Υπάρχουν αρκετές αναφορές ότι οι θετικοί αθλητές στον COVID-19 μπορεί να εμφανίζουν επίμονα και υποτροπιάζοντα συμπτώματα ακόμα και μήνες μετά την αρχική λοίμωξη, όπως βήχας, ταχυκαρδίας και έντονη κόπωση. Η καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κόπωσης μπορεί να βοηθήσει στην αναγνώριση των καρδιοαναπνευστικών επιπλοκών επαγγελματιών αθλητών που έχουν μολυνθεί με COVID-19, ώστε να έχουν ασφαλή επιστροφή στην προπόνηση. Τα δεδομένα από την Κινα υποδηλώνουν ότι ένας στους 5 ασθενείς με αύξηση των τιμών τροπονίνης πάνω από την 99η θέση μπορεί να χρειαστεί μηχανική υποστήριξη και να έχει αυξημένη θνητότητα σε σύγκριση με όσους δεν είχαν αύξηση τιμών τροπονίνης. Οι πιθανοί μηχανισμοί της αύξησης αυτής είναι η συστηματική φλεγμονώδης απάντηση, η αυξημένη τάση της δεξιάς κοιλίας λόγω υποξαιμικής πνευμονικής αγγειοσύσπασης, θρομβοεμβολικές επιπλοκές, ρήξη αθηροσκληρυντικής πλάκας με συνοδό εμβολισμό και η ιογενής μυοκαρδίτιδα. Βέβαιαηαύξησητροπονίνηςσεασυμπτωματικούςασθενείςείναισπάνια. Για την αποφυγή εμφάνισης αιφνίδιου καρδιακού θανάτου σε αθλητές μετά την επιστροφή τους στην προπόνηση, που είχαν είτε συμπωματική είτε ασυμπτωματική νόσο η γενικά προληπτικά, προτείνονται οι οδηγίες που αναγράφονται στην εικόνα 1.
- Για αθλητές που δεν έχουν εμφανίσει συμπτώματα και σημεία λοίμωξης, δεν χρειάζεται περαιτέρω καρδιακός έλεγχος
- Αθλητές με ήπια έως μέτρια συμπτώματα λοίμωξης από COVID-19 , συνιστάται κλινική εκτίμηση με φυσική εξέταση μετά από την πάροδο 7 ημερών ασυμπτωματικής πορείας. Η εκτίμηση πρέπει να βασιστεί στην παρουσία καρδιακού πόνου, δύσπνοιας, αισθήματος παλμών, ζάλης συγκοπής, ταχυκαρδίας, επιπρόσθετων ήχων, μείωση αναπνευστικού ψιθυρίσματος. Επίσης ΗΚΓ και υπερηχοκαρδιογράφημα συνιστάται πριν την επιστροφή στην άσκηση. Επί ύποπτων απαντήσεων να ακολουθήσει MRI καρδιάς για τον αποκλεισμό μυοκαρδίτιδας. Συμπληρωματικές εξετάσεις είναι η 24-ωρη καταγραφή ΗΚΓ και η καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κόπωσης.
- Σε αθλητές με εμμονή συμπτωμάτων COVID-19 που μπορεί αν χρειαστούν πάνω από 14 ημέρες για να αναρρώσουν, συνιστάται η διενέργεια φυσικής εξέτασης,ΗΚΓ, καρδιακούMRI, και επί αρνητικών ευρημάτων στο MRIκαρδιοαναπνευστικής δοκιμασία κόπωσηςκαι 24 ωρης καταγραφή ΗΚΓ.
- Αθλητές που είχαν σοβαρά συμπτώματα COVID-19 με νοσηλεία, απαιτείται πλήρης έλεγχος που θα περιλαμβάνει ΗΚΓ, MRI καρδιάς, διενέργεια καρδιοαναπνευστικής δοκιμασία κόπωσης και 24 ωρης καταγραφή ΗΚΓ, καθώς και αναπνευστικές δοκιμασίες, όπως και μέτρηση βιοδεικτών φλεγμονής και CTθώρακος.
- Όσον αφορά τις μετρήσεις τροπονίνης να πραγματοποιούνται σε όσους υπάρχειυποψία μυοκαρδίτιδας αλλα τουλάχιστον 48 ώρες μετά από άσκηση. Δεν συνιστάται μέτρηση σε όλους τους αθλητές καθώς δεν υπάρχουν καθορισμένα φυσιολογικά όρια.
- Όσον αφορά το αναπνευστικό σύστημα αναμένεται ότι αθλητές με ήπια έως μέτρια συμπτώματα λοίμωξης από COVID-19 αναρρώνουν πλήρως σε διάστημα έως 4 εβδομάδες.
- Επανεμφάνιση συμπτωμάτων παραγωγικού βήχα, θωρακικού πόνου, επιδεινούμενης δύσπνοιας, χρήζει ενδελεχούς επανελέγχου με α/α θώρακος, D-Dimerμετρήσεις πνευμονικής λειτουργίας για αποκλεισμό πνευμονίας, πνευμονική εμβολής και μεταφλεγμονώδουςβρογχόσπασμου.
- Γενικότερα συνιστάται σε αθλητές που είχαν νοσηλευτεί για συμπτώματα COVID19 να υποβληθούν σε επαναληπτική απεικόνιση, αναπνευστικές δοκιμασίες και καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κόπωσης. Να λαμβάνεται πάντα υπόψιν ότι δύσπνοια μπορεί να οφείλεται σε άσθμα προκαλούμενο από την άσκηση αλλα και από πνευμονικές αλλοιώσεις προκαλούμενες από τον ιό.
Συμπερασματικά στις προτεινόμενες οδηγίες για την ασφαλή επιστροφή αθλητών στους χώρους προπόνησης , φαίνεται ότι σημαντικό ρόλο έχει η σωστή λήψη ιατρικού ιστορικού, η φυσική εξέταση, η καρδιαγγειακή απεικόνιση αλλα και η καρδιοαναπνευστική δοκιμασία κόπωσης.
Βιβλιογραφία
Wilson MG, Hull JH, Rogers J, et al. Cardiorespiratory considerations for return-to-play in elite athletes after COVID-19 infection: a practical guide for sport and exercise medicine physicians [published online ahead of print, 2020 Sep 2]. Br J SportsMed. 2020;bjsports-2020-102710.
Επιμέλεια-Συγγραφή: Χρυσοχόου Χριστίνα , Διευθύντρια ΕΣΥ Α’ Καρδιολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών , Μέλος Δ.Σ. Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας