Η αύξηση του σωματικού βάρους είναι ένα συχνό φαινόμενο στις γυναίκες της μέσης ηλικίας, καθώς τελευταία δεδομένα δείχνουν ότι περισσότερα από τα 2/3 των γυναικών αυτής της ηλικίας είναι υπέρβαρες ή παχύσαρκες. Οι σχετιζόμενες με την ηλικία αλλαγές του μεταβολισμού μπορεί να επηρεάσουν το σωματικό βάρος και στα δύο φύλα, ωστόσο στις γυναίκες το πρόβλημα αυτό διογκώνεται εξ’ αιτίας της εμμηνόπαυσης. Μία νέα έρευνα που παρουσιάστηκε πριν από λίγες ημέρες στο συνέδριο του North American Menopause Society στις ΗΠΑ, ασχολήθηκε με τις επιδράσεις της ηλικίας και της εμμηνόπαυσης στις γυναίκες, καταλήγοντας σε ορισμένα πολύ ενδιαφέροντα συμπεράσματα.
Σήμερα είναι γνωστό ότι ο μεταβολικός ρυθμός μειώνεται με την ηλικία εξ’ αιτίας της απώλειας μυϊκής μάζας και της μειωμένης δραστηριότητας του φαιού λίπους. Οι διαταραχές του ύπνου και της διάθεσης, οι οποίες συχνά συνοδεύουν την εμμηνόπαυση, μπορεί να επηρεάσουν τις προσπάθειες των γυναικών να ακολουθήσουν έναν υγιεινό τρόπο ζωής, γεγονός που τελικά αυξάνει ακόμα περισσότερο τον κίνδυνο παχυσαρκίας. Ακόμη, η μείωση στα επίπεδα διαφόρων ορμονών μετά την εμμηνόπαυση μειώνει τη μυϊκή μάζα και αυξάνει τη λιπώδη, ενώ και οι αλλαγές που συμβαίνουν στο εντερικό μικροβίωμα σε αυτή την ηλικία οδηγούν επίσης σε αύξηση του σωματικού βάρους.
Όλοι οι παραπάνω παράγοντες μπορεί να επιδεινώσουν τις εξάψεις στη μέση ηλικία, αυξάνοντας παράλληλα τον κίνδυνο καρδιομεταβολικών παθήσεων, όπως ο διαβήτης τύπου 2, η υπέρταση, η δυσλιπιδαιμία και η στεφανιαία νόσος. Η παχυσαρκία μπορεί να αυξήσει επίσης τον κίνδυνο για διάφορες μορφές καρκίνου στις γυναίκες, όπως ο καρκίνος του μαστού και ο καρκίνος του ενδομητρίου.
Αν και σήμερα διάφορες δίαιτες για την απώλεια βάρους, καθώς και συμπληρώματα για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας γίνονται όλο και πιο δημοφιλή, τελικά η καλύτερη προσέγγιση για την απώλεια βάρους παραμένει ο περιορισμός της κατανάλωσης θερμίδων.
Η φυσική άσκηση μπορεί να είναι λιγότερο αποτελεσματική σε σχέση με την υγιεινή διατροφή για την απώλεια βάρους, ωστόσο όταν επιτύχουμε ένα ιδανικό βάρος μάς βοηθά να το διατηρήσουμε προσφέροντας παράλληλα μία σειρά άλλα οφέλη.
Σήμερα υπάρχουν και φάρμακα που χορηγούνται για την απώλεια βάρους, ωστόσο τα περισσότερα από αυτά είναι ακριβά, αλληλεπιδρούν με άλλα φάρμακα ή προκαλούν ανεπιθύμητες ενέργειες.
Τέλος, σε εξαιρετικές περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί βαριατρικό χειρουργείο για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, ωστόσο μετά το χειρουργείο θα χρειαστεί υγιεινή διατροφή και άσκηση μακροπρόθεσμα.
Αν και γενικά οι ορμονικές θεραπείες δεν χορηγούνται στις γυναίκες για την απώλεια βάρους στη μέση ηλικία, αυτές που λαμβάνουν τα φάρμακα για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης μπορεί να επιτύχουν κάποια απώλεια βάρους μέσω ανακατανομής του λίπους.
«Στις γυναίκες που δεν θα κάνουν καμία αλλαγή στη διατροφή τους και δεν θα αρχίσουν να ασκούνται περισσότερο, φαίνεται ότι η αύξηση του σωματικού βάρους είναι αναπόφευκτη όταν φτάσουν στη μέση ηλικία. Είναι σημαντικό για τις γυναίκες που μπαίνουν στην εμμηνόπαυση να γνωρίζουν ότι αυτό θα συμβεί και επομένως θα πρέπει να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα πρόληψης για να διατηρήσουν το σωματικό τους βάρος σε φυσιολογικά επίπεδα», αναφέρουν οι συγγραφείς της μελέτης.
«Χωρίς αμφιβολία, το μονοπάτι που καλούνται να ανεβούν οι γυναίκες στη μέση ηλικία είναι δυσκολότερο σε σχέση με αυτό των ανδρών αναφορικά με το σωματικό βάρος. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν τρόποι να αποφευχθεί η παχυσαρκία. Η φυσική άσκηση και ιδιαίτερα η υγιεινή διατροφή με περιορισμό της κατανάλωσης θερμίδων είναι τα καλύτερα μέτρα πρόληψης που έχουμε σήμερα για τη διατήρηση του σωματικού μας βάρους στη μέση ηλικία», καταλήγει η μελέτη.
Επιμέλεια: Αντώνιος Δημητρακόπουλος MD, PhD, Ειδικός Παθολόγος Διευθυντής Γ’ Παθολογικής Κλινικής Ερρίκος Ντυνάν HC, ΕΔΙΠ Παθολογίας-Ανοσολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