυναίκες κατά και μετά την εμμηνόπαυση. Η Αμερικάνικη Καρδιολογική Εταιρεία (AHA) αναφέρει ότι το 2014 οι θάνατοι στο γυναικείο πληθυσμό ξεπέρασαν τους θανάτους από όλους τους καρκίνους μαζί. Αναφέρει επίσης ότι το 2021 είναι η κύρια αιτία θανάτου για τις γυναίκες.
Η αγγειακή νόσος είναι μία ασθένεια γήρανσης αλλά μπορεί να ξεκινά πολύ νωρίτερα στην ζωή. Άρα είναι αναγκαία η πρόληψη της ανάπτυξης της νόσου και η παρακολούθηση της από την μικρή ηλικία και σε όλη την διάρκεια της ζωής. Πολλές γυναίκες πιστεύουν ότι οι καρδιακές παθήσεις είναι παθήσεις μόνο για άντρες.
Έχει διαπιστωθεί ότι στην ηλικία άνω των 50 ετών, κοντά στο 50% με 55% των θανάτων στις γυναίκες οφείλεται σε καρδιαγγειακές παθήσεις.
Τα κύρια καρδιαγγειακά νοσήματα που εμφανίζονται στις γυναίκες όταν έχουν χάσει πλέον την προστατευτική δράση των ορμονών τους είναι :
Καρδιακή Συγκοπή
Στεφανιαία Νόσος
Καρδιακή Προσβολή
Καρδιακή Ανεπάρκεια
Ισχαιμική Μυοκαρδιοπάθεια και Έμφραγμα του Μυοκαρδίου
Αγγειακά Εγκεφαλικά Επεισόδια
Περιφερική Αρτηριοπάθεια
Διάφοροι τύποι Καρδιακών Αρρυθμιών
Μόνο οι μισές γυναίκες γνωρίζουν ότι η κύρια αιτία θανάτου τους είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Συγκεκριμένα όταν οι Ορμόνες μειώνονται οι γυναίκες παθαίνουν Καρδιαγγειακά Νοσήματα δέκα φορές περισσότερο σε σχέση με τον καρκίνο μαστού πού είναι η κύρια αιτία θανάτου από όλους τους γυναικείους καρκίνους.
Η εμμηνοπαυσιακή περίοδος και η πρώιμη εμμηνόπαυση αποτελεί μια ευκαιρία να εκτιμηθεί ο καρδιαγγειακός κίνδυνος μόνο για γυναίκες και να σχεδιαστεί ανάλογα.
Στόχος να απομονωθούν συγκεκριμένοι παράγοντες κινδύνου για γυναίκες που μπορούν να συμβάλουν στην πιθανή ανάπτυξη καρδιαγγειακών παθήσεων.
Από την στιγμή που η γυναίκα είναι στην ηλικία των 50 ετών (αποτελεί περίπου την ηλικία της φυσιολογικής εμμηνόπαυσης) ο κίνδυνος για καρδιαγγειακή πάθηση αυξάνει δραματικά. Το ίδιο συμβαίνει και στις νεότερες γυναίκες που έχουν πρώιμη ή χειρουργική εμμηνόπαυση και δεν λαμβάνουν οιστρογόνα.
Οι γυναίκες που είναι σε εμμηνόπαυση διατρέχουν ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο όταν έχουν τους παρακάτω
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ καρδιαγγειακών παθήσεων :
1.Σακχαρώδη διαβήτη
2.Κάπνισμα
3.Αρτηριακή Υπέρταση
4.Υπερλιπιδαιμία ( με+/- υψηλή LDL ή/και χαμηλή HDL)
5.Παχυσαρκία
6.Απουσία άσκησης
7.Κληρονομικό ιστορικό για καρδιαγγειακές παθήσεις.
Η εμμηνόπαυση αποτελεί μια σημαντική φυσιολογική και ψυχολογική αλλαγή στην ζωή της κάθε γυναίκας. Με την εμμηνόπαυση έχουμε δραματική πτώση των επιπέδων των οιστρογόνων ορμονών.
Οι επιπτώσεις -αλλαγές στον οργανισμό της γυναίκας κατά την εμμηνόπαυση είναι :
1. Ο μεταβολισμός των λιπιδίων ( αυξάνεται η τιμή της ολικής και της LDL- κακής -χοληστερόλης και μειώνεται η τιμή της HDL-καλής χοληστερόλης).
2. Ανακατανομή λίπους ( αυξάνεται το συνολικό λίπος και κυρίς γίνεται κεντρική κατανομή του, στην περιοχή της κοιλιάς).
3. Κατακράτηση υγρών-Ύδατος.
4. Αύξηση Αρτηριακής Πίεσης.
5. Εμφάνιση πιθανός Σακχαρώδη Διαβήτη ( από διατάραξη μεταβολισμού των υδατανθράκων, αυξημένη αντίσταση στην ινσουλίνη, κακή ανοχή στην γλυκόζη).
6. Αυξημένη πηκτικότητα του αίματος ( με πιθανή αυξημένο κίνδυνο εμβολών).
7. Διαταραχή στα οστά ( στην σύνθεση με αυξημένο κίνδυνο οστεοπόρωσης).
Η μείωση της φυσικής ορμόνης οιστρογόνου μπορεί να είναι παράγοντας αύξησης των καρδιαγγειακών παθήσεων στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Το οιστρογόνο πιστεύεται ότι έχει θετική επίδραση στο εσωτερικό στρώμα του τοιχώματος της αρτηρίας βοηθώντας να διατηρήσει τα αιμοφόρα αγγεία εύκαμπτα.
Η θεραπεία υποκατάστασης με ορμόνες (HRT) και οι κίνδυνοι που σχετίζονται με την καρδιά είναι αντικείμενο πολλών μελετών και φαίνεται να υπάρχουν ορισμένα πιθανά οφέλη ανάλογα με την ηλικία της γυναίκας.
Οι γυναίκες που βρίσκονται σε εμμηνόπαυση λιγότερο από δέκα χρόνια πριν την έναρξη της HTR δεν φαίνεται να παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο καρδιακής προσβολής. Το ίδιο ισχύει και για εκείνες τις γυναίκες που λαμβάνουν HTR ηλικίας μεταξύ 50 και 59 ετών. Όσον αφορά τις νεότερες γυναίκες επίσης φαίνεται να μην μεγαλώνει ο καρδιαγγειακός κίνδυνος ίσως και να μειώνεται. Για γυναίκες άνω των 60 ετών ή είναι στην εμμηνόπαυση πάνω από 10 χρόνια φαίνεται ότι θα μπορούσαν να παρουσιάσουν ελαφρώς αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα.
Θα πρέπει όμως να γνωρίζουμε ότι σε αυτή την φάση της ζωής της εμμηνόπαυσης ο κίνδυνος εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου πολλαπλασιάζεται σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο, γι΄ αυτό πρέπει να ακολουθείται με περισσότερη αφοσίωση η πρόληψη και η αντιμετώπιση των προδιαθεσικών παραγόντων για καρδιαγγειακά νοσήματα.
ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ
Εάν ακολουθείτε έναν υγιεινό τρόπο ζωής και συνεχίζετε και μετά την εμμηνόπαυση ο κίνδυνος για καρδιαγγειακά νοσήματα παραμένει χαμηλός.
1. Τακτικοί έλεγχοι
(οι γυναίκες πρέπει να προσέχουν την καρδιά τους σύμφωνα με τις συστάσεις του Καρδιολόγου τους).
2. Σωστή διατροφή
(με έμφαση στα φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως, προϊόντα χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος, πουλερικά, ψάρια ,ξηροί καρποί, περιορίζοντας ταυτόχρονα το κόκκινο κρέας , τα γλυκά και τα ποτά.
3. Διακοπή καπνίσματος
( το κάπνισμα δείχνει να συμβάλει στην πρόωρη εμμηνόπαυση και ταυτόχρονα αυξάνει τον κίνδυνο θρομβώσεων, μειώνει την ελαστικότητα των αγγείων και χαμηλώνει την τιμή της HDL-καλής χοληστερόλης)
4. Άσκηση
(οι γυναίκες πρέπει να στοχεύουν τουλάχιστον σε 150 λεπτά σωματικής άσκησης κάθε εβδομάδα για να βοηθήσουν στην πρόληψη καρδιαγγειακών παθήσεων και 300 λεπτά και επάνω εβδομαδιαίως στα πλαίσια προγράμματος απώλεια σωματικού βάρους , ανάλογα με τις ατομικές ανάγκες). Περπάτημα, ποδηλασία ,κολύμβηση ή χορός είναι δραστηριότητες που χρησιμοποιούν μεγαλύτερους μυς σε χαμηλή αντίσταση, και είναι καλές αερόβιες ασκήσεις. Άλλωστε μην ξεχνάμε ότι η καρδιά είναι ένας μυς. Επίσης η σωματική άσκηση βοηθά να μειωθούν άλλοι προδιαθεσικοί παράγοντες. Βοηθά στην μείωση της Αρτηριακής Υπέρτασης και της χοληστερόλης, μειώνει το stress, βοηθά στην διατήρηση του σωματικού βάρους και βελτιώνει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.
5. Διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους
( είναι γνωστό ότι η αύξηση του σωματικού βάρους προδιαθέτει για καρδιαγγειακά νοσήματα)
6 .Θεραπεία και έλεγχος ιατρικών παθήσεων
( Σακχαρώδης Διαβήτης, Υπερλιπιδαιμία, Αρτηριακή Υπέρταση, είναι παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα.
Επιμέλεια: Ινέτζη-Αγγελική Κ. Δημητρακάκη,
Καρδιολόγος Εντατικολόγος MSc
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΜΗΤΕΡΑ