Το εμβόλιο έχει αποτελεσματικότητα 95%, μελετήθηκε κλινικά σε 44.000 εθελοντές, έδειξε ελάχιστες ανώδυνες παρενέργειες και είναι ο μόνος τρόπος για να πάρουμε πίσω την ζωή μας, απαντά o καθηγητής Ιατρικής Αχιλλέας Γραβάνης, για τους βασικούς λόγους που δεν πρέπει κανείς να το φοβάται. «Θα εμβολιαστώ από τους πρώτους και σε δημόσια θέα», σημειώνει και καλεί τους ανθρώπους της ιατρικής να δώσουν πρώτοι το καλό παράδειγμα.
Ο καθηγητής Φαρμακολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, μιλά για όσους στέκονται με σκεπτικισμό απέναντι στο εμβόλιο, για τα κατάλληλα επιχειρήματα που θα άρουν τις όποιες αμφιβολίες, καθώς και για τους ειδικούς που πρέπει να εκπαιδευτούν ώστε να μεταφέρουν τις απαραίτητες πληροφορίες στην κοινωνία, χωρίς κανείς «να κουνά το δάχτυλο» σε όσους δεν γνωρίζουν, γιατί δεν είναι υποχρεωμένοι να έχουν τόσο εξειδικευμένη γνώση.
Συνέντευξη στην Άννα Παπαδομαρκάκη
Τι σημαίνει στην πράξη η έγκριση από τον FDA του εμβολίου της Pfizer-BioNTech και ποια θα είναι από εδώ και πέρα τα επόμενα βήματα ;
Η έγκριση αφορά σε επείγουσα χρήση λόγω της πανδημίας. Δεν έχουν όμως γίνει εκπτώσεις στην αξιολόγηση του. Αντίθετα, 100 στελέχη του Αμερικανικού Οργανισμού Φαρμάκων (FDA) δούλεψαν επί 3 βδομάδες να αξιολογήσουν κάθε λεπτομέρεια του φακέλου. Επίσης, τουλάχιστον 8 δημόσιοι και ανεξάρτητοι οργανισμοί θα παρακολουθούν κάθε μέρα τα αποτελέσματα του εμβολιασμού στην κοινότητα, εξετάζοντας κάθε στοιχείο του post-market surveillance).
Ακούμε ότι στα τέλη του χρόνου, δηλαδη μέσα σε μόλις 8 μήνες, θα έχουν πάρει συνολικά άδεια επίγουσας χρήσης τουλάχιστον 4 εμβόλια (Pfizer, Moderna, Gamaleya, SinoVac), ενώ έχουν ήδη πάρει αντίστοιχη άδεια φάρμακα -μονοκλωνικά αντισώματα (Regeneron, Eli Lilly). Τι ακριβώς σημαίνει αυτό ; Μήπως καταστεί δυνατό για την παγκόσμια κοινότητα να αποκτήσει ανοσία αγέλης ακόμη και πριν τα τέλη του 2021 ;
Τα πολλαπλά εμβόλια διαφορετικών τεχνολογιών δίνουν την δυνατότητα επιτάχυνσης των εμβολιασμού της κοινότητας παγκόσμια. Εκατοντάδες εκατομμύρια εμβόλια θα παραχθούν μέσα στο επόμενο έτος, η διαδικασία εμβολιασμού θα διαρκέσει όλο το επόμενο έτος. Ευχής έργο είναι στο τέλος του 2021 να έχουμε πετύχει ανοσία στο 60-65% του παγκόσμιου πληθυσμού. Ειδική βοήθεια εμβολιασμού οφείλουμε και στον τρίτο κόσμο, διότι ο μη εμβολιασμός του θα αποτελεί πηγή επανάκαμψης της λοίμωξης, ίσως και ενός μεταλλαγμένου ιού. Η ύπαρξη των πρώτων ειδικών αντιικων για τον κορωνοιο φαρμάκων, όπως τα μονοκλωνικά αντισώματα, που χορηγούνται στα πρώτα στάδια της λοίμωξης θα περιορίσει την πίεση των νοσοκομείων και των ΜΕΘ διότι οι ασθενείς θα θεραπεύονται στο σπίτι.
