«Εγώ είμαι πρώτα γιατρός – αυτό είναι το κυρίαρχο για μένα και μετά έρχονται τα συνδικαλιστικά» μου είπε ο Δρ. Αθανάσιος Εξαδάκτυλος ενώ συζητούσαμε λίγο πριν τη συνέντευξη. Κι αυτό ήταν τελικά και το όλο κλίμα όσων είπαμε: ξεκινώντας από το σοβαρό ζήτημα της ιατρικής ευθύνης αλλά και της βίας που υφίστανται γιατροί και νοσηλευτές προχωρώντας στα περί αμυντικής ιατρικής και καταλήγοντας στην ανάγκη ανάπτυξης σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ γιατρών και ασθενών. O Δρ. Αθανάσιος Εξαδάκτυλος πλαστικός χειρουργός και πρόεδρος του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου μας έδωσε την ευκαιρία να δούμε τα θέματα υγείας μέσα από μία λίγο πιο ανθρώπινη σκοπιά. Και κυρίως να κάνουμε μια συζήτηση απλή κατανοητή και ψύχραιμη.
Ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος πραγματοποίησε πρόσφατα μία ημερίδα περί ιατρικής ευθύνης, «τρέχοντας» παράλληλα και μια καμπάνια ενημέρωσης για τη βία κατά των γιατρών – δύο ζητήματα που συχνά συνδέονται. Τι ήταν εκείνο που σας κινητοποίησε, ειδικά τώρα, να θίξετε τα θέματα αυτά;
Ο πρώτος λόγος, για τον οποίο επιλέξαμε αυτή τη χρονική στιγμή, είναι το ότι, στο τέλος του 2022 με αρχές του 2023, είχαμε 4 με 5 περιστατικά βίας εναντίον γιατρών και νοσηλευτών. Το θέμα αυτό μας απασχολούσε πάντα, και όχι μόνο εμάς, αλλά και τους Ευρωπαίους συναδέλφους μας, οι οποίοι πριν από ένα χρόνο καθιέρωσαν τη 12η Μαρτίου ως «Πανευρωπαϊκή Ημέρα εναντίον της Βίας κατά των γιατρών και νοσηλευτών».
Θεωρήσαμε, λοιπόν, ότι στη χώρα μας, όπου δεν υπάρχει τόσο μεγάλο πρόβλημα όσο σε άλλες χώρες, θα πρέπει να κάνουμε κάθε προσπάθεια ώστε να αποτρέψουμε τη διόγκωση αυτού του φαινομένου.
Σε ποιες χώρες παρατηρείται έξαρση του φαινομένου;
Στη Βουλγαρία, για παράδειγμα, το φαινόμενο της βίας κατά των γιατρών και των υγειονομικών έχει λάβει πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις, γι’ αυτό και είχε αρχίσει να τους απασχολεί από το 2017. Σε άλλα σημεία του πλανήτη τα πράγματα είναι ακόμη πιο άγρια. Υπάρχουν χώρες, στις οποίες συναντάμε οπλισμένους φρουρούς μέσα στα νοσοκομεία, προκειμένου να αποφευχθούν τα επεισόδια βίας.
Με αφορμή, λοιπόν, την –ενδεχομένως πρόσκαιρη– αύξηση των περιστατικών βίας στη χώρα μας, τη λήξη του συναγερμού της πανδημίας, την καθιέρωση της Πανευρωπαϊκής Ημέρας πριν από ένα χρόνο, αλλά και το γεγονός ότι βρισκόμαστε σε μια προεκλογική περίοδο, κατά την οποία μάλλον υποσχέσεις θα εισπράξει κανείς, παρά οτιδήποτε άλλο ουσιώδες, θεωρήσαμε ότι είναι η κατάλληλη στιγμή να το κάνουμε. Πέρα από αυτό, όμως, οποιαδήποτε στιγμή είναι κατάλληλη για μια καμπάνια εναντίον της βίας.
Το θέμα της ιατρικής ευθύνης πώς βρέθηκε στο επίκεντρο;
Η αλήθεια είναι ότι ούτε αυτό το φαινόμενο το βιώσαμε στην έκταση που το βίωσαν άλλες χώρες, όπου γίνονται πολλές μηνύσεις εναντίον γιατρών. Αυτός είναι και ο λόγος που εδώ δεν έχουμε και τους σχετικούς μηχανισμούς…
Παρόλα αυτά, υπάρχει μία πολύ μεγάλη παρεξήγηση ανάμεσα στο τι είναι όντως ιατρικό σφάλμα / ιατρική αμέλεια, τι είναι παρενέργεια και τι είναι επιπλοκή. Με λίγα λόγια, δεν είναι απόλυτα ξεκάθαρο για ποιον λόγο θα πρέπει κάποιος να αντιμετωπίσει τη δικαιοσύνη και για ποιον λόγο είναι άδικο να παραπεμφθεί.
Πολλές φορές, παρατηρείται και το φαινόμενο οι γιατροί να καλούνται να λογοδοτήσουν στη Δικαιοσύνη, χωρίς όμως να υφίστανται πραγματικά δεδομένα. Πόσο συχνά συμβαίνει αυτό στη χώρα μας;
Πράγματι, στη χώρα μας, πολύ συχνά άνθρωποι βρίσκονται ενώπιον της Δικαιοσύνης για επιπλοκές ή παρενέργειες, και λιγότερο συχνά επειδή υπάρχει μια πραγματική αμέλεια ή σφάλμα, το οποίο αναμφίβολα θα πρέπει να φέρει κυρώσεις.
Εν μέσω πανδημίας, αυτό το φαινόμενο των αδικαιολόγητων παραπομπών στη Δικαιοσύνη το είδαμε να διογκώνεται. Ωστόσο, η Ελλάδα ήταν από τις λίγες χώρες που φρόντισε να προφυλάξει το ιατρικό και νοσηλευτικό της προσωπικό – κι αυτό διότι, ως προς τα περιστατικά covid-19, η επιστήμη και οι γνώσεις μας εξελίχθηκαν μέσα στην πανδημία. Με λίγα λόγια, στις αρχές του 2020 δεν γνωρίζαμε όσα γνωρίζαμε στα μέσα του 2021 ή στα μέσα του 2022. Γι’ αυτό και η ευθύνη βάραινε το προσωπικό μόνο σε περιπτώσεις σαφούς αμέλειας.
Αυτό ήταν μια πραγματική πρωτοπορία της χώρας και νομοθετήθηκε τον Δεκέμβριο του 2021. Να πούμε εδώ ότι η παρουσία του σημερινού Υπουργού στο τιμόνι του Υπουργού Υγείας ήταν καταλυτική, διότι ως νομικός κατανόησε το δικαιολογημένο του αιτήματος και το ικανοποίησε.
Βέβαια κι εμείς είχαμε δράσει πολύ έγκαιρα διότι, από τον Μάρτιο του 2020, αμέσως μόλις ξεκίνησε η πανδημία, αντιληφθήκαμε ότι εδώ υπάρχει ένα πρόβλημα και ζητήσαμε τη λύση του.
Στη συνέχεια, τον Μάιο του 2021, ήρθε πρακτικά αυτή η διάταξη μόνο για τα μέλη των Επιτροπών. Να σας θυμίσω ότι τότε, σε ό,τι αφορούσε εμένα προσωπικά, είπα ότι ως μέλος της Επιτροπής δεν θα το αποδεχόμουν, μέχρι να ισχύσει για όλους τους ανθρώπους της «πρώτης γραμμής».
Τώρα που τελείωσε η πανδημία, είναι η ώρα να δούμε πώς μπορούμε να προστατεύσουμε τους ανθρώπους, ώστε να μην ασκούν την Ιατρική με τρόπο αμυντικό.
Ερχόμαστε, λοιπόν, στην Αμυντική Ιατρική, για την οποία έγινε πολύς λόγος στην ημερίδα του ΠΙΣ, οριζόμενη ως «η προσπάθεια του γιατρού περισσότερο να αποφύγει ένα ενδεχόμενο λάθος, παρά να εστιάσει στην υγεία του ασθενή». Πού οφείλεται η εξάπλωση αυτού του φαινομένου; Θα μπορούσε να θεωρηθεί, εν μέρει τουλάχιστον, και επίπτωση της βίας που αντιμετωπίζουν οι γιατροί;
Η αμυντική ιατρική είναι κακή άσκηση της Ιατρικής, προκειμένου να αποφύγει κανείς ένα λάθος, αλλά και τις ευθύνες του. Ας πούμε ότι έχουμε έναν ασθενή με σαφέστατα συμπτώματα σκωληκοειδίτιδας, αλλά επειδή δεν έχουμε την επιβεβαίωση από μία αξονική ή μία μαγνητική τομογραφία, δεν του προσφέρουμε έγκαιρα τη φροντίδα που πρέπει να έχει. Και χρησιμοποιώ το συγκεκριμένο παράδειγμα, γιατί όλοι είναι εξοικειωμένοι με τις επιπτώσεις που μπορεί να προκύψουν αν ο ασθενής δεν χειρουργηθεί έγκαιρα.
Η αμυντική ιατρική ασκείται με πολλούς τρόπους: είτε με υπερ-κατανάλωση εξετάσεων, απεικονιστικών ή αιματολογικών, είτε με εμπλοκή επιπλέον γιατρών σε ένα περιστατικό ενώ δεν χρειάζεται. Όλα αυτά, τελικά, είναι εις βάρος του ασθενούς. Συνήθως το συγκεκριμένο φαινόμενο αναπτύσσεται παράλληλα με την αυξημένη νομική επίπτωση στους γιατρούς. Δηλαδή όσο περισσότερο οι γιατροί υφίστανται την απειλή ότι θα βρεθούν σε ένα δικαστήριο για να αποδείξουν ότι αυτό για το οποίο κατηγορούνται ήταν επιπλοκή και όχι αμέλεια, τόσο περισσότερο ένας επιμελής γιατρός αρχίζει να γίνεται αμυντικός.
Το ίδιο συμβαίνει και με τη Δικαιοσύνη. Στη χώρα μας, σε πολλές περιπτώσεις, έχουμε αμυντική δικαιοσύνη.
Δηλαδή;
Δηλαδή ενώ φαίνεται ότι μία υπόθεση δεν πρέπει να οδηγηθεί στο ακροατήριο, παρατηρούμε πολύ συχνά τους δικαστές να λένε «ας πάει στο ακροατήριο και θα τα βρει», για να μην αναλάβουν οι ίδιοι την ευθύνη. Αυτό το «ας πάει στο ακροατήριο», όμως, όταν αφορά έναν γιατρό, σημαίνει μία τεράστια ταλαιπωρία, η οποία τον στιγματίζει.
Θα σας πω και άλλο ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: Δεν υπάρχει, μέχρι στιγμής, ούτε μία περίπτωση γυναικολόγου, ο οποίος να βρέθηκε αντιμέτωπος με τη Δικαιοσύνη επειδή κάτι δεν πήγε καλά σε ένα φυσιολογικό τοκετό, που να μην του ετέθη το ερώτημα «Γιατί δεν έκανες καισαρική;». Καταλήγουμε, λοιπόν, στη χώρα μας να έχουμε τις περισσότερες καισαρικές από όλη την Ευρώπη.
Δεν υπάρχει καµία αµφιβολία ότι η αµυντική ιατρική είναι υποδεέστερη ιατρική, οδηγώντας και σε µεγαλύτερη ταλαιπωρία, και σε µεγαλύτερο κόστος.
Άρα, λέτε ότι το φαινόμενο των τόσων πολλών καισαρικών είναι έκφραση αμυντικής ιατρικής;
Προφανώς! Με το παραμικρό ο γιατρός κάνει καισαρική, γιατί έτσι κανείς δεν θα του ζητήσει τον λόγο.
Υπάρχει, βέβαια, κι ο αντίλογος ότι πολλοί γιατροί προτείνουν με ευκολία τη διενέργεια καισαρικής, γιατί ως επέμβαση έχει μεγαλύτερο κόστος…
Μα δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η αμυντική ιατρική είναι υποδεέστερη ιατρική, οδηγώντας και σε μεγαλύτερη ταλαιπωρία, και σε μεγαλύτερο κόστος.
Και τι επιπτώσεις μπορεί να έχει η αμυντική ιατρική γενικότερα στο σύστημα υγείας;
Κόστος! Κόστος σε εργατοώρες, κόστος σε υλικά, σε αυξημένες νοσηλείες – στα πάντα. Ας ξαναπάμε στη σκωληκοειδίτιδα: η σκωληκοειδίτιδα που θα χειρουργηθεί έγκαιρα, σε μία μέρα θα πάει στο σπίτι. Η σκωληκοειδίτιδα που θα ταλαιπωρηθεί τρεις μέρες με επιπλέον εξετάσεις, θα έχει το επιπλέον κόστος των εξετάσεων, θα έχει τις τρεις ημέρες νοσηλείας και θα κάτσει κι άλλες μέρες μετά, γιατί ο ασθενής θα έχει χειρουργηθεί σε βαρύτερη κατάσταση λόγω καθυστέρησης.
Κι όμως, καμιά φορά, αυτή η διενέργεια πολλών εξετάσεων εμπνέει ένα αίσθημα ασφάλειας στον ασθενή, ο οποίος θεωρεί ότι έτσι η περίπτωσή του αντιμετωπίζεται διεξοδικά. Τι ρόλο έρχεται να παίξει εδώ η απαραίτητη εκπαίδευση και για τους γιατρούς, αλλά και για τους ίδιους τους ασθενείς; Ρητορική η ερώτηση, βέβαια…
Αυτό τώρα είναι πολύ πολύπλοκο, γιατί εξαρτάται από το επίπεδο εκπαίδευσης και εμπειρίας του κάθε γιατρού – δεν την έχουν όλοι, και δεν μπορούν να την έχουν όλοι. Εκείνο, όμως, που μπορούμε να ζητήσουμε από τους γιατρούς είναι να ακολουθούν όλοι τις ίδιες οδηγίες, να ακολουθούν τον μέσο όρο. Στην πραγματικότητα, αυτό ζητάει και η Δικαιοσύνη.
Επίσης, έχει αναπτυχθεί και ένας νομικός προβληματισμός για το κατά πόσον, εάν εκείνος που υποπίπτει σε σφάλμα είναι πολύ καλός γιατρός, θα πρέπει να τιμωρείται και αυστηρότερα λόγω των αυξημένων απαιτήσεων που έχουμε από εκείνον. Αυτό, όμως, δεν στέκει νομικά. Και καλώς δεν στέκει.
Και τι γίνεται με τους ασθενείς που, ενδεχομένως λόγω ανασφάλειας, επιμένουν σε περισσότερες εξετάσεις;
Δεν πιστεύω ότι ο ασθενής που θα βρει τη λύση του προβλήματός του χωρίς εξετάσεις ή με μία εξέταση, θα θελήσει να κάνει περισσότερες εξετάσεις. Τώρα εάν μιλάμε για έναν ασθενή, ο οποίος κάνει πολλές εξετάσεις αλλά δεν βρίσκει λύση, εκεί είναι λογική αυτή η απαίτηση…
Το κακό είναι ότι, εάν έχουμε μία καθολική εφαρμογή αυτού του μοντέλου των υπερβολικών εξετάσεων, η ίδια η κοινωνία μπορεί να εθιστεί σε αυτό το είδος άσκησης της Ιατρικής και να καταλήξει να θεωρεί τη διενέργεια λίγων εξετάσεων ως ελλιπή άσκηση της Ιατρικής. Αυτό, ας πούμε, το έχουμε βιώσει με την αλόγιστη χρήση των αντιβιοτικών.
