Είναι βέβαιο ότι η ανάπτυξη της καρδιοχειρουργικής, στηρίχθηκε κυρίως στη χρήση της μηχανής εξωσωματικής κυκλοφορίας. Μιας μηχανής που συνδέεται κατά την διάρκεια της επέμβασης, μέσω σωλήνων, με τον ασθενή και υποκαθιστά την λειτουργία της καρδιάς και των πνευμόνων. Με τον τρόπο αυτό γίνεται εφικτό να σταματήσουμε την λειτουργία της καρδιάς και να δουλέψουμε σε ένα αναίμακτο και ακίνητο χειρουργικό πεδίο.
Η φλεγμονώδης, όμως, αντίδραση του οργανισμού και η έκκριση τοξικών ουσιών που προκαλείται από την επαφή των έμμορφων συστατικών του αίματος με τους σωλήνες σύνδεσης της μηχανής, το οξειδωτικό στρες από την επαναιμάτωση της καρδιάς μετά την πλήρη ισχαιμία και οι μηχανικές βλάβες που μπορεί να συμβούν στα σημεία σύνδεσης των σωλήνων και των μεγάλων αγγείων της καρδιάς (αιμορραγίες, τραυματισμός), είναι κυρίως οι επιπλοκές που διατηρούν ακόμη και σήμερα τη θνητότητα αυτών των επεμβάσεων, στο 2-8%.
Η μόνη πραγματική εξέλιξη τα τελευταία 20 χρόνια μπορεί να θεωρηθεί η δυνατότητα που έχουμε ως καρδιοχειρουργοί, να χειρουργούμε πλέον χωρίς να χρησιμοποιούμε την μηχανή της εξωσωματικής κυκλοφορίας, αποφεύγοντας, έτσι, και τις επιπλοκές που απορρέουν από την εφαρμογή της. Αυτή η εξέλιξη βρήκε πρόσφορο έδαφος κυρίως στις επεμβάσεις στεφανιαίας παράκαμψης, το γνωστό bypass. Την παράκαμψη δηλαδή των αποφραγμένων ή στενωμένων στεφανιαίων αγγείων, των αγγείων δηλαδή της καρδιάς που βρίσκονται στην εξωτερική επιφάνεια της.
Με εξελιγμένα χειρουργικά εργαλεία που ονομάζονται σταθεροποιητές, διατηρούμε ακίνητα τα τμήματα και τα αγγεία της καρδιάς που θέλουμε να επαναιματώσουμε και με προπαρασκευασμένα μοσχεύματα που παίρνουμε από τον ίδιο τον ασθενή, παρακάμπτουμε τις στενώσεις που έχουν δημιουργηθεί από την στεφανιαία νόσο. Με άλλα λόγια αποκαθιστούμε την αιμάτωση του αγγείου.
Έχει αποδειχθεί με πολυκεντρικές μελέτες ότι είναι μειωμένος ο χρόνος χειρουργείου, η ανάγκη για μετάγγιση αίματος όπως και η παραμονή στη ΜΕΘ και στο νοσοκομείο. Ο ασθενής κινητοποιείται άμεσα, την πρώτη μετεγχειρητική ημέρα και οι επιπλοκές στο αναπνευστικό σύστημα, τους νεφρούς και τον εγκέφαλο ελαχιστοποιούνται, καθώς και οι λοιμώξεις, οι αρρυθμίες και οι νευρολογικές διαταραχές (*1).
Τα αποτελέσματα της τεχνικής αυτής έχει αποδειχθεί ότι έχουν άμεση σχέση με την εμπειρία του χειρουργού και της χειρουργικής ομάδας. Δεν είναι μία επέμβαση που μπορεί να πραγματοποιηθεί από όλους τους χειρουργούς. Ο λόγος είναι ότι δεν μπορεί εύκολα να αναπαραχθεί και η περίοδος εκμάθησης είναι μεγάλη. Γι’αυτό και ο αρχικός ενθουσιασμός για την τεχνική αυτή σταμάτησε με αποτέλεσμα πολλοί λίγοι καρδιοχειρουργοί να συνεχίσουν να την υπηρετούν (*2).
Εκείνοι που ωφελούνται περισσότερο από την τεχνική αυτή είναι:
- Οι ασθενείς υψηλού χειρουργικού κινδύνου με καρδιακή ανεπάρκεια. Έχει αποδειχθεί ότι όσο μεγαλύτερος είναι ο χειρουργικός κίνδυνος τόσο καλύτερα τα αποτελέσματα με πάλλουσα καρδιά (*3)
- οι μεγαλύτεροι των 75 ετών
- με αθηρωματική αορτή
- με ΧΑΠ
- διαβητικοί
- νεφροπαθείς
- σε αντιαιμοπεταλλιακή αγωγή
- με περιφερική αγγειοπάθεια
- ασθενείς που δεν δέχονται μετάγγιση αίματος
- επανεπεμβάσεις
Στο κέντρο μας, ο συνδυασμός της τεχνικής αυτής αλλά και η πιστή εφαρμογή των επίσημων κατευθυντήριων οδηγιών των διεθνών καρδιοχειρουργικών εταιριών για χρήση αρτηριακών μοσχευμάτων (δύο μαστικών κυρίως αρτηριών) και αποφυγή χειρισμών στην αορτή, έχει οδηγήσει σε εξαιρετικά αποτελέσματα.
Το Ιατρικό Κέντρο Αθηνών από το 2014 έχει στηρίξει την προσπάθεια μας αυτή με σύγχρονο βιοιατρικό εξοπλισμό, με έμπειρο και εξειδικευμένο νοσηλευτικό προσωπικό που σε συνδυασμό με τα εξαιρετικά αποτελέσματα μας, καθιστούν το κέντρο μας μοναδικό.
(*1): Sedrakyan A. at all. Off pump surgery is associated with reduced occurrence of stroke and other morbidity as compared with traditional coronary artery bypass grafting. A meta-analysis of systematically reviewed trials. Stroke 2006; 37:2759-2769
(*2): Lapar DJ at all. The effect of Surgeon volume on mortality for off-pump coronary artery bypass grafting. J Thorac Cardiovasc Surg 2012; 143: 854-863
(*3): JD Puskas at all. Off-Pump Coronary Artery Bypass Disproportionately Benefits High-Risk patients. Ann Thorac Surg 2009; 88: 1142-7
Γράφει ο Βασίλειος Κωτσής, Καρδιοχειρουργός, Διευθυντής Καρδιοχειρουργικής Κλινικής & Κέντρου Χειρουργικής Πάλλουσας Καρδιάς, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών
Πηγή: https://www.iatriko.gr/el/content/heiroyrgiki-stefaniaion-aggeion-me-palloysa-kardia-0?cl=609