Διαβάζουμε ότι σύμφωνα με έρευνα του ΟΠΑ το ποσοστό των Ελλήνων που προτίθεται να εμβολιαστεί ανέρχεται σε 42%. Τι μας δείχνει αυτό ; Και σε τι πρέπει να συνίσταται η από εδώ και πέρα εκστρατεία ενημέρωσης για να πειστούν οι σκεπτικιστές ;
Νομίζω ότι βασική απάντηση κατά της εύλογης ανησυχίας για τα εμβόλια θα είναι το παράδειγμα ημων των ανθρώπων της Ιατρικής που τα γνωρίζουμε καλύτερα από τον καθένα. Θα εμβολιστώ από τους πρώτους σε δημόσια θέα. Έχω πολύ καλή γνώση της ασφάλειας και αποτελεσματικότητας των εμβολίων και δεν είμαι αυτοκαταστροφικός. Είμαι πολύ αισιόδοξος ότι η συντριπτική πλειοψηφία των συμπολιτών μου θα πειστεί και θα ακολουθήσει.
Αν σας ρωτούσα να μας απαριθμήσετε τους πιο βασικούς λόγους για τους οποίους πρέπει κάποιος να εμβολιαστεί και δεν πρέπει να φοβάται το εμβόλιο, ποιοί θα ήταν ;
Το εμβόλιο έχει μελετηθεί κλινικά 44.000 εθελοντές. Έδειξε ελάχιστες, ανώδυνες κλινικά δευτερογενείς δράσεις που έχουν όλα τα εμβόλια (πόνο, κοκκίνισμα στη θέση έγχυσης, δέκατα και μυαλγίες για 2-3 μερες), έχει την σπάνια παρατηρούμενη στα εμβόλια 95% αποτελεσματικότητα (αυτό της γρίπης που έκανα φέτος έχει 50-65%). Θέλω σιγά-σιγά να πάρω πίσω την κανονική ζωή μου, να αγκαλιάζω να φιλώ τους αγαπημένους μου ανθρώπους, να ταξιδεύω. Το εμβόλιο, προϊόν της επιστήμης μου, θα μου την δώσει πίσω.
Ποιοί είναι οι λόγοι που κάποιος μπορεί να αρνηθεί τον εμβολιασμό;
Κατ’ αρχήν, είναι η άγνοια. Δεν είναι υποχρεωτικό να γνωρίζουν όλοι τα πλεονεκτήματα του εμβολιασμού, για τον εαυτό τους και για την κοινωνία. Και η άγνοια αυτή, μπορεί να δημιουργήσει φόβο.
Φόβο για το άγνωστο και για τον κίνδυνο της ζωής εξαιτίας της ασθένειας. Ο πιο βαθύς φόβος είναι η επιβίωση. Οπότε η επόμενη αντίδραση είναι φυσικό να είναι η άρνηση, ότι το πρόβλημα δεν υπάρχει και δεν θα σε αγγίξει.
Ένας άλλος λόγος είναι η επιτήδευση, πολιτική ή οικονομική, όπου οι … ενδιαφερόμενοι ανεβαίνουν στο … κύμα της αμφισβήτησης για να ενισχύσουν την πολιτική τους παρουσία σε συγκεκριμένους χώρους σε αυτές τις ομάδες της κοινωνίας, όπως και κάποιοι οι οποίοι θίγονται οικονομικά από το αποτέλεσμα της πανδημίας γιατί κλείνουν επιχειρήσεις χάνουν τη δουλειά τους, βλέποντας ένα αβέβαιο μέλλον. Και γι’ αυτούς δεν μπορούμε να κουνάμε το δάχτυλο. Γιατί ο ιδιωτικός τομέας ζει την αγωνία της επιβίωσης κάθε μέρα.