Εδώ, λοιπόν, μπαίνει άλλο ένα σοβαρό θέμα: η επικοινωνία γιατρού και ασθενούς. Σε πολλά συνέδρια έχει θιγεί, κυρίως από την πλευρά των ασθενών, η προβληματική επικοινωνία με τους γιατρούς, είτε επειδή τούς είναι δυσνόητη η ορολογία που χρησιμοποιεί ο γιατρός, είτε επειδή νιώθουν ότι δεν τους αφιερώνεται πολύς χρόνος. Από την άλλη, οι γιατροί (κυρίως εκείνοι του δημόσιου τομέα) επικαλούνται συχνά φόρτο εργασίας, ο οποίος δεν τους επιτρέπει να αφιερώνουν πολύ χρόνο σε κάθε ασθενή. Τι ρόλο παίζει αυτή η προβληματική επικοινωνία στο θέμα που συζητάμε;
Τεράστιο ρόλο, τεράστιο! Πρώτα απ’ όλα, εάν δεν λάβει ο γιατρός το ιστορικό ενός ασθενούς, οι εξετάσεις δεν θα μπορούν να βοηθήσουν στο σημείο που θέλουμε. Και είναι πολλές οι φορές που βλέπουμε αυτή την αναστροφή: πονάει το γόνατό μου, κάνω μια ακτινογραφία και πάω στον γιατρό. Είναι καλύτερα πρώτα να πάει κανείς στον γιατρό και μετά να προχωρήσει στην οποιαδήποτε εξέταση.
Ο χρόνος, λοιπόν, που καταναλώνεται μεταξύ γιατρού και ασθενούς για τη λήψη του απαραίτητου ιστορικού, αλλά και για την επεξήγηση των οδηγιών, είναι κομβικής σημασίας. Γι’ αυτό και η καλύτερη πρακτική είναι όλες οι οδηγίες να δίνονται γραπτά από τον γιατρό, όχι σε έντυπα. Αλλά ακόμα κι αν δίνονται σε έντυπα, θα πρέπει να εξηγούνται.
Επίσης, είναι πάρα πολύ σημαντικό να υπάρχει πλήρης ενημέρωση των ασθενών πριν από κάθε ιατρική πράξη, και ιδιαιτέρως για τις ενδεχόμενες επιπλοκές και παρενέργειες. Κι αυτό διότι, αν αυτά έχουν ειπωθεί εξαρχής, δημιουργείται μία σχέση εμπιστοσύνης με τον γιατρό και όλα αντιμετωπίζονται χωρίς περαιτέρω προβλήματα. Αντιθέτως, η υπονόμευση αυτής της σχέσης εμπιστοσύνης δυσκολεύει και την αποτελεσματική αντιμετώπιση των προβλημάτων.
Είναι, δε, μετρημένο ότι από όσα λέμε εμείς, οι γιατροί, οι ασθενείς προσλαμβάνουν και εμπεδώνουν ένα 30-50%. Γι’ αυτό, λοιπόν, καλό είναι τα πιο ουσιώδη να τα επαναλαμβάνουμε 2-3 φορές. Επίσης, καλό είναι οι ασθενείς να επισκέπτονται τον γιατρό με συνοδό, γιατί πάντα τα τέσσερα αυτιά ακούνε καλύτερα από τα δύο.
Επιπλέον, υπάρχει και το θέμα της επίδειξης ενσυναίσθησης απέναντι στον ασθενή, τη μεγάλη σημασία της οποίας έθιξε η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Ασχολούνται καθόλου με το θέμα αυτό οι Ιατρικές Σχολές;
Το θέμα της ενσυναίσθησης δεν διδάσκεται στις ιατρικές σχολές, αλλά εκείνο που διδάσκεται ανέκαθεν είναι η λεπτομερής συζήτηση με τον ασθενή για το ιστορικό και τα προβλήματά του. Εκεί δημιουργείται και μια ψυχική σχέση κατανόησης, που βοηθά τους ασθενείς να ηρεμούν. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό το ιστορικό να το λαμβάνει ο ίδιος ο γιατρός, διότι και μόνο η κουβέντα που θα κάνουν οι δυο τους, θα βοηθήσει τον ασθενή να είναι πιο χαλαρός την ώρα της εξέτασης. Ακόμα και στις περιπτώσεις που δεν μιλάμε για ένα αμιγώς ιατρικό πρόβλημα, όπως συμβαίνει συχνά στη δική μου ειδικότητα…
Ως πλαστικός χειρουργός, το να γνωρίζω καλά την κατάσταση της υγείας του ανθρώπου που έρχεται για να κάνει μια επιλεκτική επέμβαση αισθητικής φύσεως, με βοηθάει πάρα πολύ και στο τι θα προτείνω, αλλά και στο τι οδηγίες θα του δώσω στη συνέχεια. Διότι ο άνθρωπος αυτός που έρχεται στον πλαστικό χειρουργό για μια αισθητική επέμβαση, καίτοι υγιέστατος, έχει όλα τα δικαιώματα που έχει ένας ασθενής – δεν είναι, όπως λέγεται λανθασμένα πολλές φορές, «πελάτης».
Κατά την ημερίδα του ΠΙΣ τονίστηκε ότι, για την ουσιαστική μείωση των ιατρικών σφαλμάτων, άμεση προϋπόθεση θεωρείται ο εκσυγχρονισμός της Υγείας γενικότερα, αλλά και του ίδιου του συστήματος υγείας. Σε ποιους τομείς θεωρείτε ότι χρειάζεται να δοθεί άμεσα προτεραιότητα; Πού πάσχουμε, δηλαδή, περισσότερο;
Ο πρώτος τομέας, στον οποίο πάσχουμε ιδιαιτέρως στην Ελλάδα, είναι η υπερκόπωση των γιατρών και του νοσηλευτικού προσωπικού, ιδιαίτερα στα δημόσια νοσοκομεία. Αυτό το φαινόμενο είναι απολύτως εκτεταμένο και αποτελεί την πηγή πολλών προβλημάτων.
Το δεύτερο που απαιτείται είναι η βελτίωση των συνθηκών εργασίας διότι, κακά τα ψέματα, πολλά από τα νοσοκομεία μας δεν συνιστούν και το πιο ευχάριστο περιβάλλον εργασίας. Αν αυτό αλλάξει, θα συμβάλει παράλληλα και στην ελάττωση της βίας.
Επιπλέον, θα πρέπει να εντατικοποιηθεί περαιτέρω η προσπάθεια της διαρκούς εκπαίδευσης των επαγγελματιών υγείας, μία προσπάθεια που γίνεται ήδη. Όσο λιγότερο ενημερωμένος και έμπειρος είναι κανείς, τόσο περισσότερες πιθανότητες έχει να οδηγηθεί και σε σφάλμα. Σφάλματα δεν κάνουν, βέβαια, μόνο οι άπειροι, αλλά σίγουρα η συνεχής εκπαίδευση θα ελαχιστοποιήσει τις πιθανότητες σφαλμάτων για όλους.
Και, φυσικά, μεγάλης σημασίας είναι η αναβάθμιση και ο εκσυγχρονισμός του ιατρικού εξοπλισμού και των υποδομών.
Εσείς είστε αισιόδοξος για την πραγματοποίηση ενός τέτοιου ουσιαστικού εκσυγχρονισμού στη χώρα μας; Υπάρχουν οι εμπειρογνώμονες, οι πόροι, αλλά και η απαραίτητη συνεργασία μεταξύ πολιτείας και επαγγελματιών υγείας, ώστε να έχουμε χειροπιαστά αποτελέσματα;
Για τον χώρο της Υγείας στη χώρα μας είμαι πολύ διστακτικός στο να αισιοδοξήσω, διότι βρισκόμαστε σε μία συζήτηση που είναι περίπου ίδια τα τελευταία 20 χρόνια, παρά το γεγονός ότι είχαμε διαφορετικούς πολιτικούς και διαφορετικές οικονομικές καταστάσεις.
Νομίζω ότι εδώ έχουμε μία λάθος «διάγνωση» ευθύς εξαρχής: Εμείς χρειαζόμαστε ένα καινούργιο σύστημα. Αν δεν δούμε την Υγεία μέσα από ένα εντελώς καινούργιο σύστημα, όσες συζητήσεις κι αν κάνουμε πάνω σε λύσεις που θα είναι αποσπασματικές, θα είμαστε πάντα στο ίδιο σημείο.
