Μια πολυαναμενόμενη αλλαγή έρχεται στην ευρωπαϊκή υγειονομική περίθαλψη, φέρνοντας σημαντικά οφέλη και για την Ελλάδα. Ο Ευρωπαϊκός Χώρος Δεδομένων Υγείας (ΕΧΔΥ), που τίθεται πλέον σε εφαρμογή, φιλοδοξεί να αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο τα δεδομένα υγείας διαμοιράζονται, είναι προσβάσιμα και αξιοποιούνται σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Για τους επαγγελματίες υγείας, αυτό σημαίνει πιο εύκολη και ασφαλής πρόσβαση στις πληροφορίες που χρειάζονται τόσο για την καθημερινή φροντίδα, όσο και για την αντιμετώπιση επειγόντων περιστατικών.
Γιατί ο ΕΧΔΥ έχει σημασία για τους Έλληνες κλινικούς;
Μέχρι σήμερα, η υγειονομική περίθαλψη στην Ελλάδα – όπως και σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης – αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα λόγω του κατακερματισμού των δεδομένων. Οι πληροφορίες των ασθενών συχνά παρέμεναν σε έντυπες καταγραφές, σε μεμονωμένες βάσεις δεδομένων ή σε ασύμβατα πληροφοριακά συστήματα. Αυτό οδηγούσε σε καθυστερήσεις, αυξημένη γραφειοκρατία και συχνά σε ελλιπή εικόνα της κατάστασης υγείας του ασθενούς, με συνέπεια να δυσχεραίνεται η ποιότητα της φροντίδας.
Με τον ΕΧΔΥ, αυτή η εικόνα αλλάζει. Έλληνες γιατροί και νοσηλευτές θα μπορούν να έχουν ασφαλή πρόσβαση σε ηλεκτρονικά αρχεία υγείας, ακόμη και πέρα από τα σύνορα της χώρας. Είτε ο ασθενής βρίσκεται στην Αθήνα, ταξιδεύει στην Κρήτη, είτε χρειάζεται θεραπεία σε άλλη χώρα της ΕΕ, το ιστορικό του, οι συνταγές, οι αλλεργίες, τα αποτελέσματα εξετάσεων και οι απεικονίσεις του θα είναι διαθέσιμα εκεί όπου χρειάζονται.
Ο ΕΧΔΥ καθιστά τη ροή των δεδομένων πιο ομαλή και αποτελεσματική, γεγονός που ενισχύει τη λήψη κλινικών αποφάσεων και την ασφάλεια των ασθενών. Είναι γνωστό σε όλους τους επαγγελματίες υγείας: η έγκαιρη πρόσβαση σε κρίσιμες πληροφορίες μειώνει τα λάθη, διευκολύνει την ακριβή διάγνωση και εξασφαλίζει τη συνέχεια στη φροντίδα.
Λιγότερη γραφειοκρατία, καλύτερα αποτελέσματα
Ο ΕΧΔΥ σημαίνει και λιγότερο διοικητικό βάρος. Δεν θα χρειάζεται πλέον να αναζητούνται ξανά και ξανά οι ίδιες πληροφορίες ή να επαναλαμβάνονται εξετάσεις που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί. Η διαλειτουργικότητα των συστημάτων και η πρόσβαση μέσω της υποδομής MyHealth@EU θα επιτρέπουν την αποφυγή περιττών διαδικασιών και εξετάσεων. Τα συστήματα ηλεκτρονικών φακέλων θα πρέπει να συμμορφωθούν με τα πρότυπα του ΕΧΔΥ, ώστε να είναι συμβατά και ασφαλή.
Αυτό έχει άμεση εφαρμογή στην πράξη: φανταστείτε έναν καρδιολόγο στη Θεσσαλονίκη που έχει άμεση πρόσβαση στα αποτελέσματα εξετάσεων ασθενούς από άλλο νοσοκομείο ή έναν γενικό ιατρό σε νησί που μπορεί να δει τις απεικονιστικές εξετάσεις που έγιναν στην Αθήνα — όλα από το ίδιο πληροφοριακό σύστημα. Σε επείγουσες περιπτώσεις, αυτή η ταχύτητα μπορεί να αποβεί καθοριστική για τη ζωή του ασθενούς.
Θωρακίζοντας το αύριο της υγείας
Η πανδημία COVID-19 κατέδειξε με σαφήνεια την ανάγκη για ταχύτερη και πιο αξιόπιστη πρόσβαση σε πραγματικά δεδομένα υγείας σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Ο ΕΧΔΥ δεν αφορά μόνο την καθημερινή φροντίδα· δημιουργεί επίσης τις προϋποθέσεις ώστε κλινικοί, ερευνητές και φορείς πολιτικής να χρησιμοποιούν με ασφάλεια ανωνυμοποιημένα δεδομένα, ενισχύοντας έτσι την ετοιμότητα απέναντι σε μελλοντικές υγειονομικές κρίσεις.
Για την Ελλάδα, αυτό συνεπάγεται τόσο επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού της υγείας όσο και συμμετοχή σε ένα πανευρωπαϊκό δίκτυο καινοτομίας. Η δευτερογενής χρήση των δεδομένων υγείας – δηλαδή η αξιοποίησή τους για έρευνα, καινοτομία και χάραξη πολιτικής – θα στηρίξει την ιατρική έρευνα, τις κλινικές δοκιμές και την ανάπτυξη εξατομικευμένων θεραπειών, δίνοντας στους ασθενείς πρόσβαση σε πιο σύγχρονες και αποτελεσματικές αγωγές.
Έλληνες ερευνητές και κλινικοί θα έχουν έτσι τη δυνατότητα να επιταχύνουν την ανακάλυψη νέων θεραπειών και να εφαρμόζουν τεκμηριωμένα δεδομένα στην πράξη. Έτσι, οι επαγγελματίες υγείας θα αποκτούν πρόσβαση σε καινοτόμες αγωγές νωρίτερα και θα έχουν πιο αποτελεσματικά εργαλεία για εξατομικευμένη φροντίδα, βελτιώνοντας τα αποτελέσματα και συμβάλλοντας στον εκσυγχρονισμό του εθνικού συστήματος υγείας. Με την ιστορική ιατρική κληρονομιά της χώρας μας από την εποχή του Ιπποκράτη, η Ελλάδα μπορεί να συμβάλει δυναμικά σε αυτή τη νέα εποχή της ψηφιακής υγείας και της καινοτομίας βασισμένης στα δεδομένα.
Ένα ορόσημο για το ελληνικό σύστημα υγείας
Η εφαρμογή του ΕΧΔΥ θα πραγματοποιηθεί σταδιακά:
• Μέχρι το 2029: Το συνοπτικό ιστορικό υγείας ασθενούς, οι ηλεκτρονικές συνταγές (ePrescriptions) και οι παραδόσεις φαρμάκων (eDispensations) θα είναι διαθέσιμα σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ (το στάδιο αυτό βρίσκεται υπό ανάπτυξη).
• Μέχρι το 2031: Το εύρος θα επεκταθεί για να περιλάβει εργαστηριακά αποτελέσματα και εκθέσεις, ιατρικές απεικονίσεις και εκθέσεις, καθώς και νοσοκομειακά εξιτήρια, ενισχύοντας περαιτέρω την αξία του για ασθενείς και επαγγελματίες.
Για τους Έλληνες επαγγελματίες υγείας, αυτό σημαίνει πιο αποδοτική, πιο τεκμηριωμένη και περισσότερο ανθρωποκεντρική φροντίδα — με λιγότερα εμπόδια και καθυστερήσεις λόγω έλλειψης δεδομένων. Ο ΕΧΔΥ είναι το εργαλείο που δίνει στους επαγγελματίες υγείας αυτό που χρειάζονται περισσότερο: αξιόπιστα και επικαιροποιημένα δεδομένα, ενώ ταυτόχρονα διασφαλίζει ότι οι ασθενείς παραμένουν οι αποκλειστικοί κύριοι των ιατρικών τους αρχείων.
Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: Το μέλλον της υγείας στην Ελλάδα και την Ευρώπη θα είναι ψηφιακό, διασυνδεδεμένο και ανθρωποκεντρικό, με απόλυτο σεβασμό στην ασφάλεια και την ιδιωτικότητα των δεδομένων των ασθενών. Ο ΕΧΔΥ είναι το μέσο που θα μας οδηγήσει εκεί.