Βέβαια υπάρχει και η ανοησία, η οποία είναι πολύ δύσκολο να αντιμετωπιστεί, αν και ευτυχώς αφορά πολύ μικρό ποσοστό. Είναι βέβαια λίγοι και φωνασκούντες. Αλλά στην επιδημία και στη διασπορά του ιού, δεν χρειάζονται πολλοί. Αρκούν λίγοι και ανεύθυνοι. Όπως τώρα, που μπήκαμε σε lockdown από την ανευθυνότητα αντίστοιχων συμπεριφορών.
Τι πρέπει να κάνουμε για να ξεπεράσουμε τα εμπόδια αυτά;
Δεν είναι υποχρεωμένοι οι πολίτες, να διαθέτουν την πολύ εξειδικευμένη γνώση που σχετίζεται με την λοίμωξη και την πανδημία. Oύτε επιτρέπεται η πολιτεία και η επιστήμη να κουνά το δάχτυλο σε αυτούς τους πολίτες. Αντίθετα, υποχρέωσή τους, είναι η τεκμηριωμένη και εμπεριστατωμένη ενημέρωσή τους, γιατί ο πιο υπεύθυνος πολίτης είναι ο ενημερωμένος πολίτης.
Εμείς οι επιστήμονες, πρέπει να μάθουμε να μεταφέρουμε δύσκολες έννοιες στους πολίτες, χρήσιμες για την προφύλαξή τους από προκλήσεις όπως ο κορονοϊός. Η πλειοψηφία των πολιτών αντιλαμβάνεται τη γνώση και τον ορθολογισμό.
Οι επιστήμονες δεν αρκεί μόνο να έχουν τη γνώση, αλλά πρέπει και να εκπαιδευτούν πώς θα τη μεταφέρουν στο κοινωνικό σύνολο. Δεν έχει σημασία να κάνουμε διάλεξη. Και αυτό ισχύει και για τους εκπαιδευτικούς, σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης
Το στοίχημα για τον αποτελεσματικό μαζικό εμβολιασμό, θα εξαρτηθεί ακριβώς και από την αποτελεσματικότητα αυτής της διαδικασίας.
Πρέπει όλοι να αναλάβουμε συμμετοχικό ρόλο σε αυτή την προσπάθεια.
Κατά συνέπεια η κοινωνία και η πολιτεία πρέπει να βρουν τρόπους να υποστηρίξει αυτούς τους ανθρώπους που θίγονται οικονομικά και αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιβίωσης. Εδώ, ο δημόσιος τομέας για λόγους κοινωνικής αλληλεγγύης θα πρέπει να διαθέσει μέρος των εσόδων του στους συμπολίτες μας που βρίσκονται στην απόλυτη ανασφάλεια, με τη δημιουργία ταμείου στήριξης γι΄ αυτούς τους συγκεκριμένους ανθρώπους. Πρέπει να αναλογιστούμε ότι αυτοί, πέρα από το πρόβλημα να ανταπεξέλθουν στο θέμα της λοίμωξης, έχουν να αντιμετωπίσουν και την επιβίωσή τους.
Τι λέμε σε αυτούς που αρνούνται από ανοησία;
Εκεί δεν επιδέχεται σημαντικής παρέμβασης, αλλά ευτυχώς παραμένουν μικρή μειοψηφία. Τελικά, αυτό το ποσοστό δεν θα καθορίσει την ανάπτυξη ανοσίας στην κοινότητα, ευτυχώς.
Άρα δεν μπορούν να δυναμιτίσουν την προσπάθεια για ανοσία αγέλης μέσω του μαζικού εμβολιασμού;
Δεν μπορούν. Είμαι αισιόδοξος ότι η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού θα εμβολιαστεί και όσοι έχουν δεύτερες σκέψεις θα πειστούν από την επιστήμη και την υπεύθυνη συμπεριφορά των συμπολιτών τους, την οποία και θα ακολουθήσουν.
Επιμέλεια: Αχιλλέας Γραβάνης, Καθηγητής Φαρμακολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Κρήτης