Και τι σημαίνει στην πράξη αυτό το «εντελώς καινούργιο σύστημα»;
Χρειαζόμαστε ένα σύστημα, το οποίο θα έχει ως κοινό παρονομαστή όλων τον ασθενή και μόνο. Ανάλογα με το πόσους ασθενείς νοσηλεύω, τόσους γιατρούς θα εκπαιδεύω, δηλαδή όσους μου χρειάζονται – και αυτό ισχύει για τα πάντα.
Επιπλέον ο γιατρός, όπου κι αν εργάζεται, θα πρέπει να έχει ίδια δικαιώματα, ίδιες υποχρεώσεις και αντίστοιχη πρόοδο. Στη χώρα μας αυτό δεν συμβαίνει. Οι ευκαιρίες θα πρέπει να είναι ίσες, είτε κάποιος εργάζεται στο δημόσιο, είτε εργάζεται στον ιδιωτικό τομέα. Εάν είμαστε μια χώρα που έχει πολύ περισσότερους γιατρούς από όσους χρειάζεται, το σύστημα απλά δεν θα λειτουργεί.
Τους δε πόρους σίγουρα τους χρειαζόμαστε – αρκεί να υπάρχουν. Και η πολιτεία διαχρονικά πρέπει να κατανοήσει ότι η Υγεία χρειάζεται πόρους. Ο μέσος Έλληνας πολίτης το γνωρίζει: ένα 45% επιλέγουν να πάνε να πληρώσουν στον ιδιωτικό τομέα, γιατί θέλουν αυτού του επιπέδου τις υπηρεσίες. Και υπάρχει και ένα μεγάλο ποσοστό που λέει «κι εγώ, αν είχα τη δυνατότητα, θα έκανα την ίδια επιλογή!».
Αν εξετάσουμε σοβαρά το ερώτημα πόσο κοστίζει πραγματικά μία επέμβαση στον δημόσιο τομέα και πόσο στον ιδιωτικό, τότε θα δούμε ότι τα πάντα πηγάζουν από το ότι έχουμε ένα πολιτικό σύστημα που θέλει να διαχειρίζεται ασφυκτικά την Υγεία και αδυνατεί να κατανοήσει ποιες είναι οι πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας.
Θα φέρω, λοιπόν, ένα παράδειγμα που θα γίνει άμεσα κατανοητό: Οι διοικήσεις των νοσοκομείων διορίζονται από το εκάστοτε κόμμα που κυβερνά. Από όλα τα νοσοκομεία του ΕΣΥ, υπάρχει ένα που ξεχωρίζει και στην ποιότητα υπηρεσιών, και στα πάντα – το νοσοκομείο «Παπαγεωργίου» στη Θεσσαλονίκη. Οποιοσδήποτε πρόκειται να νοσηλευτεί και οποιοσδήποτε θέλει να εργαστεί, προτιμά να πάει εκεί. Ποια είναι η διαφορά; Είναι το μοναδικό νοσοκομείο στο οποίο, λόγω νομικής πρόβλεψης από τότε που έγινε η δωρεά για να κτιστεί, η διοίκηση δεν διορίζεται από τις εκάστοτε κυβερνήσεις!
Και πόσο ρεαλιστικό θεωρείτε το ενδεχόμενο να αλλάξει στη χώρα μας ο τρόπος διορισμού των διοικήσεων των νοσοκομείων;
Αργά ή γρήγορα, τα πράγματα οδηγούνται εκεί που πρέπει να οδηγηθούν – είναι νομοτέλεια. Βέβαια, το πολιτικό θάρρος και η ενάργεια συνιστώνται στο να το κάνεις αυτό έγκαιρα, πριν το επιβάλουν οι καταστάσεις. Τώρα τους το λέμε κι εμείς, ενώ παλιά δεν το λέγαμε. Πιστεύω ότι αυτό, κάποια στιγμή, θα γίνει.