Ο περιορισμός του διαστήματος κατανάλωσης θερμίδων προσφέρει σημαντικά οφέλη για την υγεία, όπως έχουν δείξει αρκετές έρευνες που δημοσιεύονται τα τελευταία χρόνια. Ως αποτέλεσμα, όλο και περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν δίαιτες όπως η διαλειμματική νηστεία με σκοπό να βελτιώσουν την υγεία τους.
Ωστόσο, σήμερα δεν γνωρίζουμε ακόμα πως επηρεάζεται ο οργανισμός σε μοριακό επίπεδο από την παραπάνω δίαιτα, αλλά ούτε και αν υπάρχουν επιδράσεις σε διάφορα οργανικά συστήματα.
Μία επιστημονική ομάδα από τις ΗΠΑ προσπάθησε να απαντήσει τα παραπάνω ερωτήματα. Στη μελέτη που έκανε η παραπάνω ομάδα, διαπίστωσε ότι η διαλειμματική νηστεία μπορεί να επηρεάσει την έκφραση των γονιδίων σε περισσότερα από 22 σημεία του οργανισμού, μεταξύ των οποίων και ο εγκέφαλος.
Οι παρατηρήσεις της ομάδας δημοσιεύτηκαν πριν από λίγες ημέρες στο επιστημονικό περιοδικό Cell Metabolism και έχουν ιδιαίτερη σημασία καθώς μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα οφέλη που προσφέρει η διαλειμματική νηστεία στην αντιμετώπιση και πρόληψη παθήσεων, όπως ο διαβήτης, η καρδιαγγειακή νόσος, η υπέρταση και ο καρκίνος.
«Στα ποντίκια που εξετάσαμε στο εργαστήριο παρατηρήσαμε ότι η διαλειμματική νηστεία προκαλεί συστηματικές αλλαγές σε μοριακό επίπεδο. Η έρευνά μας ανοίγει το δρόμο για να εξερευνήσουμε καλύτερα τις επιδράσεις της δίαιτας στην έκφραση συγκεκριμένων γονιδίων που συνδέονται με διάφορες παθήσεις», αναφέρουν οι συγγραφείς.
Στα πλαίσια της μελέτης τους οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν δύο ομάδες ποντικών, εκ των οποίων η πρώτη κατανάλωνε συγκεκριμένες θερμίδες σε όλη τη διάρκεια της ημέρας, ενώ η δεύτερη κατανάλωνε τον ίδιο αριθμό θερμίδων σε ένα διάστημα 9 ωρών καθημερινά. Μετά από 7 εβδομάδες, οι επιστήμονες έλαβαν δείγματα από 22 ιστούς των ποντικών, τα οποία ανέλυσαν με σκοπό να εξετάσουν αν υπάρχουν γενετικές αλλαγές.
Όπως παρατήρησε η ομάδα, το 70% περίπου των γονιδίων του ποντικού παρουσιάζουν κάποιου βαθμού απόκριση στη διαλειμματική νηστεία.
«Περιορίζοντας την κατανάλωση των θερμίδων σε ένα συγκεκριμένο διάστημα καταφέραμε να επηρεάσουμε τη γονιδιακή έκφραση όχι μόνο στο έντερο ή στο ήπαρ, αλλά και σε χιλιάδες γονίδια του εγκεφάλου», ανέφεραν οι συγγραφείς.
Συγκεκριμένα, η διαλειμματική νηστεία επηρέασε περίπου το 40% των γονιδίων στα επινεφρίδια, τον υποθάλαμο και το πάγκρεας. Τα παραπάνω όργανα παίζουν σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση των ορμονών. Οι ορμόνες ρυθμίζουν διάφορες λειτουργίες τόσο του εγκεφάλου όσο και του υπολοίπου οργανισμού και οι διαταραχές στα επίπεδά τους συνδέονται με διάφορες παθήσεις από το διαβήτη μέχρι τις αγχώδεις διαταραχές.
Μία ενδιαφέρουσα παρατήρηση της μελέτης ήταν ότι η διαλειμματική νηστεία δεν επηρέασε εξίσου όλα τα τμήματα του γαστρεντερικού συστήματος. Αν και η διαίτα ενεργοποίησε ορισμένα γονίδια του δωδεκαδακτύλου και της νήστιδας, δεν επηρέασε τα γονίδια του ειλεού.
Η ομάδα παρατήρησε επίσης ότι η διαλειμματική νηστεία βοήθησε έτσι ώστε να συγχρονιστεί ο κιρκαδικός ρυθμός αρκετών οργάνων του σώματος.
«Ο κιρκαδικός ρυθμός επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη λειτουργία των κυττάρων. Όπως παρατηρήσαμε, η διαλειμματική νηστεία κατάφερε να δημιουργήσει δύο μεγάλα κύματα στη λειτουργία των κυττάρων: ένα για τη διάρκεια της νηστείας και ένα που ενεργοποιείται μετά την κατανάλωση θερμίδων. Πιστεύουμε ότι αυτό επιτρέπει στον οργανισμό να συντονίσει διάφορες λειτουργίες», αναφέρουν οι συγγραφείς.
Στις επόμενες μελέτες τους οι επιστήμονες θα εξετάσουν τις επιδράσεις της διαλειμματικής νηστείας σε συγκεκριμένες παθήσεις ή σε διάφορα οργανικά συστήματα.
Επιμέλεια: Αντώνιος Δημητρακόπουλος MD, PhD, Ειδικός Παθολόγος Διευθυντής Γ’ Παθολογικής Κλινικής Ερρίκος Ντυνάν HC, ΕΔΙΠ Παθολογίας-Ανοσολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